Tìm tới bác sĩ trong tâm trạng mệt mỏi vì mới 40 tuổi, anh Nguyễn Quốc H. (ngụ tại TP.HCM) đã bị xơ gan và xơ vữa động mạch do uống rượu quá nhiều.

Anh H. mới 40 tuổi nhưng thâm niên uống rượu từ ngày sinh viên. Khi ra trường, công việc kinh doanh càng làm cho anh uống nhiều rượu hơn. Nghiện uống rượu tới mức ăn cơm nhà với vợ, anh cũng lôi chai rượu ra nhâm nhi một mình. 

Khi khám cho anh H., siêu âm tim bác sĩ thấy có hiện tượng hẹp mạch, bác sĩ cho chụp mạch thì mạch vành xơ vữa, chật hẹp của anh chẳng khác nào ông già ngoài 70 tuổi. Bác sĩ khuyên anh nên đặt strent. Ngoài ra, anh H. cũng bị xơ gan giai đoạn 1. Theo PGS Nguyễn Hoài Nam – Giảng viên trường Đại học Y Dược TP.HCM, nhiều bệnh tim mạch và mạch máu của não có liên quan đến uống rượu, gây gia tăng đáng kể về tỷ lệ bệnh và tỷ lệ tử vong. Trên thực tế, rượu có nhiều ảnh hưởng trên hệ tim mạch.

Cả hai tình trạng nghiện rượu cấp tính hay mạn tính đều ảnh hưởng đến huyết áp của người uống rượu. Nếu uống rượu nhiều và uống lâu dài có thể ảnh hưởng lên cả cơ của quả tim. Từ đó sẽ dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như: rối loạn nhịp tim, rung nhĩ v.v… 

 PGS Nam cho biết rượu là tác nhân gây tăng huyết áp. Đã có rất nhiều công trình khoa học nghiên cứu trên một số lượng khá lớn bệnh nhân cho thấy có sự liên quan chặt chẽ giữa việc uống rượu và tăng huyết áp.

Ví dụ công trình nghiên cứu INERSALT tiến hành trên 4.626 đàn ông và 4.647 đàn bà tuổi từ 20-59 của 32 quốc gia cho thấy: đàn ông uống từ 300-499ml rượu mỗi tuần có huyết áp tâm thu trung bình cao hơn những người không uống rượu là 2,7mmHg và 1,6mmHg huyết áp tâm trương.

Đàn ông uống trên 500ml rượu mỗi tuần sẽ có huyết áp tâm thu và tâm trương cao hơn những người không uống rượu là 4,6/3mmhg. Trong khi phụ nữ nếu uống trên 300ml rượu mỗi tuần sẽ có huyết áp cao hơn những phụ nữ không uống rượu là 3,9/3,1 mmHg.

Cũng có khá nhiều công trình nghiên cứu cho thấy: người uống các loại rượu có độ cồn cao, rượu nặng sẽ có biến chứng cao huyết áp nhiều hơn so với người uống các loại rượu có độ cồn thấp (dưới 30 độ).

Một nghiên cứu khác trên 58.218 y tá ở Mỹ cho thấy: trong bốn năm, những người uống trên 20g rượu mỗi ngày có sự gia tăng đáng kể nguy cơ cao huyết áp và mức độ cao huyết áp phụ thuộc rất nhiều vào mức độ lệ thuộc vào rượu của bệnh nhân.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng rượu là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến việc tăng huyết áp ở bệnh nhân. Không chỉ gây tăng huyết áp, PGS Nam cho biết rượu cũng là nguyên nhân của bệnh thiếu máu cơ tim và nhồi máu cơ tim.

Tuy nhiên, sự liên quan này tỷ lệ nghịch với lượng rượu uống mỗi ngày. Có nghĩa là: uống rượu vừa phải thì tỷ lệ bệnh thiếu máu và nhồi máu cơ tim sẽ giảm, còn nếu uống nhiều rượu quá thì nguy cơ thiếu máu và nhồi máu cơ tim sẽ gia tăng.

Một nghiên cứu trên 12.321 bác sĩ ở nước Anh cho thấy: rượu (uống ít vừa phải) làm gia tăng tỷ lệ HDL Cholesterol là một loại Cholesterol tốt có tác dụng bảo vệ thành mạch và cơ tim. Trong khi đó, nó làm giảm LDL Cholesterol, một loại cholesterol xấu gây xơ vữa và nghẽn tắc lòng mạch máu.

Ngoài ra rượu cũng làm giảm lượng chất Fibrinogen trong máu cũng như giảm quá trình kích hoạt tiểu cầu, từ đó làm giảm khả năng hình thành các cục máu đông trong lòng mạch.  PGS Nam cũng cho biết ở những người nghiện rượu nặng, sau những đợt uống nhiều rượu, có thể có những đợt bị rối loạn nhịp tim, đặc biệt là ngoại tâm thu trên thất. Người ta thường gọi “Hội chứng ngày nghỉ lễ”, để chỉ sự rối loạn nhịp tim ở người có trái tim bình thường sau khi uống nhiều rượu trong dịp lễ hoặc hội hè.

Ở những người dưới 65 tuổi thì uống nhiều rượu sẽ là một nguyên nhân chính, chiếm đến 63% các trường hợp loạn nhịp tim kiểu rung nhĩ. Đặc biệt, rượu có thể gây tác hại trực tiếp trên cơ tim, nhất là tâm thất bên trái và có thể dẫn đến suy tim. Một nguyên nhân nữa thúc đẩy quá trình này là do trong khẩu phần ăn của những người nghiện rượu thường thiếu vitamin B1, và sự thiếu hụt này sẽ dẫn đến suy tim. Người ta gọi những trường hợp này là: bệnh cơ tim do rượu. Để dung hoà được vấn đề sức khoẻ và việc giao tiếp, PGS Nam cho biết bạn có thể uống một chút rượu 1-2 ly dưới 30ml rượu nhẹ mỗi ngày thay vì uống thật nhiều để mang tổn hại cho sức khoẻ.