Xung quanh nội dung trên, PV Báo Tri thức và Cuộc sống đã có cuộc trao đổi với ông Lê Như Tiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, ĐBQH khóa XII, XIII.

Hà Nội có hơn 800 dự án có biểu hiện gây lãng phí, thất thoát và mới xử lý 3 dự án đã thu về hơn 42.000 tỷ đồng. Nguyên nhân gây nên thực trạng này do Sở, ngành Hà Nội đã buông lỏng trong công tác quản lý và sử dụng đất công, nên chủ đầu tư muốn “chây ì” bao lâu thoả thích?

Ông Lê Như Tiến: Đúng là như vậy. Theo tôi, không chỉ Hà Nội mà rất nhiều tỉnh, thành trong cả nước cũng có tình trạng tương tự. Các cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương đã buông lỏng quản lý. Trước kia, trên diễn đàn Quốc hội ở các nhiệm kỳ khóa XII, XIII, tôi cũng đã phát biểu vấn đề buông lỏng quản lý đất đai, công sản là mảnh đất màu mỡ để nuôi dưỡng tham nhũng, lãng phí. Vì buông lỏng quản lý đất đai, công sản, không có quản lý sâu sát, không có thanh tra, kiểm tra cặn kẽ, xử lý kịp thời, dẫn đến các chủ đầu tư tự tung tự tác, muốn làm gì thì làm. Và bao nhiêu đất đai, tài nguyên của đất nước đã bị thất thoát lãng phí. Có những dự án treo xuyên thế kỷ mà vẫn chưa được xử lý, đó chính là lãng phí nguồn lực rất lớn của đất nước.

Tôi cho rằng, khi Tổng Bí thư đã chỉ ra thực trạng và có ý kiến như trên, đó là tiếng chuông cảnh báo thì các Sở, ban ngành của TP Hà Nội cũng như các tỉnh, thành khác trong cả nước phải vào cuộc một cách ráo riết để rà soát lại tất cả các dự án đang gây thất thoát, lãng phí.

Các dự án “đất vàng” phơi sương từ nhiều năm tới hàng chục năm, như: Khu 94 Lò Đúc (quận Hai Bà Trưng) của Chủ đầu tư Công ty Thiên Bình; Tòa nhà 31 tầng, rộng gần 8.500 m2 của Tổng công ty xi măng Việt Nam (VICEM); Khu đất gần 4.000 m2 ở số 161 Yên Phụ và đường Nghi Tàm (quận Tây Hồ) của Tập đoàn Tân Hoàng Minh… Lý do gì UBND Hà Nội không thu hồi đất, có “sự nâng đỡ” không trong sáng?

Một số dự án BĐS còn ở tình trạng chủ đầu tư dự án không chấp hành pháp luật đất đai, chấp hành chế độ báo cáo giám sát đầu tư, cố ý sử dụng đất sai mục đích… Điều này cho thấy có một sự lãng phí, thất thoát ngân sách của Thủ Đô không hề nhỏ?

Ông Lê Như Tiến: Thời gian qua, cơ quan chức năng, cơ quan thanh tra đã chỉ ra một số dự án BĐS ở Hà Nội và một số địa phương có tình trạng chủ đầu tư dự án không chấp hành pháp luật đất đai, chấp hành chế độ báo cáo giám sát đầu tư, cố ý sử dụng đất sai mục đích… Lẽ ra nếu như các dự án có dấu hiệu lãng phí cần phải có giải pháp kịp thời. Luật Đất đai đã quy định rất rõ việc các dự án có dấu hiệu lãng phí đất đai, sử dụng không đúng mục đích, sau một thời gian nhất định, cơ quan chức năng có quyền đình chỉ dự án, thu hồi đất. Đó là thẩm quyền nhưng tại sao không làm? UBND cấp nào cấp đất thì có quyền thu hồi đất, cơ quan nào cấp giấy phép đăng ký kinh doanh, giấy phép dự án có quyền thu hồi dự án, thu hồi giấy phép kinh doanh. Phải chăng không làm vì có gì đó đằng sau?

Ở diễn biến khác, vào tháng 11 vừa qua, UBND TP Hà Nội có văn bản giao Thanh tra TP Hà Nội tổ chức thanh tra Dự án đầu tư xây dựng Trung tâm Nghiên cứu chuyển giao công nghệ và giám định công nghệ tại Khu công nghệ cao Hoà Lạc (huyện Thạch Thất) do Sở KH-CN làm chủ đầu tư, gần 600 tỷ. Đến nay, dự án chưa hoàn thành, có biểu hiện của lãng phí?

Ông Lê Như Tiến: Dự án này được giao cho Sở KH&CN Hà Nội làm chủ đầu tư, với diện tích đất được giao vào năm 2012 là gần 2,1 ha, tổng mức đầu tư gần 600 tỉ đồng. Trung tâm công nghệ được khánh thành và là công trình trọng điểm chào mừng Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVI vào tháng 10/2015. Tuy nhiên, đến nay, các thiết bị thuộc trung tâm công nghệ hầu hết đều đã xuống cấp, hiện trạng không thể sử dụng được nếu không thực hiện công tác bảo trì sửa chữa, trong đó có những thiết bị có giá trị lớn. Ngay Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh cũng khẳng định có biểu hiện của lãng phí. Do đó, người đứng đầu chính quyền thành phố đã giao Thanh tra TP Hà Nội đẩy nhanh tiến độ thanh tra, sớm có kết luận, kiến nghị phương án xử lý, giải quyết tồn tại, vướng mắc của dự án.

Vẫn phải thừa nhận, thực trạng “đất vàng” bỏ hoang có biểu hiện “lỗi mang tính hệ thống” ở bộ máy chính quyền TP Hà Nội, tới lúc, cần chỉ rõ tổ chức và cá nhân chịu trách nhiệm và xử lý thích đáng theo pháp luật?

Ông Lê Như Tiến: Như Tổng Bí thư Tô Lâm mới đây đã nói, cần có người phải chịu trách nhiệm, phải xử lý khi để tình trạng “đất vàng” bỏ hoang, dự án có biểu hiện gây lãng phí, thất thoát. Bởi đây là nguồn lực của đất nước. Tôi thấy, xử lý cán bộ buông lỏng quản lý có quy định rất rõ trong Luật cán bộ công chức, viên chức, luật phòng chống tham nhũng. Vấn đề là chúng ta chưa làm đến nơi đến chốn dù hoàn toàn có quyền làm điều đó. Ví dụ như Thành ủy Hà Nội, UBND TP Hà Nội hoàn toàn có quyền kỷ luật Đảng viên của mình nếu vi phạm, gây thất thoát, lãng phí.

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi trên!