Ông Nhi mô tả kích thước miếng ngọc.

Với sự công tâm của một người làm nghiên cứu khoa học nhất là nỗi lòng đau đáu trả lời những câu hỏi của lịch sử, tiến sĩ Cường đưa ra kiến giải về lăng đá Linh Đường. Theo ông, có thể cái chết của bà Hoa Dung xảy ra sớm hơn đôi chút với cái chết của Quang Trung nên khi thông báo tang lễ với triều đình nhà Thanh, có người đã lập mưu cho vua Quang Toản Cảnh Thịnh chọn đúng ngôi mộ của bà làm lễ cho sứ đoàn nhà Thanh sang viếng.

Người bày ra mưu kế này rất có thể là Ngô Thì Nhậm vì ông là người Tả Thanh Oai, cùng huyện với người quá cố nên am hiểu vùng đất này hơn ai hết. Việc mai táng một ông vua đương quyền chắc hẳn phải khác thân phận một bà hoàng. Cho nên trong quá trình chờ sứ bộ nhà Thanh sang thăm viếng, triều đình Tây Sơn đã phải cho sửa sang lại ngôi mộ này.

“Trước tiên là dựng lăng đá phiến cho hợp với quy mô một mộ vua. Sau đó, người ta cho phá phần nắp quách mui luyện của ngôi mộ bà, trải lên đó một lớp vữa mới. Lớp vữa này được tạo ra từ một hợp chất mới. Họ cũng đã có thể cho phá hủy tất cả các dấu vết văn bia, chữ và các tư liệu khác có liên quan tới thân phận bà hoàng kia. Chính vì vậy, mới có sự bất chỉnh hợp giữa lăng đá với quách, từ nắp quách tới bể quách”, Tiến sĩ Cường phân tích.

Trong quá trình hỏi chuyện các cụ già ở làng Linh Đường, chúng tôi còn được cung cấp một thông tin thú vị khác. Đó chính là ngôi từ đường của dòng họ Nguyễn Linh Đường, cụ tổ 5 đời của bà Hoa Dung. Trong gia phả dòng họ này ghi rõ: “Nhà thờ này do chúa Trịnh Sâm cho xây dựng năm 1775 để thờ tổ tiên bên ngoại. Năm 1792, vua Quang Trung mất, nhà thờ được lấy làm nhà quàn lĩnh cữu Quang Trung để đón sứ thần Mãn Thanh sang viếng nên bị triều Nguyễn phá, chỉ còn lại hậu cung như ngày nay”. Điều này càng khẳng định, dòng họ Nguyễn Linh Đường chắc chắn có liên quan đến cái chết và ngôi mộ giả của vua Quang Trung như sách sử ghi.

Đồ tùy táng chôn theo mộ.

Lời khai của những kẻ trộm mộ

Trong khi các nhà khảo cổ nỗ lực giải mã bí mật xác ướp Linh Đường thì các trinh sát của Công an huyện Thanh Trì cũng nỗ lực truy bắt kẻ chủ mưu của băng trộm mộ. Đã có lúc vụ án tưởng đi vào ngõ cụt. Nhưng vào một ngày đầu năm 1990, cơ quan công an nhận được tin, Công an tỉnh Hải Hưng (cũ) bắt được một nhòm đào trộm mộ gốc gác ở Thanh Trì. Qua lời khai của bọn phạm tội, các chiến sĩ an ninh biết được kẻ chủ mưu vụ trộm mổ ở lăng đá Linh Đường là tên Q, người huyện Thường Tín lấy vợ Thanh Trì và ở tại nhà vợ.

Tại cơ quan điều tra, Q khai nhận: Ngôi mộ này do tên N phát hiện ra. Q cùng N đã đến đây thị sát nhiều lần và đi đến phán đoán như sau: Đây là một ngôi mộ không có tên tuổi nên chỉ có một trong những khả năng, là chỗ thuần túy chôn của hoặc là mộ của một ông vua vì sợ đổi thay triều đại sẽ bị quật lên, nếu không cũng sẽ là mộ một viên quan làm nhiều việc tàn ác nên không dám đề tên. Từ những khả năng trên, bọn chúng nhận định mộ nhất định phải có của quý.