Theo sự tích dân gian Việt Nam, hằng năm, vào ngày 23 tháng Chạp, Táo quân sẽ cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc với Ngọc Hoàng những việc xảy ra trong gia đình. Đêm giao thừa, Táo quân mới quay về hạ giới để tiếp tục công việc.
Vì thế vào ngày này, mỗi gia đình sẽ làm mâm cơm để bày tỏ lòng biết ơn với các vị thần. Ngoài ra, đây cũng là dịp để mọi người trở về nhà để sum họp, quây quần sau một năm làm việc vất vả. Tục cúng ông Táo là một nét văn hóa đẹp, mang nhiều nét tâm linh, hướng tới bình an của người Việt Nam.
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà cho biết, khi thực hiện cúng ông Công ông Táo, người thực hiện lễ cúng cần phải giữ thân thanh sạch. Khi hành lễ, cần ăn mặc chỉn chu, gọn gàng, kín đáo, không mặc quần đùi, áo ba lỗ, váy ngắn… Trong lúc khấn cúng, cần giữ tâm thái hoan hỉ để tạo ra năng lượng tích cực.
Ngoài ra, mọi người cần tránh một số điều này khi cúng ông Công ông Táo để thể hiện sự thành kính cũng như mang lại nhiều may mắn:
+ Không cúng quá muộn. Việc thực hiện cúng ông Công ông Táo cần tiến hành trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp, tránh cúng muộn vì có thể ảnh hưởng đến sự linh thiêng.
+ Lễ vật cúng không cần quá cầu kỳ nhưng cần lưu ý cúng đồ mới, không sử dụng đồ ăn thừa hay đã qua sử dụng.
+ Tránh làm đổ vỡ đồ vật cúng trong quá trình cúng.
+ Dịp này nhiều gia đình sẵn sàng bỏ hàng triệu đồng mua vàng mã về đốt vì tin rằng lễ càng hậu sẽ càng được Táo quân ban nhiều phước lộc, bỏ qua những việc làm xấu trong năm. Thế nhưng, điều này không chỉ gây tốn kém mà lại không đúng về tâm linh. Táo quân là Thần Tiên, không phải ‘người âm’.
+ Việc rán cá chép để cúng ông Táo cũng không phù hợp với phong tục, vì với Táo quân, cá chép là phương tiện di chuyển chứ không phải món ăn.
Ngoài ra, khi mọi người thả cá chép cần lưu ý dùng tay từ từ nghiêng miệng túi nylon hoặc đồ đựng cá xuống nước để cho cá tự bơi ra. Hoặc bạn cho cá vào lòng bàn tay rồi thả nhẹ nhàng xuống nước, tuyệt đối tránh đứng ở trên cầu hay điểm ở trên cao ném xuống sẽ làm cá bị chết. Cùng với đó, không thả cá ở nơi có nguồn nước ô nhiễm.
