Đáy đại dương ở ngoài khơi Canada đang tách đôi

Lớp vỏ đại dương mới sắp được hình thành thông qua một vụ đứt gãy magma dưới biển sâu.

Theo Anh Thư/Người lao động 25/03/2024 07:38

Theo Live Science, hồi đầu tháng này, gần 2.000 trận động đất đã làm rung chuyển một khu vực ngoài khơi Canada chỉ trong một ngày. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy lớp vỏ đại dương mới sắp được hình thành thông qua một vụ đứt gãy magma dưới biển sâu.

Day dai duong o ngoai khoi Canada dang tach doi

Đáy đại dương ở ngoài khơi Canada đang tách đôi - Ảnh đồ họa

Các trận động đất nói trên không đe dọa tới con người bởi tương đối nhỏ và tập trung cách bờ biển tận 240 km.

Nhưng chính địa điểm đó - gọi là Endeavour - đã khiến các nhà khoa học nhận thấy đó là một dấu hiệu đặc biệt.

Endeavour là khu vực chứa nhiều miệng phun thủy nhiệt và nằm trên sườn núi Juan de Fuca, nơi đáy đại dương đang tách ra xa nhau, nhưng không phải do hiện tượng hút chìm.

Hút chìm là cách 2 mảng kiến tạo - tức mảnh vỏ Trái Đất - trượt đè lên nhau, trong đó một mảng cõng đáy đại dương bị chui xuống dưới mảng khác, khiến đại dương thu hẹp lại trong một quá trình lớn thay đổi vị trí, hình dạng các đại dương và lục địa gọi là "kiến tạo mảng".

Trong khi đó, ở Endeavour, hai mảng kiến tạo là mảng Thái Bình Dương và mảng Juan de Fuca đang tách rời nhau ra.

Sự kéo giãn lớp vỏ đại dương giữa hai mảng tạo ra các đường đứt gãy tuyến tính và làm mỏng lớp vỏ này, tạo điều kiện cho magma sâu dưới lòng đất dâng lên.

Khi magma lên tới bề mặt, nó sẽ nguội đi và cứng lại, tạo nên một lớp vỏ đại dương hoàn toàn mới.

Dường như tại Endeavour, hiện tượng này xảy ra theo chu kỳ khoảng 20 năm. Vào năm 2005, một loạt trận động đất nhỏ đã xảy ra y hệt những gì vừa diễn ra trong năm nay.

Cho đến nay, sự hình thành và biến đổi của lớp vỏ Trái Đất hãy còn nhiều bí ẩn. Phát hiện mới về cách đáy đại dương tự tái tạo này cũng cấp thêm một mảnh ghép quan trọng.

Các nhà khoa học vẫn đang theo dõi xem về lâu dài, quá trình xảy ra ở Endeavour sẽ còn đưa đến những điều gì.

Theo Anh Thư/Người lao động

#Đáy đại dương #Endeavour #đứt gãy magma

Những sự thật thú vị về đại dương có thể bạn chưa biết

Quán café của cá mập, nơi tạo ra 70% oxy trên hành tinh hay khu vực còn bí ẩn hơn cả sao Hỏa,… chỉ là một vài trong số những sự thật thú vị về đại dương.

Nhung su that thu vi ve dai duong co the ban chua biet — **Đại dương** là nơi sinh sống của gần 95% sinh vật: Đại dương bao phủ 70% bề mặt Trái Đất và khoảng gần 95% sinh vật trên Trái Đất tồn tại ở đây.

Nhung su that thu vi ve dai duong co the ban chua biet-Hinh-2 — Rặng núi dài nhất thế giới nằm ở dưới biển: Rặng núi dài nhất hành tinh Mid-Ocean Ridge gần như hoàn toàn nằm ở dưới biển, trải dài 65.000 km, dài gấp 10 lần dãy Andes.

Xem chi tiết

Những sự thật thú vị về đại dương có thể bạn chưa biết

Quán café của cá mập, nơi tạo ra 70% oxy trên hành tinh hay khu vực còn bí ẩn hơn cả sao Hỏa,… chỉ là một vài trong số những sự thật thú vị về đại dương.

Đại dương là nơi sinh sống của gần 95% sinh vật: Đại dương bao phủ 70% bề mặt Trái Đất và khoảng gần 95% sinh vật trên Trái Đất tồn tại ở đây.

Rặng núi dài nhất thế giới nằm ở dưới biển: Rặng núi dài nhất hành tinh Mid-Ocean Ridge gần như hoàn toàn nằm ở dưới biển, trải dài 65.000 km, dài gấp 10 lần dãy Andes.

Đại dương cũng có sông và hồ: Những sông hồ này được hình thành khi nước biển thấm qua những lớp muối dày dưới đáy biển, khiến cho chúng sập xuống và hình thành nên những khu vực sụt lún. Muối được hòa tan khiến cho nước đặc hơn lượng nước ở trên và do đó lắng xuống tạo thành các sông, hồ. Chúng thậm chí còn có bờ sông, bãi bồi và sóng.

Chúng ta khám phá được chưa tới 5% các đại dương trên hành tinh. Đó là lý do tại sao bản đồ trên sao Hỏa còn chi tiết hơn bản đồ các đại dương trên Trái Đất.

Hơn 90% dạng sống trên hành tinh chưa được phát hiện: Hầu như rất ít đại dương được khám phá và hầu hết các sinh vật sống ở dưới nước. Ước tính, 91% loài đang tồn tại dưới biển chưa được khám phá.

Có khoảng 3 triệu xác tàu dưới đại dương. Do đó dưới đại dương thậm chí có nhiều cổ vật hơn tất cả bảo tàng trên thế giới gộp lại.

Hơn 70% oxy trên hành tinh được đại dương tạo ra.

Hầu hết hành tinh của chúng ta nằm trong bóng tối: Do các đại dương có độ sâu trung bình là gần 3.700 mét nhưng sóng ánh sáng chỉ xuyên qua được 91 mét nước nên mọi thứ dưới độ sâu này đều là bóng tối.

Hầu hết hoạt động của núi lửa trên Trái Đất đều diễn ra dưới các đại dương. Nơi tập trung nhiều núi lửa nhất Trái Đất là ở Thái Bình Dương với 1.133 núi lửa.

Sóng thần có thể di chuyển trên các đại dương với vận tốc 805km/h khi độ sâu của đại dương là 6km. Khi chúng ở dưới biển sâu, chúng thường chỉ cao một vài cm so với mặt biển nhưng khi chúng tiến về phía đất liền và những vùng nước nông, chúng có thể cao hơn nhiều và di chuyển chậm hơn.

Thái Bình Dương rộng hơn Mặt Trăng: Ở điểm rộng nhất, từ Indonesia tới Colombia, Thái Bình Dương thực sự rộng hơn nhiều Mặt Trăng. Khoảng cách này của đại dương là 19.794 km, rộng hơn 5 lần đường kính của Mặt Trăng.

Thác nước lớn nhất Trái Đất nằm ở dưới biển: Thác nước cao nhất trên mặt đất là Angel Falls ở Venezuela khi đổ xuống gần 1.000 mét nhưng nó vẫn không là gì so với Denmark Strait Cataract - một thác nước dưới biển nằm giữa Greenland và Iceland khi đổ xuống hơn 3.500 mét.

Áp suất dưới đáy biển có thể nghiền nát chúng ta ngay lập tức: Tại rãnh Mariana với chiều sâu gần 11.000 mét, chúng ta sẽ tìm thấy điểm sâu nhất hành tinh với áp lực nước đủ nghiền nát chúng ta ngay lập tức.

Nhiều người đặt chân lên Mặt Trăng hơn xuống rãnh Mariana: Hàng chục người đã đặt chân lên Mặt Trăng nhưng chỉ có 3 người tới được rãnh Mariana bởi điều kiện khắc nghiệt ở đây.

Nước dưới đáy đại dương vô cùng nóng: Trong khi nhiều nơi sâu nhất dưới đại dương, nhiệt độ chỉ khoảng 2 - 4 độ C thì nước ở những miệng phun thủy nhiệt dưới đáy biển, nhiệt độ có thể lên tới 400 độ C. Điều khiến cho nước không sôi ở đây được cho là do áp suất quá lớn tại những điểm sâu này.

Cá mập có "quán cafe" của mình dưới biển: Năm 2002, các nhà khoa học đã phát hiện ra một khu vực xa xôi nằm ở Thái Bình Dương giữa Baja California và Hawaii, nơi mà những con cá mập đến đây tán gẫu một lúc rồi lại trở về vùng biển của mình.

Xem chi tiết

Cả dải đại dương bất ngờ bừng sáng rực rỡ trong đêm

Một hiện tượng kỳ thú trên đại dương được các thủy thủ kể lại suốt hàng trăm năm qua cuối cùng đã lộ diện trên những bức ảnh thực tế.

Năm 1870, cuốn tiểu thuyết Hai vạn dặm dưới đáy biển của nhà văn Jules Verne được xuất bản lần đầu và đã trở thành huyền thoại của thể loại giả tưởng hơn 150 năm qua. Trong cuốn tiểu thuyết phiêu lưu đầy lý thú về đại dương này, có một hiện tượng là thật đã được nhiều thủy thủ xác nhận qua hàng thế kỷ: "Milky Sea", hay biển phát sáng.

Cái tên Milky Sea lấy cảm hứng từ "Milky Way" - "dải Ngân Hà" trong tiếng Anh, khi hàng tỷ đốm sáng rải rác làm sáng bừng mặt biển trong đêm sâu.

Xem chi tiết