Tuy nhiên những kẻ phản bội này chỉ là số ít, trong khi hàng trăm nghìn người Cozak đã không tiếc máu xương chiến đấu chống lại quân đội của trùm phát-xít Hitler. Đối mặt với quân phát-xít, họ sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ đất nước, làng mạc và người thân của mình.

Trước chiến tranh

Trước chiến tranh thế giới lần thứ hai, chính quyền Liên Xô đã có những động thái khôi phục quan hệ với người Cozak. Trong bài báo của mình với tựa đề “Người Cozak chống quân đội Đức Quốc xã”, nhà sử học quân sự Evgeny Ivanovich Salov viết, năm 1936 Ủy ban chấp hành Trung ương Liên Xô đã thông qua Nghị quyết bãi bỏ hạn chế đối với người Cozak khi gia nhập quân đội. Mùa thu năm 1939, số vụ truy bắt người trong các nhà thờ chính thống giáo Nga đã được hạn chế, nhiều vị linh mục được thả tự do. Lúc này, nếu quân phát-xít muốn có sự hỗ trợ lớn của lực lượng Cozak ở hậu phương Liên Xô thì chúng đã nhầm. Nhà báo quân sự Liên Xô Ivan Fotievich Stadnyuk trong bài viết của mình về những ngày trước cuộc chiến tranh biên giới phía Tây Liên Xô cho biết: “Người Cozak không cần sắc lệnh, không cần họp bàn, ngày thứ hai họ đã mài sắc thanh gươm của mình”.

Những người đầu tiên hứng chịu đòn tấn công

Người Cozak bắt đầu gia nhập trận chiến chống quân đội Hitler vào ngày 22/6/1941. Nhà báo Stadnyuk nhớ lại, ngay trong ngày 19/6, theo đề nghị của chỉ huy Lực lượng biên phòng số 87, hai Đại đội kỵ binh cùng hai Trung đội xe tăng của Sư đoàn kỵ binh Kuban-Tersk số 6 đã được điều ra biên giới. 3 giờ sáng này 22/6, Sư đoàn kỵ binh số 6 được nổi hiệu báo động và tiến quân ra biên giới Liên Xô. Sau 1 giờ đồng hồ, người Cozak đã xung trận chống lại người Đức. Trong trận chiến này có sự tham gia của Sư đoàn lính Cozak dưới sự chỉ huy của Tướng Mikhail Petrovich Konstantinov. Hứng chịu đòn tấn công đầu tiên là Trung đoàn Cozak số 94 Kuban với sự yểm trợ của Trung đoàn kỵ binh Cozak số 48 Kuban, Trung đoàn kỵ binh Cozak số 152 Rostov và Trung đoàn kỵ binh Cozak Tersk. Quân đoàn số 6 chiến đấu đến giọt máu cuối cùng, binh sĩ Cozak bị bao vây hoàn toàn trên biên giới. Tuy nhiên, không ai trong số họ bị cản bước tiến: Tính đến ngày 01/8/1941, có đến 177.655 người tình nguyện tham gia Lực lượng dân quân tự vệ Cozak ở vùng Krasnodar.

Trong các trận đánh chống quân xâm lược, người Cozak đã được khoác lên mình niềm vinh quang bất diệt: Quân đoàn Cozak số 4 Kuban năm 1942 trở thành Quân đoàn cận vệ và trong chiến tranh được trao tặng Huân chương Sao đỏ, Huân chương Suvorov, Huân chương Lênin và Huân chương Kutuzov. Các sư đoàn Cozak thuộc Quân đoàn này được đặt tên danh dự vì thành tích chiếm các thành phố Slutskaya, Baranovichskaya, Novoburskaya. Cũng trong năm 1942, Quân đoàn Cozak số 5 Donskoy cũng trở thành Quân đoàn vệ binh, và đến năm 1945 thì được đặt tên là Quân đoàn Budapest. Các Sư đoàn kỵ binh Cozak thuộc Quân đoàn Donskoy được đặt tên danh dự là Korsunskoy và Volkhovanskoy.

Trong chiến tranh, người Cozak đã tham gia tất cả các trận đánh lớn: Bảo vệ Moskva; chiến đấu bảo vệ Stalingrad; hy sinh trong trận vòng cung Kursk; tấn công trận Smolensk; cũng như tham gia chiến dịch Korsun-Shevchenkovsk; giải phóng Crimea, Ukraine và Đông Pruzza; năm 1945 chiến đấu giành Berlin; còn sau chiến thắng phát-xít Đức thì họ tham gia chiến đấu chống phát-xít Nhật. Hơn 100 nghìn người Cozak được tặng thưởng Huân chương chiến công, 267 người trở thành Anh hùng Liên Xô, 30 người được trao tặng Huân chương Chiến sĩ vẻ vang.

Các đơn vị đặc biệt

Đặc biệt xuất sắc trong chiến đấu có Sư đoàn bộ binh Cozak số 9 Krasnodar, được thành lập theo sáng kiến của Ủy ban vùng Krasnodar. Gia nhập Sư đoàn này chỉ dành cho binh lính người Cozak đến từ vùng Kuban. Các nhà sử học quân sự ghi nhận khả năng chiến đấu tốt nhất của người Kuban, điều này cho phép điều động họ thực hiện những nhiệm vụ đặc biệt đòi hỏi sự cho phép của Ban lãnh đạo Liên Xô do Stalin đứng đầu.

Lính Đức Quốc xã gọi người Cozak vùng Kuban bằng biệt danh “những tên cường đạo của Stalin", bởi nơi nào họ đi qua thì nơi đó kẻ địch không còn sức sống. Với những chiến công của mình, binh sĩ người Cozak thuộc Sư đoàn bộ binh đã được tặng 13.986 huân huy chương, còn tập thể Sư đoàn này nhận được 6 thư chúc mừng của nhà lãnh đạo Liên Xô Joseph Stalin.