Chuyện bất ngờ về danh tướng một tai giúp Ngô Quyền đánh giặc

Đỗ Cảnh Thạc là danh tướng từng góp sức giúp Ngô Quyền bình định thiên hạ, đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng.

Theo Nguyễn Thanh Điệp/Zing 05/03/2018 16:35

Theo Thần phả độc nhĩ đại vương, Đỗ Cảnh Thạc (912-967), quê ở huyện Thanh Oai, Hà Nội ngày nay. Ông được biết đến với biệt danh "Độc nhĩ đại vương" - tướng quân một tai.

Sau khi nhà Ngô sụp đổ, Đỗ Cảnh Thạc kéo quân về Đỗ Động Giang vùng Thanh Oai. Tại đây, ông cho đắp thành, mở mang lãnh thổ, cai quản vùng đất rộng lớn. Ông có nhiều đóng góp trên các lĩnh vực, được nhân dân kính trọng, lập đền thờ nhiều nơi, phong làm thành hoàng.

Cánh tay đắc lực của Ngô Quyền

Theo các tài liệu lịch sử ghi lại, từ nhỏ, Đỗ Cảnh Thạc là cậu bé thông minh, mạnh khỏe, 12 tuổi đã biết cưỡi ngựa, bắn cung, theo cha đi săn muông thú. Thấy người Nam Hán ức hiếp dân lành quê hương, giết người, cướp của, ông hết sức căm hận.

Một hôm, nhà bị giặc xông vào bắt heo, bất bình, ông xông ra đòi lại, nhưng bị đánh đập. Ức chế, ông lấy chiếc đòn khiêng heo đánh túi bụi. Nhưng vì yếu thế, ông bị chúng quây bắt trói lên cây, xẻo mất một tai.

Đình Ngô Sài (Quốc Oai, Hà Nội) thờ tướng quân Đỗ Cảnh Thạc. Ảnh: Khoa học và Đời sống.

Căm thù kẻ địch, ông quyết tìm thầy học võ trong ba năm. Giai đoạn đầu của cuộc đời binh nghiệp, Đỗ Cảnh Thạc là tướng của Dương Đình Nghệ. Sau đó, vì mến phục tài năng của Ngô Quyền, ông đem quân về dưới trướng Ngô Vương vào năm 937.

Đỗ Cảnh Thạc dần trở thành cánh tay đắc lực, giúp nhà Ngô lập nền tự chủ, dựng xây triều đại mới. Một trong những đóng góp lớn nhất của "Độc nhĩ tướng quân" Đỗ Cảnh Thạc là cùng Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, bảo vệ vững chắc nền độc lập non trẻ mà dân tộc ta vừa giành lại được sau hơn 1.000 năm Bắc thuộc vào năm 938.

Sau khi đánh bại quân xâm lược, Ngô Quyền xưng Vương, Đỗ Cảnh Thạc được phong làm thái úy đứng đầu võ quan triều đình.

Sứ quân nổi danh thiên hạ

Trước khi qua đời, Ngô Quyền đã chỉ định Thái tử Ngô Xương Ngập nối ngôi, nhờ em vợ Dương Tam Kha phò giúp. Nhưng lợi dụng lòng tin anh rể, Dương Tam Kha cướp ngôi nhà Ngô, tự xưng là Bình Vương.

Trước biến động ở triều đình, hai anh em Xương Văn và Xương Ngập chạy về Hải Dương lánh nạn, chuẩn bị lực lượng chống lại Dương Tam Kha. Dương Tam Kha sai Dương Cát Lợi và Đỗ Cảnh Thạc ba lần đem quân đi lùng bắt Ngô Xương Ngập.

Tuy nhiên, là người từng “vào sinh ra tử” với Ngô Quyền, Đỗ Cảnh Thạc không nỡ hãm hại con ông. "Độc nhĩ tướng quân" đã giúp Ngô Xương Ngập và Ngô Xương Văn giành lại quyền lực vốn thuộc về gia đình mình.

Sau Dương Tam Kha bị lật đổ, Đỗ Cảnh Thạc tiếp tục phò trợ hai con trai của vua Ngô Quyền. Đến năm 965, Ngô Xương Văn tử trận, nhà Hậu Ngô sụp đổ. Các sứ quân tranh hùng, tạo nên thời kỳ tranh giành của 12 sứ quân.

Trong bối cảnh hoảng loạn đó, Đỗ Cảnh Thạc với thanh thế của mình, đã chiếm giữ Đỗ Động Giang (Thanh Oai), tự xưng là Đỗ Cảnh Công, hùng cứ một phương.

Sứ quân Đỗ Cảnh Thạc là tập đoàn quân sự, có thành cao hào sâu bao bọc. Trên hành trình dẹp 12 sứ quân thống nhất thiên hạ, Đinh Bộ Lĩnh bàn mưu tính kế rất cẩn trọng mới đánh bại ông.

Trong một lần Đỗ Cảnh Thạc thân chinh cầm quân ở Bảo Đà, vào ban đêm, Đinh Bộ Lĩnh cho quân bao vây bốn mặt thành và tiến đánh bất ngờ vào Trại Quèn. Vì ở xa, quân tướng của Đỗ Cảnh Thạc không ứng cứu được nhau, bị mất cả thành lũy, đồn trại, lương thực nên phải bỏ thành chạy. Hai bên giao tranh hơn một năm sau, Đinh Bộ Lĩnh hạ được thành.

Đỗ Cảnh Thạc tháo chạy và bị trúng tên chết ở chân núi Sài Sơn năm 967. Sau khi đánh bại Đỗ Cảnh Thạc, Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước, lập lên nhà Đinh, dựng nước Đại Cồ Việt, mở đầu cho một triều đại mới.

Trong sự nghiệp của mình, Đỗ Cảnh Thạc đã cùng với Ngô Quyền đánh tan quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, góp phần xây dựng, củng cố chính quyền quân chủ độc lập, tự chủ sau hơn 1000 năm Bắc thuộc, duy trì trật tự kỷ cương xã hội, tạo điều kiện cho nhân dân vùng Thanh Oai, Quốc Oai (Hà Nội ngày nay) được sống yên bình trong khi chính quyền trung ương của nhà Ngô đã sụp đổ.

Đánh giá về Đỗ Cảnh Thạc, Phùng Khắc Khoan từng tán tụng rằng: “Tướng công phò suốt ba đời nhà Ngô, trải bao biến cố vẫn giữ một lòng trung hiếu, không màng danh lợi, cống hiến cả cuộc đời cho dân, cho nước. Thật là một tấm gương trung hiếu chói lọi cho đời sau noi theo”.

Hiện nay, nhiều vùng đất ở Thanh Oai, Quốc Oai (Hà Nội) vẫn còn đền thờ tướng quân Đỗ Cảnh Thạc. Đình Cổ Hiền ở xã Tuyết Nghĩa, Quốc Oai, nằm ở gần sông Tích, được coi là vị trí trung tâm thành Quèn xưa của Đỗ Tướng Công, là nơi thờ thành hoàng làng "Độc nhĩ đại vương" Đỗ Cảnh Thạc.

Theo Nguyễn Thanh Điệp/Zing

#Đỗ Cảnh Thạc #Ngô Quyền #danh tướng

Các danh tướng Việt Nam đánh trận đầu như thế nào?

(Kiến Thức) - Có một điều thú vị là những trận đánh đầu tiên của các danh tướng Việt Nam hiện đại thường thành công mà chẳng tốn một viên đạn.

Tướng Nguyễn Bình giả sĩ quan Nhật chiếm đồn

Nguyễn Bình là Trung tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam, được Chủ tịch Hồ Chí Minh phong tướng cùng đợt với Đại tướng Võ Nguyên Giáp và 9 thiếu tướng khác năm 1948.

Xem chi tiết

Đệ nhất danh tướng của Tào Tháo khiến Tôn Quyền suýt chết

Trong số “ngũ tử lương tướng” của Tào Ngụy, có một danh tướng được mệnh danh “bách chiến, bách thắng”, từng suýt chút nữa đã có thể lấy mạng Tôn Quyền.

De nhat danh tuong cua Tao Thao khien Ton Quyen suyt chet

Trương Liêu là một trong những dũng tướng thành công nhất thời Tam quốc.

Tào Tháo (155-220) là nhà chính trị, quân sự kiệt xuất cuối thời Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông là người đặt nền móng hình thành Tào Ngụy thời Tam quốc. La Quán Trung phác họa hình tượng Tào Tháo trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa có phần cảm tính, chưa thật đúng với con người Tào Tháo. Loạt bài này sẽ tập trung khai thác câu chuyện bí ẩn xung quanh cuộc đời Tào Tháo và những khía cạnh Tam quốc diễn nghĩa chưa đề cập.

Theo trang mạng Qulishi (Trung Quốc), tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung chỉ tập trung khắc họa, đề cao hình tượng anh hùng của các danh tướng nhà Thục Hán mà bỏ qua những chiến công của đại tướng Tào Ngụy Trương Liêu.

Sử sách Trung Quốc chép lại, xét trên phương diện mưu lược, thống lĩnh đại quân trên chiến trường thì khó có danh tướng dưới trướng Tào Tháo nào vượt qua được Trương Liêu.

Cuốn Tam quốc chí của Trần Thọ xếp Trương Liêu vào danh sách “ngũ tử lương tướng” của Tào Ngụy, cùng với Nhạc Tiến, Vu Cấm, Trương Cáp và Từ Hoảng.

Danh tướng “bách chiến, bách thắng”

Trương Liêu (169-222), tự Văn Viễn, là người huyện Mã Ấp, Nhạn Môn (nay là Sóc Châu, Sơn Tây, Trung Quốc).

Sự nghiệp của Trương Liêu thời trẻ khá lận đận. Ông giữ chức quan nhỏ trong thời gian ngắn, sau đó được Thứ sử Tinh Châu là Đình Nguyên mời về phụng sự.

Năm 189, Trương Liêu nhận lệnh vào kinh gặp Hà Tiến, tướng lĩnh nhà Đông hán. Hà Tiến cử Trương Liêu đi Hà Bắc chiêu mộ quân sĩ. Khi trở về Lạc Dương với 1.000 quân thì Hà Tiến đã bị hoạn quan Trương Nhượng sát hại.

Thủ hạ của Hà Tiến là Viên Thiệu đem quân vào hoàng cung báo thù, giết được một số hoạn quan. Lợi dụng tình hình rối loạn, Đổng Trác áp đảo Viên Thiệu và trở thành người thao túng triều chính. Trương Liêu khi đó đi theo Đổng trác.

De nhat danh tuong cua Tao Thao khien Ton Quyen suyt chet-Hinh-2

Trương Liêu hầu như chưa từng thua trận trên chiến trường.

Năm 192, Đổng Trác bị Lữ Bố giết. Trương Liêu lại theo Lữ Bố, làm chức kị đô uý. 6 năm sau, Tào Tháo giết chết Lữ Bố còn Trương Liêu cuối cùng cũng hàng Tào. Nhận ra Trương Liêu là người có tài nên Tào Tháo nhất quyết thu nhận, phong làm trung lang tướng.

Cuộc đời Trương Liêu gắn liền với những cuộc chiến dai dẳng. Trương Liêu cùng Tào Tháo nam chinh bắc chiến, tham gia thảo phạt Viên Thiệu, bình định Hà Bắc, chiếm Kinh Châu. Nhờ lập nhiều công trạng mà ông trở thành danh tướng nổi bật nhất của Tào Tháo.

Tào Tháo diệt Viên Thiệu, sau đó dẫn Trương Liêu theo tới Lê Dương chinh phạt liên quân Viên Đàm-Viên Thượng. Nhờ chiến thắng này mà Trương Liêu được Tào Tháo thăng làm Trung Kiên tướng quân.

Trương Liêu theo Tào Tháo trong mọi cuộc chiến, từ chiến dịch tấn công Âm An, đến đánh Nghiệp Thành, hạ Triệu Quốc, Thường Sơn.

Khi Trương Liêu trở về Nghiệp Thành, Tào Tháo đích thân nghênh đón và cho ngồi chung xe. Trương Liêu được phong làm Đãng Khấu tướng quân. Chiến công của Trương Liêu ngày càng “dày thêm” nhờ chiến thắng trước Lưu Bị ở Kinh Châu, bình định các huyện Giang Hạ. Ông được sắc phong Đô Đình Hầu.

Ngoài năng lực đã được chứng minh trên chiến trường, Trương Liêu còn được người đời sau đánh giá là chiến lược gia tài năng.

Năm 215, khi Tào Tháo muốn đích thân dẫn đại quân bắc phạt, Trương Liêu đã thẳng thắn can gián: “Hứa Xương là nơi đô hội trong thiên hạ. Thiên tử (Hán Hiến Đế) đã hùng cứ Hứa Xương. Nay thừa tướng nghìn dặm bắc phạt, nếu Lưu Biểu phái Lưu Bị đánh lén thì tình thế rất nguy hiểm”.

De nhat danh tuong cua Tao Thao khien Ton Quyen suyt chet-Hinh-3

Trương Liêu vừa là vị tướng tiên phong dũng mãnh, vừa là chiến lược gia đại tài.

Không nằm ngoài dự đoán, Lưu Bị hiến kế để Lưu Biểu tấn công Hứa Đô nhưng Lưu Biểu không dám. Điều này đã thể hiện tầm nhìn xa của Trương Liêu.

Sử gia Trung Quốc về sau nhìn nhận, Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung tập trung phác họa tướng lĩnh Thục Hán, đặc biệt là 3 huynh đệ Lưu Bị, Quan Vũ, Trương Phi nên khiến cho các danh tướng Tào Ngụy hay Đông Ngô trở nên mờ nhạt.

Trên thực tế, trong hàng chục năm thống lĩnh đại quân chinh chiến, Trương Liêu gần như chưa từng bại trận, “công thủ song toàn”. Thành tích này dù là đại tướng nhà Thục Hán hay Đông Ngô cũng không làm được.

Người khiến Tôn quyền ôm hận

Trận đánh kinh điển, tô đậm thêm hình tượng Trương Liêu chính là cuộc đụng độ với Tôn Quyền trong trận Hợp Phì.

Năm 208, sau khi đại bại ở Xích Bích, Tào Tháo phái Trương Liêu, Lý Điển, Nhạc Tiến đóng quân ở Hợp Phì. 7 năm sau, Tôn Quyền thống lĩnh tới 100.000 quân tấn công Hợp Phì. Lực lượng Tào Ngụy cố thủ khi đó chỉ có 7.000 người.

Tào Tháo khi đó đang chiến đấu ở Hán Trung, không thể chi viện cho Hợp Phì. Trong tình thế nguy cấp như vậy, Trương Liêu vẫn bình tĩnh. “Nếu ngồi đợi viện binh của Tào công đến nơi, thì quân ta đã bị Đông Ngô tiêu diệt. Chỉ có cách duy nhất là chủ động tấn công trước. Làm vậy có thể tiêu hao sĩ khí Đông Ngô, làm yên lòng quân, mới thủ được thành".

Sử sách Trung Quốc chép lại, ngay trong đêm đó, Trương Liêu dẫn 800 quân tinh nhuệ đột kích doanh trại Tôn Quyền. “Trương Liêu mặc giáp, tiên phong dẫn quân giết hàng chục kẻ địch, trảm 2 tướng”.

Bị tập kích bất ngờ, quân Đông Ngô rối loạn, Tôn Quyền không kịp trở tay. Sau khi xốc lại lực lượng, thấy Tào Ngụy có ít người nên mới ra lệnh phản kích. Trương Liêu thậm chí còn phá vòng vây Đông Ngô, giải cứu quân sĩ của mình rồi vừa đánh vừa lui quân.

Quân Đông Ngô tuy đông nhưng trước sức chiến đấu của Trương Liêu thì “không ai dám” cản bước.

Sau trận tập kích bất ngờ này, Tôn Quyền đã mất đi sự tự tin vốn có còn quân sĩ ai nấy đều hoang mang. Tôn Quyền vây hãm Hợp Phì 10 ngày không có kết quả đành phải rút lui.

Chưa dừng lại ở đó, biết được tin Tôn Quyền cùng các tướng lui về đến Tiêu Dao Tân Bắc, lực lượng chủ lực Đông Ngô đã rút về từ trước, Trương Liêu lập tức dẫn kỵ binh nghênh chiến.

Hai tướng Cam Ninh cùng Lữ Mông vất vả chống đỡ với Trương Liêu. Trong tình thế Tôn Quyền đối mặt với giữa sự sống và cái chết, tướng Đông Ngô là Lăng Thống dẫn theo 300 quân phá vòng vây Tào Ngụy.

Toàn bộ những người này đều chết trận, bản thân Lăng Thống bị thương nặng. Ông chỉ rút lui khi biết Tôn Quyền đã an toàn. Một thời gian ngắn sau đó, Lăng Thống qua đời bị bệnh tật ở tuổi 28.

De nhat danh tuong cua Tao Thao khien Ton Quyen suyt chet-Hinh-4

Tượng Trương Liêu vẫn còn tồn tại đến ngày nay.

Xem chi tiết

Danh tướng Lý Thường Kiệt những chiến công hiển hách

Lý Thường Kiệt là bậc đại danh tướng, là linh hồn của những chiến công lớn nhất lịch sử nước nhà trong thế kỷ thứ XI.

Nhà sử học Nguyễn Khắc Thuần viết: Trong quân sự, Lý Thường Kiệt là bậc đại danh tướng, là linh hồn của những chiến công lớn nhất lịch sử nước nhà trong thế kỷ thứ XI; Trong chính trị, Lý Thường Kiệt là đấng đại danh thần, là chỗ dựa tin cậy và vững chắc của nhà Lý, nhất là dưới thời trị vì của Hoàng Đế Lý Nhân Tông (1072-1127) ; Trong lịch sử văn học, Lý Thường Kiệt là cây đại bút, tác giả của Nam quốc sơn hà - áng hùng thi có giá trị thiêng liêng như bản tuyên ngôn độc lập lần thứ nhất của nước nhà.

Xem chi tiết