GS Trần Đại Nghĩa: Tình yêu trọn đời với khoa học và Tổ quốc

Chiều ngày 27/2, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã tổ chức Hội thảo “Giáo sư, Viện sỹ Trần Đại Nghĩa – cuộc đời và sự nghiệp” tri ân những công lao to lớn của vị Chủ tịch đầu tiên.

Chủ tịch đầu tiên của Liên hiệp Hội Việt Nam
Chiều ngày 27/2, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (LHH VN) đã tổ chức Hội thảo "Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa - Cuộc đời và sự nghiệp". Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động nhằm hướng tới kỷ niệm 40 năm ngày thành lập LHH VN (26/3/1983-26/3/2023) và 110 năm ngày sinh của GS. VS Trần Đại Nghĩa.
GS Tran Dai Nghia: Tinh yeu tron doi voi khoa hoc va To quoc
TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Nguyễn Hải. 
Tham dự hội thảo có đại diện lãnh đạo Bộ Quốc phòng, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ, cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học. Đặc biệt, đại tá Trần Dũng Trí - con trai của cố GS.VS Trần Đại Nghĩa cũng có mặt.
Phát biểu tại Hội thảo, dẫn lại câu nói của Bác Hồ: “Trí thức là vốn liếng quý báu của dân tộc” TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch LHH VN khẳng định, Giáo sư, Viện sỹ, Thiếu tướng, Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa là một người tiêu biểu trong lớp trí thức của dân tộc Việt Nam, người mang trong mình tình yêu vô bờ với Khoa học và Tổ quốc, người đã biến tình yêu thành sức mạnh, sức chiến đấu mãnh liệt, góp phần không nhỏ vào công cuộc cách mạng giải phóng đất nước và cống hiến cho sự phát triển của nền khoa học nước nhà.
GS.VS. Trần Đại Nghĩa tên khai sinh là Phạm Quang Lễ, sinh ngày 13/9/1913 trong một gia đình nhà giáo nghèo tại xã Chánh Hiệp (nay là xã Hòa Hiệp), huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long. là một nhà khoa học kiệt xuất , được mệnh danh là cha đẻ của ngành công nghiệp quốc phòng Việt Nam. Trải qua hai cuộc kháng chiến cứu nước, tên tuổi Ông trở thành huyền thoại đối với nhiều thế hệ người Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế.
Trong suốt cuộc đời cống hiến cho khoa học, GS Trần Đại Nghĩa luôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng đặc biệt tin tưởng, giao nhiều chức vụ quan trọng. Trong quân đội ông từng giữ các chức vụ: Cục trưởng Cục Quân giới, Cục trưởng Cục Pháo binh, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Hậu cần, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Kỹ thuật. Khi chuyển sang lĩnh vực dân sự, Ông giữ các chức vụ: Thứ trưởng Bộ Công thương, Thứ trưởng Bộ Công nghiệp nặng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiến thiết cơ bản Nhà nước, Chủ nhiệm Ủy ban KH&KT Nhà nước, Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam, Hiệu trưởng đầu tiên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
Và đặc biệt, với tài năng và đức độ hiếm thấy, Đảng và Nhà nước đã tiếp tục giao cho GS.VS Trần Đại Nghĩa nhiệm vụ quan trọng, đó là tạo dựng và phát triển ngôi nhà chung tập hợp đội ngũ trí thức, nhà khoa học của Việt Nam.
Đại hội lần thứ nhất của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam vào ngày 26/03/1983 đã bầu GS.VS Trần Đại Nghĩa làm Chủ tịch. Ông trở thành vị Chủ tịch đầu tiên của Liên hiệp Hội Việt Nam, tổ chức với vai trò tập hợp, phát huy sức sáng tạo và cống hiến của đội ngũ các nhà khoa học, trí thức KH&CN Việt Nam góp phần phát triển khoa học, xây dựng đất nước.
Từ những ngày đầu gian khó, Liên hiệp Hội Việt Nam chỉ có 15 thành viên, không quản ngại khó khăn, vất vả, GS.VS Trần Đại Nghĩa đã dành toàn bộ tâm huyết và sức lực từng bước xây dựng và phát triển tổ chức ngày càng lớn mạnh, góp phần không nhỏ trong tiến trình phát triển chính trị, xã hội, khoa học và kinh tế của Việt Nam.
GS.VS Trần Đại Nghĩa đã được các nhà khoa học, các hội thành viên suy tôn làm Chủ tịch danh dự nhiệm kỳ II, nhiệm kỳ III và danh hiệu đó cũng đã theo ông đến cuối cuộc đời (1988-1997).
“Liên hiệp Hội Việt Nam được như ngày hôm nay, trở thành một tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam, chúng ta càng thấm thía và biết ơn sâu sắc công lao của các lớp cha anh đi trước, cùng với Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Giáo sư, Viện sỹ, Thiếu tướng, Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa luôn sống mãi với sự nghiệp phát triển KH&CN của hệ thống Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam”, TSKH. Phan Xuân Dũng khẳng định.
Tấm gương sáng cho người làm khoa học
Thượng tướng Phạm Hòa Nam, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chia sẻ: “Trên các cương vị công tác, đồng chí luôn tận tụy, đức độ, bản lĩnh cống hiến tài năng, trí tuệ để góp phần xây dựng Ngành Kỹ thuật quân sự và Công nghiệp quốc phòng, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, làm nòng cốt cho toàn dân tiến hành hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược giành thắng lợi và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.
GS Tran Dai Nghia: Tinh yeu tron doi voi khoa hoc va To quoc-Hinh-2
 Hội thảo "Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa - Cuộc đời và sự nghiệp" nằm trong chuỗi hoạt động nhằm hướng tới kỷ niệm 40 năm ngày thành lập LHH VN (26/3/1983-26/3/2023) và 110 năm ngày sinh của GS. VS Trần Đại Nghĩa. Ảnh: Nguyễn Hải.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp, các nhà khoa học kỹ thuật quân sự, nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế tôn vinh Giáo sư là: “Ông phật làm súng”, “Ông vua vũ khí”... Những đóng góp và đức độ của Thiếu tướng, Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa đối với ngành Kỹ thuật quân sự và Công nghiệp quốc phòng đất nước là niềm tự hào đối với dân tộc.
PGS.TS Trần Tuấn Anh - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chia sẻ: GS.VS. Trần Đại Nghĩa đã có công lớn trong giai đoạn đầu xây dựng Viện Khoa học Việt Nam, định hướng, hình thành và phát triển các ngành khoa học của Viện, từ đội ngũ cán bộ đến cơ sở vật chất, từng bước khẳng định vai trò và vị trí của Viện trong và ngoài nước.
Cuộc đời và sự nghiệp của GS.VS. Trần Đại Nghĩa là một tấm gương sáng, để lại nhiều bài học sâu sắc cho những người làm khoa học về tinh thần trách nhiệm đối với nhân dân, với đất nước và nghị lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn để vươn lên đạt đỉnh cao trong khoa học và công tác.
Để vinh danh và ghi nhận những đóng góp quý báu của GS.VS. Trần Đại Nghĩa, nhằm thúc đẩy công tác ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn, năm 2016, lần đầu tiên Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam ban hành quy chế Giải thưởng Trần Đại Nghĩa và tổ chức trao tặng Giải thưởng Trần Đại Nghĩa với chu kỳ 3 năm/lần.
Qua 02 lần tổ chức, đã xét tặng được 06 Giải thưởng nhằm tôn vinh 14 công trình xuất sắc về khoa học và công nghệ, trực tiếp triển khai ứng dụng các kết quả đó vào thực tiễn, đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Chủ tịch LHH VN, TSKH. Phan Xuân Dũng cho hay, trước thềm kỷ niệm 40 năm thành lập Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, sự kiện ý nghĩa này được tổ chức là để mọi người cùng tưởng nhớ với tấm lòng biết ơn sâu sắc gửi đến GS.VS Trần Đại Nghĩa, vị Chủ tịch đầu tiên và cũng là một trong những người đặt nền móng cho sự phát triển của tổ chức tập hợp trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam.

Video

Những tên tuổi gốc Việt nổi tiếng trong giới thiên văn quốc tế

Bằng những đóng góp và thành tựu đáng kể cho thiên văn học đương đại, những nhà thiên văn gốc Việt này là cái tên đầy uy tín trên trường nghiên cứu TG.

Thiên văn học là một trong những ngành khoa học cổ nhất thế giới. Đây là lĩnh vực thú vị luôn nhận được sự quan tâm đầu tư đáng kể tại các nước phát triển.

Hà Tĩnh: 728 người được công nhận Giáo sư, Phó Giáo sư từ 1945 đến nay

Theo khảo sát của LHH tỉnh Hà Tĩnh, từ năm 1945 đến nay đã có 728 người (quê Hà Tĩnh) được công nhận chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư.

Số liệu này được cơ quan này điều tra khảo sát vào hai lần năm 2011 và năm 2021. Trong khảo sát lần thứ nhất năm 2011 tại Hội đồng chức danh Giáo sư thì từ 1945 đến năm 2010, Hà Tĩnh có 497 người được phong chức danh GS, PGS, trong đó có 119 GS và 378 PGS. Tại lần khảo sát thứhai năm 2021 kết quả cho biết trong 10 năm (từ 2011đến 2021) có 273 người Hà Tĩnh được phong GS, PGS trong đó có 42người được phong, đặc cách từ PGS lên GS chiếm tỉ lệ gần 1/10 cả nước. Theo số liệu, trung bình trong 10 năm gần đây, mỗi năm Hà Tĩnh có gần 30 người được phong hàm GS, PGS, trong đó năm có số lượng lớn nhất là 2017 với 60 người (6 giáo sư và 54 PGS).
Ha Tinh: 728 nguoi duoc cong nhan Giao su, Pho Giao su tu 1945 den nay

Tỉnh Hà Tĩnh tổ chức gặp mặt Giáo sư, trí thức tiêu biểu quê hương Hà Tĩnh năm 2013. 

Từ kết quả tổng hợp, tính từ 1945 đến cuối năm 2021 có tổng cộng 728 người quê Hà Tĩnh có học hàm GS, PGS (tính đến lần khảo sát thứ 2 có 770 lượt phong, trong đó có 42 GS được phong và đặc cách từ PGS lên được trừ đi, tổng còn lại 728 GS, PGS) trong đó có 161 GS và 567 PGS. Tự hào trong đó có nhiều nhà khoa học đầu ngành, các chuyên gia hàng đầu trên các lĩnh vực. Tiêu biểu như GS, TSKH Phan Đình Diệu, GS Lê Văn Thiêm, GS Hoàng Xuân Hãn, GS Võ Quý, GS NSND Trần Thu Hà, GS.TS. Phan Nguyên Hồng, GS Phong Lê, GS Phan Huy Lê, GS Phạm Đức Dương …

Ha Tinh: 728 nguoi duoc cong nhan Giao su, Pho Giao su tu 1945 den nay-Hinh-2

Số liệu tổng hợp khảo sát số lượng PGS-GS từ 1945 đến 2021. 

Đặc biệt Hà Tĩnh từng có 3 Uỷ viên Bộ Chính trị đồng thời đều là những nhà khoa học lớn gồm GS.TS Nguyễn Đình Tứ, GS.TS Nguyễn Đức Bình, GS.TS Lê Xuân Tùng.Bên cạnh đó, Hà Tĩnh còn có GS Lê Văn Thiêm (cùng với GS Hoàng Tụy-Quảng Nam) là một trong hai nhà toán học được Chính phủ Việt Nam phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 1 vào năm 1996.

Gần đây Hà Tĩnh là địa phương có 2 nhà khoa học (sinh 1970) được đặc cách phong tặng danh hiệu Giáo sư là Phùng Hồ Hải (2012) và Trần Đình Hòa (2013).

Ngoài ra nhiều người con ưu tú của Hà Tĩnh dù không được phong học hàm GS, PGS nhưng tên tuổi và những đóng góp đã đi vào lịch sử trên các lĩnh vực.

Trong nhiều năm qua Hà Tĩnh cũng đã có nhiều chính sách để thu hút, đào tạo nguồn nhân lực, đồng thời phát huy được nguồn lực con em xa quê trên tất cả các mặt trong đó có các nhà khoa học cho sự phát triển quê hương.Đây là đội ngũ trí thức bậc cao đã và đang cùng với các doanh nhân, chính trị gia đóng góp cho hành trình tỉnh Hà Tĩnh.

Tân Giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm 2021 và những thành tích ấn tượng

Nhà giáo Phùng Văn Đồng, giảng viên Đại học Phenikaa, được vinh danh là Giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm 2021, theo Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước Việt Nam.

Gặt hái nhiều thành công trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học
GS.Phùng Văn Đồng, sinh năm 1981 tại Hà Nội, nhận bằng Tiến sĩ Vật lý lý thuyết và Toán học tại Viện Vật lý thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam, cũng như nghiên cứu sau tiến sĩ tại KEK (Nhật Bản), CERN (Thụy Sĩ) và AS (Đài Loan).

Đọc nhiều nhất

Tin mới