Báo Tri thức và Cuộc sống đã phản ánh, dự án Khu dịch vụ thương mại, văn phòng cho thuê, nhà ở và chung cư cao tầng do Tổng Công ty Hợp tác Kinh tế Việt Lào làm chủ đầu tư được UBND tỉnh Nghệ An cấp hơn 4.000 m2 bên Đại lộ Lê Nin (phường Hưng Dũng, TP Vinh) năm 2009, nhưng đến nay, hơn một thập kỷ trôi qua vẫn “án binh, bất động”.

Trước thực trạng “đất vàng” bị bỏ hoang trong thời gian dài, dư luận đặt câu hỏi về trách nhiệm của Tổng Công ty Hợp tác Kinh tế Việt Lào và cho rằng, UBND tỉnh Nghệ An cần thu hồi “đất vàng” này để tránh lãng phí.

Toàn cảnh Dự án Khu dịch vụ thương mại, văn phòng cho thuê, nhà ở biệt thự nhìn từ trên cao. (Ảnh: Trần Quốc)

Trao đổi với PV, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, UBND tỉnh Nghệ An có thể xem xét thu hồi dự án đối với Tổng Công ty Hợp tác Kinh tế Việt Lào khi doanh nghiệp này được giao đất để triển khai dự án, nhưng hơn 10 năm qua không triển khai.

Theo quy định của Luật Đất đai, doanh nghiệp được giao đất để triển khai dự án mà không đưa vào sử dụng 24 tháng là có thể bị Nhà nước thu hồi, trừ trường hợp do nguyên nhân khách quan hoặc do lỗi từ phía cơ quan chức năng.

Cụ thể, Điểm i Khoản 1 Điều 64 Luật đất đai 2013 các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm: “...Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng, chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng, Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng.”.

Như vậy, theo quy định của Luật Đất đai, đất được Nhà nước giao để triển khai dự án mà 12 tháng liên tục không sử dụng hoặc chậm tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ ngày bàn giao đất trên thực địa thì có thể bị thu hồi. Trong trường hợp này doanh nghiệp có thể được gia hạn sử dụng đất 24 tháng và phải nộp tiền sử dụng đất, nếu hết thời hạn này vẫn chưa đưa vào sử dụng thì có thể bị thu hồi đất.

Ngoài ra luật đầu tư cũng dẫn chiếu luật đất đai để thu hồi chứng nhận đầu tư trong trường hợp doanh nghiệp vi phạm về sử dụng đất, trong đó có hành vi chậm triển khai dự án. Cụ thể được quy định tại Khoản 2 Điều 48 Luật Đầu tư 2020.

Như vậy, có thể thấy rằng theo quy định của luật Đầu tư và luật Đất đai, dự án bất động sản phải triển khai trong thời hạn luật định, nếu hết thời hạn, doanh nghiệp có thể xin gia hạn, tuy nhiên phải nộp tiền sử dụng đất, nếu hết thời hạn gia hạn này vẫn không triển khai được thì dự án có thể bị thu hồi.

Luật Đất đai 2024 và Luật Kinh doanh bất động sản cũng có quy định tương tự, ngoài ra các văn bản pháp luật hiện nay còn quy định cụ thể hơn về các trường hợp thu hồi đất do chậm triển khai dự án.

Tuy nhiên, luật sư Cường cho rằng, đối với các trường hợp dự án bị chậm tiến độ do nguyên nhân khách quan hoặc do lỗi từ phía cơ quan chức năng thì không phải là căn cứ để thu hồi dự án. Ví dụ các dự án sáp nhập mở rộng địa giới hành chính mà có sự thay đổi về quy hoạch dẫn đến phải kiểm tra rà soát điều chỉnh quy hoạch khiến dự án bị chậm tiến độ, khi đó chủ đầu tư dự án không có lỗi. Hoặc có những trường hợp dự án chậm tiến độ do thay đổi chính sách, thủ tục hành chính gặp vướng mắc do có tranh chấp hoặc do nguyên nhân từ phía cơ quan chức năng mà không có lỗi của nhà đầu tư, cũng không có cơ sở để thu hồi dự án.

Trên thực tế, ở các thành phố lớn các dự án bất động sản chậm tiến độ khá nhiều, một số trường hợp cũng đã bị thu hồi, tuy nhiên thường là những dự án mà chủ đầu tư không có năng lực, cố tình không triển khai dự án trong thời hạn luật định. Còn đối với những dự án đã cơ bản xong cơ sở hạ tầng, việc chậm triển khai thay đổi chính sách pháp luật, là do chậm thực hiện thủ tục của phía cơ quan chức năng thì không phải là căn cứ để thu hồi. Bởi vậy, tùy từng dự án cụ thể, làm rõ nguyên nhân chậm tiến độ để có những giải pháp phù hợp.

>>> Mời độc giả xem thêm video Đất dự án biến thành bãi kinh doanh ô tô