Ngày 20/12, Công an quận Bắc Từ Liêm (TP Hà Nội) cho biết, đã có báo cáo kết quả xác minh, điều tra vụ ông Trần Đức Hà (SN 1970, trú tại phòng 701, nhà L2, khu đô thị Ciputra (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) bị tố đánh một bé trai 12 tuổi đến chấn thương sọ não do nghi ngờ bé lấy vợt cầu lông của con trai mình khiến dư luận bức xúc trong thời gian qua.

Tuy nhiên, hiện Công an quận Bắc Từ Liêm chưa đưa ra kết quả cụ thể như khởi tố vụ án, khởi tố bị can và các vấn đề liên quan khác vì gia đình cháu bé chưa cho cơ quan chức năng đưa cháu đi giám định thương tật.

Trao đổi với báo chí, lãnh đạo Công an quận Bắc Từ Liêm cho biết, gia đình cháu N.A. có văn bản xin hoãn đưa con đi giám định, do đó đơn vị vẫn chưa thể xác định tỷ lệ tổn thương cho cháu sau khi bị người đàn ông hàng xóm (ở Khu đô thị Ciputra, phường Xuân Đỉnh) đánh. Chỉ khi nào xác định được tỉ lệ phần trăm tổn thương cơ thể của cháu bé, cơ quan công an mới có thể tiếp tục các bước tố tụng như khởi tố vụ án (nếu có).

Dư luận đặt câu hỏi vì sao gia đình bé 12 tuổi “né” giám định thương tật, liệu đối tượng bị gia đình tố đánh bé có cơ hội thoát tội?

Nơi xảy ra vụ việc.

Trao đổi với PV Kiến Thức, Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, theo quy định của pháp luật, với vụ án cố ý gây thương tích thì bắt buộc phải có kết quả giám định thương tích thì cơ quan điều tra mới có căn cứ để khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Luật sư Cường phân tích, theo quy định của pháp luật, tội cố ý gây thương tích là tội có cấu thành vật chất, có nghĩa rằng hành vi cố ý gây thương tích phải có hậu quả xảy ra, hậu quả được xác định là nghiêm trọng theo quy định pháp luật thì mới có căn cứ để khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Với hành vi gây thương tích thì hậu quả là phải có tỉ lệ thương tích, tổn hại sức khỏe từ 11 % trở lên hoặc dưới 11 % nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định từ điểm a, đến điểm k khoản 1, điều 134 Bộ luật hình sự thì mới đủ điều kiện để khởi tố vụ án, khởi tố bị can.

Luật sư Đặng Văn Cường đặt câu hỏi, trong vụ việc này, không hiểu lý do gì mà gia đình bị hại trì hoãn việc yêu cầu giám định tỉ lệ thương tích đối với nạn nhân (có thể là mở ra cơ hội cho hai bên thương lượng, hòa giải hoặc tình trạng sức khỏe của nạn nhân chưa ổn định, vẫn còn phải đang điều trị tích cực...).

Trong trường hợp nếu bé trai 12 tuổi đã xuất viện, sức khỏe đã ổn định mà việc giám định thương tích thực hiện muộn thì sẽ khó để đánh giá hết những tổn thương, hậu quả mà đối tượng đã gây ra bởi các thương tích sẽ bình phục theo thời gian, sẽ khó khăn cho việc giải quyết vụ án.

Bởi vậy, trong trường hợp không thể hòa giải, giải quyết với nhau, gia đình bị hại cần sớm đề nghị cơ quan điều tra trưng cầu giám định thương tích, làm căn cứ để giải quyết vụ án theo quy định pháp luật.

Trong trường hợp thương tích ở mức độ xử lý theo khoản 1, điều 134 Bộ luật hình sự thì bắt buộc phải có đơn yêu cầu của người bị hại thì cơ quan điều tra mới khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Trường hợp khởi tố theo khoản 1, tội cố ý gây thương tích mà bị hại rút đơn thì vụ án sẽ bị đình chị ( Quy định tại điều 155 bộ luật tố tụng hình sự về khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại).

Luật sư Đặng Văn Cường.

Luật sư Cường cho rằng, thời gian gần đây xảy ra nhiều vụ việc đối tượng hành xử mang tính chất côn đồ, cố ý gây thương tích cho nạn nhân bằng hung khí (dao, kiếm, lê…) đang ngày càng gia tăng, trong đó có nhiều vụ gây thương tích nghiêm trọng. Khi xảy ra sự việc, người bị hại đều gửi đơn kêu cứu tới cơ quan công an, đề nghị truy bắt đối tượng gây án để xử lý nghiêm trước pháp luật.

Tuy nhiên, sau khi cơ quan công an vào cuộc để làm rõ, người bị hại không hợp tác khi họ từ chối giám định thương tích dẫn đến khởi tố điều tra, truy tố, xét xử đối tượng gây án sẽ gặp khó khăn, ảnh hưởng đến hiệu quả đấu tranh chống tội phạm.

Người bị hại từ chối giám định thương tích có nhiều nguyên nhân. Có trường hợp do giữa người bị hại và đối tượng gây án có mối quan hệ gia đình, họ hàng (anh em ruột, vợ chồng…) hoặc mối quan hệ hàng xóm láng giềng nên người bị hại đã từ chối giám định thương tích. Có trường hợp người vợ bị chồng đánh đập, hành hạ nhưng do không muốn chồng bị khởi tố nên người vợ từ chối giám định thương tích.

Hoặc đối tượng và bị hại đều ngầm thỏa hiệp, tự hòa giải bồi thường mà không đi giám định thương tích; hoặc do người bị hại hoặc người thân của bị hại bị đối tượng gây án đe dọa, mua chuộc… nên họ lo sợ cho tính mạng của bản thân và gia đình mà không hợp tác với cơ quan điều tra, tự thỏa thuận bồi thường dân sự, viết đơn từ chối giám định thương tích hoặc kéo dài thời gian đi giám định thương tích để thoái thác, gây khó khăn cho việc xử lý của cơ quan điều tra.

Theo luật sư Cường, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 chưa quy định cụ thể biện pháp xử lý đối với các trường hợp bị hại từ chối giám định. Để khắc phục tình trạng nêu trên, Bộ luật tố tụng Hình sự năm 2015 đã quy định tại khoản 2 Điều 127.

Cụ thể, có thể áp dụng dẫn giải đối với người bị hại trong trường hợp họ từ chối việc giám định theo quyết định trưng cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng mà không có lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.

Như vậy, trường hợp bị hại từ chối giám định thì có thể bị dẫn giải. Thông thường, để người bị hại hợp tác, Cơ quan điều tra chủ yếu thuyết phục, động viên họ nhận ra được quyền lợi và trách nhiệm của mình để từ đó họ chấp nhận hợp tác điều tra.

Quy định này đã khắc phục được những tồn tại khiến cơ quan tố tụng gặp khó khăn lâu nay, đồng thời tạo điều kiện cho Cơ quan điều tra điều tra nhanh các vụ án, đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ của bị hại.

Như vậy, luật sư Cường cho rằng, theo quy định của bộ luật tố tụng 2015 thì trong trường hợp người bị hại từ chối giám định nhưng có căn cứ cho thấy hành vi gây thương tích có thể từ khoản 2 trở lên thì cơ quan tiến hành tố tụng có quyền thực hiện biện pháp dẫn giải người bị hại để tiến hành giám định hoặc giám định trên hồ sơ bệnh án của nạn nhân.

Tuy nhiên trong vụ việc này nạn nhân là trẻ em cho nên cơ quan tố tụng sẽ căn cứ vào các tài liệu chứng cứ khác để xác định mức độ tổn thương có đến mức khỏe có đến mức phải áp dụng biện pháp dẫn giải hay không. Trong trường hợp thương tích chỉ ở mức độ theo khoản 1, điều 134 bộ luật hình sự mà hai bên đã hòa giải, thỏa thuận với nhau và rút đơn thì cơ quan điều tra sẽ đình chỉ giải quyết vụ việc.