Ngôi mộ trên chứa 24 bộ xương nằm trong khu vực thuộc thành phố Maya cổ xưa ở Uxul, Mexico được nhà khảo cổ học Nicolaus Seefeld phát hiện ra khi đang nghiên cứu hệ thống cấp nước của Uxul. 

Sau đó các nhà nhân chủng học tại Đại học Bonn đã cùng vào cuộc nghiên cứu những bộ xương này và phát hiện ra nhiều dấu vết bất thường trên xương các hài cốt. Điều đó cho thấy, họ đã bị chết trong tình trạng cực kỳ bạo lực. Các nhà nghiên cứu tin rằng, các bộ xương thuộc về tù nhân chiến tranh hoặc là thuộc về giới quý tộc từ Uxul. 

Những chiếc đầu lâu bị có thể bị cắt đứt bởi một loại rìu

Nicolaus Seefeld cho biết: “Ngoài thông tin có số lượng lớn người được chôn trong ngôi mộ thì còn thấy các bộ xương đã không còn nguyên vẹn khi chết”. Cụ thể, các hộp sọ được tìm thấy nằm rải rác xung quanh ngôi mộ và tách rời so với các phần còn lại của cơ thể. Đồng thời, hầu hết hàm dưới của các nạn nhân cũng bị tách ra khỏi đầu. Phân tích còn cho thấy, chân tay các di hài trên còn bị chặt đứt. 

Nhóm nghiên cứu sau đó đã xác định tuổi và giới tính của 15 trong số 24 hài cốt do những hài cốt này được bảo quản tốt nhờ vào lớp đất sét phủ lên. Trong đó có 13 người đài ông và 2 phụ nữ tuổi từ 18-42. Hầu hết những người này chết trong tình trạng bị bỏ đói. 

Tuy nhiên, một số bộ hài cốt còn có răng được chèn bởi các hạt ngọc bích cho thấy đây có thể là những người có địa vị xã hội cao. Nhưng hiện các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết liệu họ đến thành phố Maya là một tù nhân chiến tranh hay đến từ Uxul. 

Hàm dưới của các nạn nhân cũng bị tách ra khỏi đầu

Mặc dù vậy, tất cả các bộ di hài còn lại cho thấy họ đều bị chết trong tình trạng hết sức bạo lực. Trán của của một hộp sọ cho thấy vết nứt có thể do bị đánh từ một loại gậy. Những chiếc sọ khác thì có dấu hiệu bị cắt đứt bởi các vật sắc nhọn, có thể là một loại rìu. 

Nikolai Grube, một trong những người lãnh đạo thực hiện dự án nghiên cứu, bình luận:”Việc phát hiện ra các ngôi mộ tập thể chứng minh rằng, cực hình chặt chân tay và đầu các tù nhân chiến tranh cũng như các kẻ thù không chỉ được thể hiện trong nghệ thuật mà còn được thực hành trong thực tế cuộc sống của người Maya”.