Ý nghĩa của tục tảo mộ

Vào dịp cuối năm, các gia đình Việt Nam lại háo hức cùng nhau sắm sửa đi tảo mộ, đây là dịp để con cháu làm lễ Chạp, dọn dẹp nấm mộ của ông bà tổ tiên. Đây là hoạt động lau dọn, tẩy uế, vun lại các nấm mộ hoặc sửa sang, tu bổ những cây xanh xung quanh. 

Tục tảo mộ được xem là phong tục truyền thống của người Việt Nam, nhắc nhở con cháu đời sau phải ghi nhớ công ơn sinh thành, nuôi dưỡng của các bậc cha ông. Cũng từ đó mà vào dịp lại con cháu tứ phương lại cùng về sum họp gia đình, trò chuyện với nhau. 

Thời gian tảo mộ thích hợp 

Thực ra, thời gian tảo mộ không gò bó hay bắt buộc phải diễn ra trong khoảng thời gian nào mà tùy thuộc vào tấm lòng thành của con cháu. Nhưng theo thông lệ, tảo mộ sẽ được diễn ra từ 25  -29 Tết, hoặc có thể từ trước đó. 

Cũng tùy thuộc vào văn hóa vùng miền mà nhiều địa phương lại có tục tảo mộ vào dịp đầu năm được gọi là Tiết Thanh Minh: "Thanh Minh nhân tiết tháng Ba" dân sinh đi tảo mộ mồ mả của gia đình và cả những mồ mả hoang (tục lệ này bắt nguồn từ Trung Quốc). 

Cần chuẩn bị những gì khi đi tảo mộ?

Việc chuẩn bị lễ vật khi đi tảo mộ cuối năm là rất quan trọng, cần được thực hiện đầy đủ để tránh làm phật lòng bề trên. Chúng ta có thể chuẩn bị mâm cúng chay hoặc mâm cúng mặn đều được. Khi đi tảo mộ cần có đèn, hương, nước trong và bánh trái. 

Mâm cỗ chay gồm: xôi chè, oản chuối, bánh trái, nước lọc, gạo muối, bỏng, bơ, chén mật ong...

Mâm cỗ mặn gồm: những đồ cúng cỗ chay, có thêm rượu thịt, chân giò, gà luộc hoặc giò chả...

Những lưu ý khi đi tảo mộ 

- Thời gian đi tảo mộ, nên đi tảo mộ vào buổi sáng, thời tiết mát mẻ, trong lành. Tránh đi vào buổi xế chiều vì khi này âm khí quá vượng không tốt cho gia chủ. 

- Dọn dẹp sạch sẽ bốn phía của mộ phần: Có nhiều mộ phần cả năm mới được dọn dẹp một lần. Việc dọn dẹp 4 phía mang tới sự thoáng đoãng, hanh thông cho các mộ phần.

- Đi nhẹ, nói kẽ và không dẫm đạp lên mộ phần: thể hiện sự thành kính và tôn trọng với tổ tiên ông bà.

- Nên mang theo hương và giấy cúng để cúng mộ phần của ông bà.

- Tất cả mọi người điều có thể tham gia tảo mộ, khi đi tảo mộ về thì phải tắm rửa sạch sẽ bằng lá bưởi hoặc các loại lá xông như gừng, xả,...

Bài cúng tảo mộ cuối năm 

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. Con kính lạy ngài Địa tạng Vương Bồ Tát.

- Con kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái Tuế Chí đức Tôn thần, Kim niên hành binh, Công tào Phán quan.

- Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương quản cai nơi nghĩa trang.

- Con kính lạy Ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa Tôn thần.

- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ Long Mạch Tôn thần, các ngài Tiền Chu tước, Hậu Huyền vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ cùng liệt vị Tôn Thần cai quản trong nơi nghĩa trang này.

Con kính lạy hương linh cụ:…………………..

Hôm nay là ngày… tháng Chạp năm Nhâm Dần, năm cũ sắp qua, năm mới sắp đến.

Tín chủ (chúng) con là:…………..

Ngụ tại:…………..

Chúng con sắm sanh phẩm vật, hương hoa trà quả, kim ngân tài mã, dâng hiến trình cáo Tôn thần, kính rước vong linh bản gia tiên tổ chúng con là:............... có phần mộ táng tại………… được về với gia đình đón mừng năm mới, để cho cháu con được phụng sự trong tiết xuân thiên, báo đáp ân thâm, tỏ lòng hiếu kính. Cúi xin Tôn thần, Phủ thùy doãn hứa.

Âm dương cách trở

Bát nước nén hương

Thành tâm kính lễ

Cúi xin chứng giám. Phù hộ độ trì

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

*Thông tin mang tính chất tham khảo