Trong văn bản Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán 2018 gửi Quốc hội, Kiểm toán nhà nước đã chỉ ra nhiều sai phạm trong các dự án BT đã và đang được triển khai.

Theo Kiểm toán nhà nước (KTNN), kết quả kiểm toán 7 dự án BT cho thấy: Các dự án BT thực chất là sử dụng nguồn lực Ngân sách nhà nước (NSNN) thuộc nhiệm vụ chi ngân sách của các cấp chính quyền nhưng không qui định phải là dự án cần thiết, thực sự cấp bách là chưa phù hợp với các qui định hiện hành; hầu hết các dự án chỉ định thầu, làm giảm tính cạnh tranh; đề xuất dự án không thông qua HĐND.

Đáng chú ý, dự án xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ đến khu đô thị mới Xuân Phương bị chỉ ra hàng loạt sai phạm. Cụ thể, dự án lựa chọn chủ đầu tư là CTCP Tasco không đủ năng lực tài chính, thiết kế dự toán không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt là nguyên nhân gây thất thoát ngân sách lớn; thương thảo, kí hợp đồng chưa đảm bảo quy định.

Dự án đường Lê Đức Thọ đến Khu đô thị mới Xuân Phương của Tasco. Ảnh: Vietnamfinance.

Cùng với đó, KTNN cũng cho biết việc giao đất chỉ định cho nhà đầu tư là trái với quy định của Luật đất đai; việc không qui định cụ thể thời điểm giao đất dẫn đến có dự án được giao đất trước khi thực hiện dự án BT, dự án này cũng được chính quiền giao đất trong khi dự án BT chưa hoàn thiện.

Việc tạm tính tiền sử dụng đất để xác định giá trị đối ứng khi giao đất cho dự án BT tại thời điểm thực hiện dự án BT dễ dẫn đến thất thoát ngân sách nhà nước.

Cũng theo KTNN, việc xác định giá đất theo phương pháp thặng dư tại Thông tư số 145/2007/TT-BTC ngày 06/12/2007 của Bộ Tài chính và số 36/2014/TT-BTNMT ngày 30/6/2014 của Bộ TN&MT cho phép tính chi phí dự phòng trong chi phí phát triển còn bất hợp lí, không sát hoặc phụ thuộc yếu tố chủ quan dẫn đến giá đất thấp, không sát giá thị trường làm thất thoát lớn tài sản, ngân sách nhà nước.

Tại Dự án Khu đô thị mới Xuân Phương, dặc dù Hợp đồng BT kí thống nhất tiền sử dụng đất đối ứng với giá trị dự án BT theo nguyên tắc ngang giá, cùng thời điểm kí kết Hợp đồng BT và giá không đổi, nên không có yếu tố dự phòng, nhưng do áp dụng phương pháp thặng dư qui định tại Thông tư số 145/2007/TT-BTC và Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT nên vẫn xác định phí phát triển bao gồm cả dự phòng 323,2 tỷ đồng làm giảm tiền sử dụng đất phải nộp tương ứng 323,2 tỷ đồng.

Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ đến Khu đô thị mới Xuân Phương được UBND thành phố Hà Nội thông qua đề xuất ngày 4/2/2008. Thực hiện theo hình thức hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (BT), dự án BT Lê Đức Thọ - Khu đô thị mới Xuân Phương là nhà đầu tư được giao lập dự án đầu tư xây dựng tuyến đường.

Dự án có điểm đầu là nút giao với đường Lê Đức Thọ và điểm cuối là nút giao với đường 70, đi qua các khu đô thị Mỹ Đình 1 - 2, khu đô thị mới Xuân Phương Tasco… thuộc phường Mỹ Đình, Phương Canh, Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm.

Tuyến đường có tổng chiều dài là 3,51km, mặt cắt ngang 50m gồm 8 làn xe. Vận tốc thiết kế 60km/h. Trên tuyến có 2 cầu: cầu vượt sông Nhuệ dài 71m và cầu vượt đường sắt dài 365m.

Tổng mức đầu tư của dự án là 1.543 tỷ đồng. Trong đó: đầu tư xây lắp 1.110 tỷ đồng; giải phóng mặt bằng 193 tỷ đồng; quản lý dự án, tư vấn và các chi phí khác 166 tỷ đồng, chi phí dự phòng 73,5 tỷ đồng.

Năm 2017, kết luận Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ: "Dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương chậm tiến độ theo điều khoản hợp đồng BT đã ký, không đáp ứng được yêu cầu sự cần thiết của dự án; Nhà đầu tư vi phạm trong việc liên doanh đầu tư để phân chia đất tại dự án đối ứng khi chưa được UBND TP Hà Nội phê duyệt".