Nền văn hóa Ai Cập cổ đại với những công trình kim tự tháp và xác ướp ngàn năm luôn ẩn chứa những bí ẩn kỳ lạ mà hậu thế chưa thể giải mã hết. Suốt thời gian dài, rất nhiều người đã phải kinh hãi trước "lời nguyền xác ướp" vô cùng đáng sợ từ một vụ khai quật xác ướp Pharaoh Tutankhamun vào đầu năm 1923.

Tutankhamun, hay được gọi là Vua Tut là vị Pharaoh trẻ tuổi nhất trong lịch sử Ai Cập cổ đại. Ông chào đời vào khoảng năm 1341 trước công nguyên và lên ngôi khi mới 9 tuổi. Triều đại của ông được đánh giá là thời kỳ hoàng kim, phát triển rực rỡ bậc nhất trong mọi vương triều Pharaoh. Đến năm 1323 TCN, khi mới 18 tuổi, vị Pharaoh này qua đời, để lại nhiều tiếc nuối cho thần dân.

Năm 1891, nhà khảo cổ học nổi tiếng người Anh Howard Carter lặn lội tới Ai Cập để tìm lăng mộ của Tutankhamun. Cuộc tìm kiếm này được tài trợ bởi một vị quý tộc giàu có - Bá tước Carnarvon. Phải tốn gần 30 năm, Carter mới thành công.

Vào ngày 4/11/1922, lăng mộ đề tên Vua Tutankhamun được tìm thấy. Bước vào trong, cả đoàn chuyên gia đều choáng ngợp bởi những báu vật, vàng bạc châu báu cổ đại. Đặc biệt, chiếc quách đá chứa quan tài bằng vàng khối đựng xác ướp Vua Tut được làm vô cùng tinh xảo và xa hoa. Tuy nhiên, phía trên quan tài có một tấm bia đất sét với dòng chữ: "Dù là ai, nếu đã làm phiền đến giấc ngủ của Vua Tutankhamun thì đều phải chết".

Sự kiện mở quan tài Vua Tut được diễn ra rất long trọng và do Bá tước Carnarvon cùng nhà khoa học Howard Carter chủ trì

Thực chất, đây không phải là lăng mộ duy nhất có khắc lời nguyền đáng sợ như vậy. Nhưng với hầu hết các nhà khoa học hiện đại, đây chỉ đơn giản là cách để người xưa "dọa" hậu thế, bảo vệ lăng mộ mà thôi. Thế nên đoàn khảo cổ của Carter đã quyết tâm mở quan tài ra và khai quật được một trong những xác ướp Vua Ai Cập cổ đại quan trọng nhất lịch sử.

Xác ướp Vua Tut được bảo quản khá hoàn hảo sau hàng ngàn năm

Ngày 4/5/1923, chỉ vài tháng sau khi đạt được thành tựu khảo cổ ấn tượng, Bá tước Carnarvon - người tài trợ cho dự án bất ngờ qua đời, hưởng dương 57 tuổi. Kết quả giám định cho thấy ông tử vong do ngộ độc máu, mà nguyên do chỉ là từ việc nhiễm trùng vết thương do... muỗi đốt.

Một thời gian không lâu sau, cha của Bá tước Carnarvon cũng qua đời. Sau khi ông mất, nhiều người giúp việc đã xác nhận rằng trong vài tháng qua, ông đã đặt một chiếc bình quý tìm thấy ở mộ Tutankhamun trong phòng ngủ như vật trưng bày.

Archibald Douglas-Reid, một người có nhiệm vụ chụp X-quang xác ướp Tutankhamun bị ốm ngay sau khi bắt tay vào công việc không lâu, mất ngày 15/1/1924 vì căn bệnh bí ẩn.

Ly kỳ hơn cả là cái chết của Hugh Evelyn-White, người chuyên nghiên cứu về lịch sử Ai Cập đồng thời là một trong số 26 người đầu tiên có mặt tại lăng mộ Tutankhamun. Ông treo cổ tự tử năm 1924 và để lại một ghi chú viết bằng máu với nội dung: "Tôi chịu thua lời nguyền buộc tôi biến mất mãi mãi".

Lời đồn đại về "lời nguyền xác ướp" bắt đầu được thổi bùng lên. Vào thời bấy giờ, rất nhiều người đều tin chắc rằng vì đoàn khảo cổ đã dám "phạm thượng" đến thi thể vị vua đang yên giấc ngàn năm nên phải trả giá cho tội lỗi của mình.

Những sự ra đi kỳ lạ vẫn chưa hết. Vài năm sau đó, rất nhiều người có liên quan đến xác ướp Vua Tut đều qua đời. Trong số này bao gồm người trông coi, vận chuyển xác ướp, người giữ các báu vật trong lăng hay thậm chí chỉ đơn giản là người đến thăm quan tài trong phòng nghiên cứu. Thế nhưng có một điều kỳ lạ là Howard Carter không gặp vận xui gì và qua đời vì tuổi già năm 1939, trong khi lẽ ra nếu lời nguyền tâm linh là có thật, Carter rõ ràng phải là người bị "trừng phạt" đầu tiên.

Năm 2018, giáo sư DeWolfe Miller, giảng viên khoa dịch tễ học tại Đại học Hawaii (Mỹ) đã công bố nghiên cứu của mình về "lời nguyền chết chóc" kéo dài suốt cả thế kỷ. Tuyên bố của ông nhận được rất nhiều sự đồng tình từ giới khoa học lẫn khảo cổ vì trước đó cũng đã có không ít người đưa ra giải thích tương tự.

"Bên trong các lăng mộ ngàn năm mới được mở ra chắc chắn không chỉ có các xác ướp mà còn nhiều thứ khác như thịt, thực vật hay thậm chí động vật được chôn theo người chết. Môi trường vệ sinh bên trong đó chắc chắn không hề sạch sẽ và việc tồn tại những vi khuẩn, mầm bệnh cực độc là không có gì ngạc nhiên", ông Miller cho biết.

Cụ thể, nghiên cứu cho thấy xác ướp cổ đại có 2 loại nấm mốc cực độc là Aspergillus Niger và Aspergillus Flavus. Chúng có thể gây phản ứng dị ứng như tắc nghẽn hoặc chảy máu trong phổi, đặc biệt có hại với những người có hệ miễn dịch yếu. Một số bức tường trong lăng mộ còn có các vi khuẩn tấn công đường hô hấp như Pseudomonas hay Staphylococcus. Thêm vào đó, trong quan tài kín có cả khí amoniac, chất hữu cơ formaldehyde và khí hydro sulfua. Ở nồng độ mạnh, chúng có thể gây bỏng mắt, mũi, tạo các triệu chứng của viêm phổi. Trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong.

Vào 100 năm trước, các nhà khảo cổ chưa được trang bị thiết bị hiện đại và có nhiều kiến thức như bây giờ. Thế nên họ đã không đeo khẩu trang, đồ bảo hộ cần thiết khi vào khai quật lăng mộ và nghiên cứu xác ướp. Sau đó, những người này bị nhiễm trùng và qua đời với những căn bệnh liên quan. Còn một vài trường hợp tự vẫn hay chết vì nguyên do khác đơn giản là sự trùng hợp. Sau tất cả, sự thật về "lời nguyền xác ướp" dù tàn khốc không hề quá phức tạp như người xưa từng sợ hãi.  

Như đã trình bày ởbài trước, Mỹ - Trung Quốc - Nhật Bảnđang chạy đua để trở thành quốc gia đầu tiên sản xuất năng lượng hạt nhân tái tạo - nguồn năng lượng cực kỳ hứu dụng cho tương lai.

Với việc phát hiện đại dương toàn cầu chứa4 tỷ tấn uranium, 'tam cường' xác định uranium - nhiên liệu phổ biến nhất của các nhà máy điện hạt nhân - là nguồn năng lượng có thể tái tạo, giống như năng lượng Mặt Trời, gió, thủy điện.

Bài toán đặt ra là: Một tấn nước biển chỉ chứa 3,3 mg uranium! Để sản xuất đủ lượng uranium tiêu thụ hàng năm trên thế giới, người ta sẽ phải chiết xuất lượng uranium trong 2x10 mũ 13 tấn nước biển - khối lượng tương đương với toàn bộ nước Biển Bắc (thuộc vùng biển ở đông bắc Đại Tây Dương).

Câu hỏi đặt ra dành cho các nhà khoa học 3 quốc gia này: Làm thế nào để chiết xuấturanium trong nước biển dễ dàng, kinh tế (rẻ) và hiệu quả hơn so với khai thác uranium từ quặng trên đất liền? Bởi, lượng uranium ở nước biển là 4 tỷ tấn - nhiều gấp 1.000 lần lượng uranium trên cạn.

Lợi thế của 4 tỷ tấn uranium ở biển đó là có thể cung cấp nhiên liệu cho hàng nghìn nhà máy điện hạt nhân công suất 1.000 Megawatt trong 100.000 năm! Quá khủng khiếp, quá dồi dào để theo đuổi.

Hãy xem các nhà khoa học 3 nước này làm việc 'điên cuồng' để tạo ra các màng, lọc uranium từ biển như thế nào trong các năm qua.

Trung Quốc đã cho tiến hành thử nghiệm chiết xuất uranium từ nước biển ngay từ những năm 1970.

Mới đây nhất, vào ngày 7/12/2021, Tân Hoa Xã đưa tin, một nhóm các nhà nghiên cứu từ Viện Vật lý và Hóa học Kỹ thuật, trực thuộc Viện Khoa học Trung Quốc, đã phát triển một loại vật liệu mới được lấy cảm hứng từ tính chất fractal (phân dạng) của các mạch máu có thể hấp thụ lượng uranium từ nước biển nhiều hơn 20 lần so với các phương pháp tiếp cận trước đây.

Các thí nghiệm trước đây đã phát hiện ra rằng các tấm sợi nhựa acrylic có thể chiết xuất một lượng nhỏ uranium từ nước biển, nhưng vì uranium được hòa tan trong nước biển với nồng độ rất thấp, chỉ khoảng 3 phần tỷ (3 microgam/lít) nên rất khó để tinh chế, trong khi chi phí lại rất đắt đỏ.

Nhà nghiên cứu Linsen Yang tại Viện Khoa học Trung Quốc ở Bắc Kinh và các đồng nghiệp của ông đã tạo ra một màng polyme có các rãnh nhỏ phân nhánh thành các đường nhỏ hơn chỉ với chiều ngang 300 đến 500 nanomet - bắt chước cách mà mạch máu chia đôi thành các đoạn nhỏ hơn bao giờ hết bên trong các cơ quan của động vật có vú và tứ chi.Màng polyme được ngâm tẩm với một hợp chất gọi là amidoxime có khả năng liên kết với các ion uranium.

Sau đó, nhóm nghiên cứu đã đưa nước biển chứa uranium qua màng polyme và sử dụng quang phổ quang điện tử tia X để phát hiện xem nguyên tố uranium có bị 'bắt giữ' hay không.Họ phát hiện ra rằng màng polyme này hấp thụ uranium nhiều gấp 20 lần so với các vật liệu được phát triển trước đó.

Điều quan trọng là, vật liệu sau khi bắt giữ uranium cũng có thể được làm sạch bằng axit clohydric, chất này chiết xuất 98% uranium và được tái sử dụng nhiều lần.Điều này sẽ cho phép màng polyme mới này được sử dụng trong thời gian dài và giảm chi phí khai thác uranium từ nước biển hơn nữa.

Nhóm các nhà nghiên cứu Trung Quốc tin rằng, với vật liệu lọc uranium từ nước biển mới này, họ sẽ sớm có được nguồn nhiên liệu hạt nhân dồi dào, phục vụ cho các nhà máy điện hạt nhân đồng thời đáp ứng được nhu cầu hiện tại của con người.

Tiến sĩ Reid Peterson tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Tây Bắc Thái Bình Dương ở Richland, Washington, Mỹ cho biết thách thức lớn nhất khi 'thu hoạch' uranium từ các đại dương là nồng độ của nó quá thấp (3 microgam/lít) nên gây ra thách thức lớn về mặt kinh tế.

Tuy nhiên, đứng trước thách thức từ Trung Quốc, Nhật Bản, các nhà khoa học Mỹ cũng phải 'điên cuồng' làm việc để không bị thụt lùi trong cuộc đuarở thành quốc gia đầu tiên sản xuất năng lượng hạt nhân tái tạo.

Ngay từ năm 2018, các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Tây Bắc Thái Bình Dương (PNNL) thuộcBộ Năng lượng Mỹ và Công nghệ Siêu tới hạn LCW (Mỹ) đã tạo ra 5 gram Yellowcake - một dạng uranium dạng bột được sử dụng để sản xuất nhiên liệu cho sản xuất điện hạt nhân - bằng cách sử dụng sợi acrylic để chiết xuất uranium từ nước biển, website của PNNL thông tin.

Gary Gill, nhà nghiên cứu tại PNNL đã gọi uranium lànhiên liệu hạt nhân hấp dẫn nhất thế giới và nó có nguồn gốc từ đại dương - nguồn uranium lớn nhất trên Trái Đất.

Chien Wai, chủ tịch LCW cho biết: “Chúng tôi đã biến đổi hóa học sợi thông thường, rẻ tiền, để biến nó thành chất hấp phụ chọn lọc uranium, hiệu quả và có thể tái sử dụng”.

Chen Wai là cựu giáo sư Đại học Idaho (Mỹ). Cùng với đồng nghiệp, ông đã tìm ra một phương pháp mới để hấp phụ uranium từ nước biển vào một phân tử hoặc phối tử liên kết hóa học với sợi acrylic.Kết quả là vật liệu hấp phụ polyme trông có dạng gợn sóng có thể được triển khai trong môi trường biển, bền và có thể tái sử dụng.

Theo Chen Wai, vật liệu hấp phụ không đắt.Trên thực tế, ông cho biết, ngay cả sợi phế thải cũng có thể được sử dụng để tạo ra sợi polyme.Các đặc tính hấp phụ của vật liệu là có thể đảo ngược, và uranium bị thu giữ dễ dàng được giải phóng để chế biến thành bánh vàng.Một phân tích về công nghệ cho thấy rằng nó có thể cạnh tranh với chi phí của uranium được sản xuất thông qua khai thác trên đất liền.

Các nhà nghiên cứu của PNNL đã tiến hành ba thử nghiệm riêng biệt về tính năng của chất hấp phụ cho đến nay bằng cách cho nó tiếp xúc với một lượng lớn nước biển từ Vịnh Sequim (bang Washington, Mỹ) bên cạnh Phòng thí nghiệm Khoa học Biển của nó.Nước được bơm vào một bồn chứa có kích thước bằng một bồn nước nóng lớn.

Ông Chen Gill cho biết: "Đối với mỗi lần thử nghiệm, chúng tôi đặt khoảng 1kg vật liệu hấp phụ polyme vào bể trong khoảng một tháng và bơm nước biển qua nhanh để bắt chước các điều kiện ngoài biển khơi. LCW sau đó chiết xuất uranium từ chất hấp phụ. Từ 3 lần thử nghiệm đầu tiên này, chúng tôi thu được khoảng 5 gram uranium. Nghe có vẻ không nhiều, nhưng số lượng thực sự có thể tăng lên".

Hiện tại, dựa trên thử nghiệm nhân rộng thành công ở Vịnh Sequim và sản lượng bánh vàng đáng kể, LCW đang xin tài trợ thêm cho một cuộc thử nghiệm khai thác uranium từ nước biển khác, do PNNL dẫn đầu, ở Vịnh Mexico, nơi có nhiều nước ấm hơn.

Theo các nhà nghiên cữu, vật liệuhấp phụ polyme này hoạt động tốt hơn nhiều trong môi trường nước ấm hơn và tỷ lệ khai thác ở vùng Vịnh Mexico dự kiến sẽ cao hơn từ 3 đến 5 lần, do đó, việc thu được uranium từ nước biển trở nên kinh tế hơn.

Trong bản báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử (IAEA), Nhật Bản là một trong số ít quốc gia có cam kết khai thác uranium từ nước biển và duy trì cho đến nay những nỗ lực nghiên cứu lớn nhất của mình.

Việc chiết xuất uranium từ nước biển được nghiên cứu đầu tiên bởi Tổng công ty Thuốc lá và Muối củaNhật Bản năm 1960. Sau đó, nhiều trường đại học và học viện đã thực hiện các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm. Năm 1974, Chính phủ Nhật Bản bắt đầu chương trình nghiên cứu chiết xuất uranium từ nước biển.

Các nghiên cứu gần đây doCơ quan năng lượng nguyên tử Nhật Bản(JAEA) thực hiện. JAEA đã chuẩn bị một chất hấp phụ gốc amidoxime dạng sợi được chiếu xạ trước để khai thác uranium từ nước biển.

Vật liệu hấp phụ uranium có độ bền cơ học cao đã được tổng hợp thành công. Chất hấp phụ uranium này đã được thử nghiệm ở vùng biển Aomori và Okinawa, Nhật Bản. Tại Aomori, người ta thu được 1 kg uranium ở dạng bánh màu vàng bằng cách ngâm vật liệu hấp phụ xuống biển.

Vật liệu hấp phụ tại Nhật Bản được thiết kế theo dạng bím tóc. Các sợipolyetylen được xử lý bằng quá trình bức xạ để tạo ra vật liệu hấp phụ bện, dài đến 60 mét.

Các chất hấp phụ bện được neo vào đáy biển với một thiết bị điều khiển từ xa và chúng đứng / lơ lửng trong dòng hải lưu. Trong thiết kế mới này, lượng uranium được chiết xuất từ biển đã tăng lên. Cụ thể đạt 1,5 gram uranium/1 kg vật liệu hấp phụ - Nhiều hơn so với phương pháp sử dụng vật liệu hấp phụ dạng ngăn xếp (chỉ đạt 0,5 gram uranium/1kg vật liệu).

Theo các nhà khoa học Nhật Bản, nếu ngâm vật liệu hấp phụ ở nơi có dòng hải lưu lớn thì một kg chất hấp phụ, sau một tháng ngâm nước, sẽ thu được khoảng 2 gram uranium.

Tuy nhiên, thách thức đặt ra là việc lắp đặt vật liệu hấp phụ rất tốn kém. Để thu được lượng uranium nhất định, buộ phải lắp đặt trên vùng biển rộng hơn 1000 km vuông với rất nhiều tàu thuyền để vận chuyển và bảo dưỡng. Chưa hết, việc quản lý sinh thái của hệ thống lắp đặt khổng lồ này sẽ đặt ra những thách thức đáng kể.

Các nhà khoa học Nhật Bản đang tiếp tục cố gắng để tăng hiệu quả của các chất hấp phụ này nhằm thu được lượng uranium từ nước biển với chi phí hợp lý hơn.