Kiev muốn mua F-35, Nga khuyên Ukraine đừng mơ mộng hão huyền

Trong bối cảnh Ukraine có kế hoạch mua chiến đấu cơ F-35, cựu Tham mưu trưởng Anh Richard Dannatt nói rằng, F-35 mà Không quân Hoàng gia vừa mua, đã phá hỏng bộ chi tiêu ngân sách quốc phòng của nước này.

Lý do không phải về giá của chúng đã quá đắt, mà là về chi phí hoạt động lên tới 90 nghìn bảng mỗi giờ. Số tiêm kích F-35 sẽ là gánh nặng cho ngân sách quân sự của Anh trong nhiều thập kỷ tới, cũng như toàn bộ vòng đời phục vụ của số F-35 này.

Trong những năm tới, nhà sản xuất F-35 Lockheed Martin có kế hoạch giảm giá thành một chiếc máy bay chiến đấu F-35A (phiên bản cất cánh và hạ cánh thông thường) xuống mức 80 triệu USD. Các phiên bản B và C vẫn có giá hơn trăm triệu USD một chiếc.

Giới lãnh đạo Quân đội Ukraine tin tưởng rằng, nền kinh tế Ukraine đến năm 2035 sẽ thoát khỏi khủng hoảng và khi đó Không quân Ukraine có thể trang bị những chiến đấu cơ hiện đại nhất, kể cả là F-35.

Nhưng với tình hình hiện tại, không hiểu khi đó nền kinh tế Ukraine có thoát khỏi vũng lầy khủng hoảng không? Với quân số quân đội khoảng 250 nghìn quân, ngân sách quốc phòng hiện nay của Ukraine là 1,5 tỷ USD, chiếm 6% GDP và thuộc những quốc gia có chi phí quốc phòng cao nhất thế giới.

Với ngân sách quốc phòng quá "khiêm tốn" như vậy, Ukraine chỉ có thể mua một phi đội F-35; nhưng sau đó, tất cả các khoản chi khác cho quân đội sẽ bị dừng lại.

Nhưng ngay cả khi Ukraine tích cóp đủ số tiền cần thiết để mua được một phi đội F-35, thì tiếp tục sau đó là tiền đâu để "nuôi" số F-35 này. Chi phí của toàn bộ vòng đời đang bắt kịp và vượt quá mức giá mua ban đầu. Khoản chi phí này là một vấn đề đối với tất cả các máy bay chiến đấu hiện đại, và đặc biệt là đối với máy bay thế hệ 5.

Hãng Lockheed Martin hứa rằng, đến năm 2025, hãng sẽ giảm chi phí cho một giờ bay F-35 xuống “chỉ còn” 25.000 USD. Thực tế này sẽ yêu cầu một hợp đồng dịch vụ độc quyền với họ, và muốn được hưởng dịch vụ này, các quốc gia sử dụng F-35 lại tiếp tục chi thêm tiền.

Không có gì ngạc nhiên khi với chi phí mua sắm và sử dụng như vậy, ngay cả các quốc gia lớn trong khối NATO cũng buộc phải hạn chế số lượng đơn đặt hàng F-35.

Trên thực tế, các lực lượng không quân rất lớn trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, có trong biên chế từ hàng trăm đến hàng nghìn máy bay chiến đấu thế hệ thứ ba và thứ tư, nhưng khi chuyển sang tiêm kích thế hệ 5, chỉ còn hơn chục chiếc.

Một vấn đề nữa đi kèm với F-35 là việc mua vũ khí “thông minh”, bao gồm tên lửa hành trình và bom dẫn đường chính xác cao. Do giá thành cao, nên chỉ được mua theo từng đợt nhỏ với số lượng ít. Ngay cả trong các cuộc xung đột cường độ thấp như Libya và Syria, các quốc gia tham chiến cũng hạn chế sử dụng để tiết kiệm.

Kinh nghiệm của các nước láng giềng của Ukraine, hiện đã gia nhập NATO cũng cho thấy, việc chuyển đổi vũ khí sang một thế hệ công nghệ hoàn toàn mới, là khó khăn như thế nào. Ba Lan vẫn chưa thể thay thế máy bay cường kích Su-22 đã cũ và lạc hậu, bằng một thứ gì đó tiên tiến hơn.

Với nước Đức giàu có, tới tận năm 2004, mới tiến hành loại biên hoàn toàn số MiG-29 của Liên Xô (nhưng bàn giao cho Ba Lan), và những điều này chỉ xảy ra 15 năm sau, khi đất nước thống nhất. Và bản thân những chiếc MiG-29 của Đức, hiện vẫn đang phục vụ trong Không quân Ba Lan.

Hợp đồng mua 32 chiếc F-35A, đã tiêu tốn của Ba Lan 4,6 tỷ USD (không tính chi phí vũ khí và các dịch vụ đi kèm). Ba Lan đang suy xét về việc tạm dừng trang bị F-35 trong thời gian dài hơn, hoặc dừng do nền kinh tế bị ảnh hưởng của Covid-19. Không quân Ba Lan sẽ vẫn tiếp tục sử dụng máy bay của Liên Xô.

Không quân Ukraine vẫn có thể đang "tự tin", vì họ còn có các công ty sửa chữa máy bay chiến đấu từ thời Liên Xô; tuy nhiên những nhà máy này đã lạc hậu, chỉ có thể sơn lại máy bay chiến đấu theo kiểu ngụy trang "pixel" và thực hiện các sửa chữa nhỏ kết hợp với bảo trì, được gọi là hiện đại hóa.

Nhưng Ukraine chớ vội mừng, nếu Ukraine có cơ hội sử dụng những chiếc F-35, thì những công ty này ngay lập tức sẽ phải đóng cửa. Khi đó, Ucraina sẽ phải trả tiền ngay, kể cả khi cập nhật phần mềm chính hãng, và phải trả bằng ngoại tệ với giá quốc tế.

Việc mua hai hoặc ba chục chiếc F-35 sẽ không mang lại lợi ích gì cho Ukraine về mặt quân sự. Sự cân bằng lực lượng trên không với Nga sẽ không bao giờ đạt được; nhưng việc này sẽ tốn rất nhiều ngân sách quốc phòng của và cản trở việc tái vũ trang của Ukraine.

Những máy bay tàng hình với một quốc gia đang ngập sâu trong khủng hoảng kinh tế, chính trị là một điều không thực tế; nhưng có lẽ Nga cũng hoan nghênh việc Mỹ bán cho Ukraine máy bay F-35, vì có thể số máy bay F-35, sẽ làm phân tán nguồn lực quốc phòng của Ucraina. Một điều khuyên của các chuyên gia Nga đó là "Ukraine hãy lên trở về dưới mặt đất". Nguồn ảnh: Sina.