Thảo luận tại hội trường Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai đô thị từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến hết năm 2018, phát biểu trước Quốc hội, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ lắng nghe, tiếp thu ý kiến của Quốc hội và cử tri, đề cao vai trò của người dân và xã hội trong việc tham gia vào quá trình quản lý, sử dụng đất đai.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã nhấn mạnh những kết quả nổi bật trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai đô thị thời gian qua. Tuy nhiên, ông cũng chỉ nhiều tồn tại, hạn chế và thách thức, cần tiếp tục được khắc phục.

Cụ thể, xu hướng tập trung hoá đô thị ngày càng gia tăng (do người dân tập trung về các đô thị để tìm kiếm việc làm và tìm kiếm điều kiện sống tốt hơn), đặc biệt là tại các đô thị lớn. Riêng Hà Nội, TPHCM mỗi năm tăng khoảng 200.000 người, đã tạo áp lực lớn lên hệ thống hạ tầng đô thị, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất tại đô thị.

Trong khi đó, việc đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng còn chậm, thiếu đồng bộ, nên đã dẫn đến quá tải về hạ tầng ở các đô thị lớn. Việc đầu tư xây dựng, phát triển các đô thị vùng, đô thị vệ tinh còn thiếu nguồn lực và chậm, do đó đã giảm sự hấp dẫn của các đô thị này, từ đó giảm sự chia sẻ đối với các đô thị lớn.

Phó Thủ tướng cũng cho rằng, cơ cấu sử dụng đất tại các đô thị còn chưa phù hợp. Cơ cấu nhà ở tại các đô thị còn nhiều bất cập, còn nặng về nhà ở thương mại, phù hợp với người có thu nhập khá, trong khi còn thiếu nhiều nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, đặc biệt là nhà ở xã hội cho công nhân tại các khu công nghiệp. Tình trạng ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn ngày càng gia tăng đang thách thức nghiêm trọng tới phát triển bền vững tại các đô thị.

Đặc biệt là tình trạng sử dụng đất đai còn lãng phí, còn thất thoát (có nơi rất nghiêm trọng) đã ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sử dụng đất đai đô thị, gây thiệt hại cho nền kinh tế, gây bức xúc trong xã hội. Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tái định cư còn nhiều bất cập, dẫn đến người dân khiếu kiện kéo dài, ảnh hưởng đến an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, công tác lập quy hoạch một số nơi còn chậm so với yêu cầu phát triển dẫn đến khi có yêu cầu quy hoạch rồi chúng ta lại phải điều chỉnh dự án, ảnh hưởng đến nhà đầu tư đồng thời chúng ta phải bồi thường giải phóng mặt bằng rất lớn.

“Có những con đường của chúng ta là những con đường đắt nhất hành tinh thì chúng ta thấy rõ là tại công tác quy hoạch chậm. Chất lượng nhiều quy hoạch còn thấp nhưng công tác điều chỉnh bổ sung cập nhật quy hoạch chậm được thực hiện, rất nhiều quy hoạch như thế”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng chỉ rõ, việc đầu tư phát triển đô thị mới chỉ tuân thủ quy hoạch nhưng chưa có kế hoạch đã dẫn đến đầu tư phát triển theo phong trào ở nhiều nơi, không phù hợp với nhu cầu và khả năng cung cấp nguồn lực làm lệch pha cung cầu, dư thừa sản phẩm bất động sản, ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của thị trường BĐS. Đây là nguyên nhân gây ra những dự án treo, đất bỏ hoang, làm lãng phí nguồn lực Nhà nước.

Việc lựa chọn nhà đầu tư phát triển đô thị chưa được chú trọng, dẫn đến không ít nhà đầu tư thiếu năng lực thực hiện dự án làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng và hiệu quả sử dụng đất.

Công tác quản lý Nhà nước và quản lý quy hoạch sử dụng đất đai, phát triển đô thị còn nhiều hạn chế. Việc kiểm soát tầng cao, mật độ dân cư còn nhiều bất cập. Công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát sử dụng đất đai, phát triển đô thị còn thiếu chặt chẽ, chậm phát hiện những sai phạm hoặc phát hiện sai phạm nhưng không xử lý kịp thời đã ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất đai, phát triển đô thị như tình trạng xây dựng trái phép, không phép, xây dựng vượt tầng cao, vượt quy chuẩn quy hoạch…

“Đặc biệt là việc xác định giá đất trong các dự án đầu tư xây dựng đô thị, xác định giá trị quyền sử dụng đất tại doanh nghiệp trong việc cổ phần hoá DNNN còn thiếu công khai, minh bạch, chưa sát với giá thị trường gây thất thoát tài sản Nhà nước…”, Phó Thủ tướng nói.