7 tháng sau khi NHNN lấy ý kiến trong ngành cho bản dự thảo sửa đổi thông tư 43/2016/NHNN quy định hoạt động cho vay tiêu dùng tại công ty tài chính, thông tư chính thức này đem lại lợi ích lẫn tổn thất cho các ngân hàng.

Thông tư 18/2019/TTNHNN bổ sung các điều mới và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2020.

Theo đó, đối với tỷ trọng giải ngân trực tiếp (cụ thể là cho vay bằng tiền mặt) trong tổng dư nợ cho vay, các điều khoản thay đổi trong dự thảo trước đó nhắm đến giới hạn chỉ giải ngân trực tiếp cho khách hàng hiện hữu và có lịch sử tín dụng tốt trên cơ sở dữ liệu CIC.

Còn Thông tư 18 bỏ ý chỉ giải ngân trực tiếp cho khách hàng hiện hữu và giữ ý có lịch sử tín dụng tốt trên cơ sở dữ liệu CIC. Theo Chứng khoán Bản Việt (VCSC), đây là điểm tích cực cho công ty tài chính.

Như vậy, lộ trình quy định giới hạn giải ngân trực tiếp trong tổng dư nợ là 70% trong năm 2021, 60% năm 2022, 50% cho năm 2023 và 30% từ năm 2024.

Thông tư 18 định nghĩa giải ngân trực tiếp bao gồm tiền mặt và giao dịch thanh toán không sử dụng tiền mặt (thẻ tín dụng).

Cũng theo VCSC, trong tháng 3/2019, FE Credit đã phân biệt danh mục cho vay tiền mặt và thẻ tín dụng. Tuy nhiên, Thông tư 18 đặt ra nghi vấn cho điều này và có khả năng 1 phần của danh mục thẻ tín dụng sẽ bị tính vào giới hạn.

Hiện tại, cho vay tiền mặt và thẻ tín dụng chiếm 83% dư nợ của FE Credit còn HDSaison không có mảng thẻ tín dụng và tỷ lệ cho vay tiền mặt vào khoảng 1/3 tổng dư nợ. 

Thực tế, việc đưa ra các quy định để kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các Công ty tài chính tiêu dùng là cần thiết khi cho vay giải ngân trực tiếp là loại hình vay tín chấp, thủ tục nhanh và không cần chứng minh mục đích vay.

Đây cũng là phân khúc dễ phát triển dư nợ, nhưng rủi ro cao và khó kiểm soát mục đích sử dụng vốn vay.

Đặc biệt trong môi trường cạnh tranh gia tăng, các công ty tài chính tiêu dùng sẽ đẩy mạnh tỷ trọng cho vay tiền mặt trong danh mục tín dụng để nhanh chiếm lĩnh thị phần.

Thời gian qua, theo đánh giá của NHHN, các công ty tài chính đã giúp người dân có cơ hội tiếp cận vốn vay nhiều hơn.

Tuy nhiên, với việc đòi nợ kiểu xã hội đen của nhiều công ty tài chính, cho vay tiềm ẩn rủi ro nợ xấu. Do đó, đã đến lúc cơ quan quản lý thấy cần siết chặt, kiểm soát hoạt động này hơn.