Thanh tra Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; công tác quản lý, sử dụng đất đai và đầu tư xây dựng cơ bản; công tác cấp phép khai thác cát trên địa bàn tỉnh An Giang giai đoạn 2015 - 2020.

Thăm dò khoáng sản sai quy định

Theo đó, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều hạn chế, vi phạm liên quan đến hoạt động khai thác cát và cấp phép khai thác cát trên địa bàn tỉnh An Giang.

Cụ thể, từ ngày 1/7/2011 đến 31/12/2020, UBND tỉnh An Giang cấp 4 giấy phép thăm dò khoáng sản cát sông tại khu vực không đấu giá nhưng không thực hiện thủ tục lựa chọn tổ chức, cá nhân thăm dò khoáng sản là không đúng quy định.

Sau ngày 1/7/2011, UBND tỉnh An Giang thực hiện gia hạn đối với 15 giấy phép khai thác cát cấp trước ngày 1/7/2011; cấp 7 giấy phép khai thác cát thuộc khu vực khoanh định không đấu giá nhưng không xác định phục vụ riêng cho các công trình xây dựng sử dụng ngân sách Nhà nước, công trình phúc lợi thuộc chương trình xây dựng nông thôn mới… Việc này, Thanh tra Chính phủ xác định là không đúng với quy định.

Quá trình thanh tra còn phát hiện, UBND tỉnh An Giang không thu tiền cấp quyền khai thác cát đối với 2 trường hợp gia hạn khai thác cát là không đúng quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản với số tiền cần thu nộp ngân sách trên 2,6 tỷ đồng. Việc xác định tiền cấp quyền khai thác cát đối với 2 tổ chức theo giá cát san lấp trong khi quyết định phê duyệt trữ lượng cát trước đó là cát xây dựng, theo cơ quan thanh tra là không đúng thực tế.

TTCP kết luận vi phạm gì trong khai thác cát ở An Giang? (ảnh minh họa: Internet).

Ngoài ra, UBND tỉnh An Giang cũng chưa quy định giá tính tiền cấp quyền khai thác và thuế tài nguyên đối với bùn sét. Từ đó, dẫn đến một số dự án khai thác cát có nạo vét bùn sét chưa xác định được tiền cấp quyền và thuế tài nguyên để thu nộp ngân sách Nhà nước theo quy định; chưa xác định và thu tiền thuê đất mặt nước đối với tổ chức được cấp phép khai thác cát là không đúng quy định.

Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương không thực hiện việc kiểm kê trữ lượng cát tại các mỏ cát lòng sông đã cấp phép, không có biện pháp đảm bảo giám sát chặt chẽ khối lượng cát khai thác thực tế hàng năm tại các mỏ được cấp phép.

Thậm chí, có trường hợp doanh nghiệp khai thác cát kê khai nộp thuế với cơ quan thuế không đúng khối lượng cát thực tế đã báo cáo với Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT).

Mặt khác, cơ quan thanh tra cũng cho hay, các đơn vị được cấp phép khai thác cát thuộc dự án chỉnh trị dòng chảy nhằm hạn chế sạt lở bờ sông Hậu, bảo vệ đô thị TP Long Xuyên thích ứng với biến đổi khí hậu khai thác chậm tiến độ, công suất đạt thấp so với giấy phép xác định. Trong đó, có một tổ chức được cấp phép khai thác với diện tích nhỏ hơn nhiều so với diện tích được Bộ TN&MT phê duyệt tại dự án. Từ đó, dẫn đến việc thực hiện mục tiêu của dự án không được đảm bảo. Tuy nhiên, cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương không có biện pháp kiểm tra, đôn đốc hoặc xử lý theo quy định.

Không thu hồi giấy phép, chuyển Bộ Công an xử lý 

Thanh tra Chính phủ nêu rõ, trách nhiệm đối với các hạn chế, vi phạm nêu trên thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách lĩnh vực tài nguyên khoáng sản, Giám đốc Sở TN&MT giai đoạn 2011 - 2020 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Từ những vi phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh An Giang khẩn trương xác định và thu nộp bổ sung vào ngân sách Nhà nước số tiền hơn 3,6 tỷ đồng là tiền cấp quyền khai thác khoáng sản chưa được xác định hoặc xác định chưa đúng và tiền nợ thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường.

Cùng với đó, thu hồi các giấy phép khai thác cát đã cấp mới sau ngày 1/7/2011 và các giấy phép được gia hạn còn hiệu lực hoạt động (ngoại trừ các giấy phép được cấp thông qua đấu giá) mà không chỉ định cung cấp phục vụ cho các công trình theo quy định.

Bên cạnh đó, kiểm tra, rà soát tình hình khai thác cát và nạo vét bùn sét đối với Công ty TNHH MTV MT Vạn Hưng Tùng và Công ty CP Đầu tư Xây dựng Thương mại Tấn Thắng tại các khu vực thuộc dự án chỉnh trị dòng chảy nhằm hạn chế sạt lở bờ sông Hậu, bảo vệ đô thị TP Long Xuyên thích ứng với biến đổi khí hậu. Trường hợp doanh nghiệp không có năng lực để triển khai theo đúng công suất và tiến độ dự án được duyệt thì xem xét việc thu hồi giấy phép khai thác theo quy định

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, trong thời hạn 30 ngày kể từ khi công bố kết luận thanh tra, nếu chưa hoàn thành việc thu hồi, điều chỉnh đối với các giấy phép khai thác cát đã cấp và gia hạn còn hiệu lực hoạt động như nêu trên, Thanh tra Chính phủ sẽ chuyển thông tin cho cơ quan Cảnh sát điều tra của Bộ Công an để tiến hành xử lý theo thẩm quyền và quy định của pháp luật…