Tất cả 7 bệnh nhân này hiện đang được theo dõi điều trị tích cực tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM và Bệnh viện Chợ Rẫy. Trong đó 2 ca nhiễm độc tố botulinum đang được điều trị tại khoa hồi sức tích cực chống độc người lớn của bệnh viện.

Hai bệnh nhân này là chị em tuổi trung niên, sống cùng nhau nhập viện cấp cứu trong tình trạng khó nuốt, không há miệng được. Tình trạng bệnh nhân trở xấu khi liệt cơ toàn thân (kể cả cơ hô hấp), phải cho thở máy. Sau hơn 2 tuần điều trị, người em hồi phục tốt hơn, hiện đã cai máy thở ngắt quãng và cử động được chân tay. Người chị dù đã tỉnh táo nhưng chỉ mới cử động được các đầu chi và mấp máy môi, hiện đang tiếp tục thở máy.

Hai bệnh nhân khác là một cặp vợ chồng (36 tuổi, ngụ Nha Trang, Khánh Hòa). Người vợ đang có thai con đầu 19 tuần. Theo bệnh sử, trưa 19/7 cả hai vợ chồng cùng ăn pate Minh Chay và sáng hôm sau người chồng đột ngột buồn nôn, nôn ói, chóng mặt, mờ mắt, nuốt khó, sụp mi mắt. Hai ngày sau, người vợ rơi vào tình trạng tương tự, cả hai được chuyển vào Bệnh viện đa khoa tỉnh Khánh Hòa cấp cứu cho đến ngày 24/7 thì chuyển vào Bệnh viện Chợ Rẫy trong tình trạng khó nói, khó thở, sụp mi mắt.

Hiện tại tuy tỉnh táo, tiếp xúc tốt nhưng cả hai đều bị sụp mi mắt hoàn toàn, nói khó, nuốt khó, yếu tứ chi sức cơ từ 2-4/5, khó thở tăng dần, suy hô hấp phải đặt nội khí quản, thở máy.

Nhóm thứ ba bị ngộ độc Pate Minh Chay gồm 3 người là bạn bè có độ tuổi từ 20-24 ở Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu. Cả ba người cùng nhau ăn pate Minh Chay ngày 24/7 và lần lượt có biểu hiện đột ngột nôn ói, đau họng, khó nuốt, khó thở. Sau khi nhập điều trị tại địa phương, cả 3 lần lượt được chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy với tình trạng sụp mi hoàn toàn, suy hô hấp, thở máy, sức cơ tứ chi từ 2/5-3/5.

Trong số 5 người bị liệt có bệnh nhân N.T.N.T. (24 tuổi, nữ, ở Bà Rịa - Vũng Tàu) bị liệt toàn thân đang phải thở máy.

“Chất độc khét tiếng số 1 thế giới”

Theo BS Trần Văn Phúc, tất cả các bác sĩ, các chuyên gia thực phẩm, bất cứ ai cũng kinh hãi khi nói tới vi khuẩn Clostridium botulinum và độc tố của nó là botulinum. Bởi botulinum là chất độc khét tiếng số 1 thế giới!

“Tôi khẳng định botulinum là chất độc khét tiếng số 1 thế giới, không phải cách viết thông thường sử dụng cụm từ “nó là một trong những”. Nghĩa là botulinum đứng số 1. Với liều 0,004μg / kg cân nặng, nó sẽ giết chết một người trưởng thành”, BS Trần Văn Phúc cho biết.

Botulinum là chất độc thần kinh cực mạnh, nó xâm nhập vào các tế bào thần kinh, rồi ngăn chặn sự giải phóng chất dẫn truyền acetylcholine từ các đầu dây thần kinh. Một khi chất dẫn truyền thần kinh này bị chặn, xung thần kinh không thể truyền dẫn được nữa, giao tiếp các tế bào thần kinh không được thực hiện, làm cho các cơ bị tê liệt.

Vi khuẩn clostridium botulinum thực sự không phải là sinh vật hiếm, mà ngược lại, nó tồn tại rất rộng rãi trong tự nhiên, có thể tìm thấy trong đất và phân. Nước ao, nước sông hồ, thậm chí trong các hạt bụi bẩn, ở động vật đều có thể tìm thấy vi khuẩn.

Loại vi khuẩn này rất sợ axit và nhiệt, nhưng điểm yếu lớn nhất của nó là kị khí, vi khuẩn sẽ không phát triển mạnh ở những nơi có thông gió tốt, đặc biệt là môi trường đủ oxy vi khuẩn không thể hoạt động, ngược lại càng thiếu không khí và Oxy nó càng sinh sôi nảy nở mạnh.

Ngoài khoảng nhiệt độ trên, vi khuẩn khá nhạy cảm nên rất khó để hoạt động, ở điều kiện <15 ℃ hoặc > 55 ℃ clostrium botulinum không thể phát triển và sinh độc tố nữa, nên nó biến thành nha bào có vỏ rất dày để chống đỡ lại các tác nhân bên ngoài.

Clostridium botulinum đặc biệt thích thức ăn giàu protein. Thức ăn làm từ tinh bột, hoặc các loại thực vật, đều có thể nhiễm vi khuẩn clostrium botulinum. Pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai Thành viên Lối sống mới là một ví dụ minh chứng rất rõ ràng. Hàng loạt các sản phẩm dễ nhiễm clostrium botulinum như nước tương, chế phẩm từ đậu nành, đậu hũ, đậu hũ thối, váng đậu, thậm chí rau củ quả tươi sống cũng bị.

Biểu hiện ngộ độc Clostridium botulinum

Theo BS. Trần Văn Phúc, khi ăn phải thực phẩm chứa vi khuẩn clostridium botulinum, điều kiện thông khí trong ruột của con người không tốt, độ axit tương đối nhỏ, đó là cơ hội thuận lợi cho vi khuẩn tồn tại, sinh sôi và phát triển gây ngộ độc.

Biểu hiện ngộ độc xuất hiện sau bữa ăn từ 12 – 36 giờ, nhưng cũng có thể kéo dài tới vài ngày, thậm chí là 4 ngày. Thời gian ủ bệnh càng ngắn, độc tố càng nhiều, bệnh càng nặng và nguy cơ tử vong càng cao.

Các triệu chứng ban đầu khi khởi phát bao gồm mệt mỏi, chóng mặt, chán ăn, tiêu chảy, đau bụng, nôn mửa và các triệu chứng viêm dạ dày ruột khác, nhưng lượng độc tố ít thì triệu chứng sẽ biến mất trong vài giờ.

Độc tố của vi khuẩn tiếp tục xâm nhập vào các dây thần kinh sọ ngoại biên. Biểu hiện rõ nhất là tổn thương liên quan đến mắt (nhìn mờ, nhìn đôi, sụp mí, giãn đồng tử, không phản xạ ánh sáng). Biểu hiện các cơ hàm mặt (liệt mặt, rối loạn tiết nước bọt, khô miệng, khó nuốt, nói khó, nói khàn, rối loạn ngôn ngữ).

Nặng hơn nữa, các triệu chứng liên quan yếu và liệt các cơ từ thân trên xuống thân dưới. Đầu tiên là không nhấc đầu lên được. Sau đó không đứng hay ngồi dậy được. Nặng lên có biểu hiện liệt toàn thân, với trương lực cơ toàn thân giảm, tắc ruột cơ năng. Giai đoạn cuối là khó thở, rối loạn nhịp thở, tử vong ở giai đoạn này từ 30-60% do suy hô hấp.