Trước đó, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long đã có thư gửi Thủ tướng Chinh phủ trong đó đánh giá việc sáp dụng giá sàn vé máy bay nội địa là trái quy định pháp luật, vi phạm nguyên tắc quản lý giá đối với thị trường hàng không nội địa, không phù hợp với thể chế về quản lý giá trong nền kinh tế thị trường, đi ngược với xu hướng của hàng không thế giới.

Điều này có thể gây hệ luỵ rất lớn trong phục hồi kinh tế, phục hồi ngành du lịch, gây khó khăn cho công nhân trở lại nhà máy và tước bỏ quyền đi lại bằng dường hàng không với giá của của hàng chục triệu người. Trên cơ sở đó, chuyên gia này kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm cho ngừng chủ trương áp giá sàn.

Trong văn bản gửi Thủ tướng, ông Long phân tích, trên thị trường hàng không nội địa hiện nay có 6 hãng hàng không đang hoạt động. Trong đó Vietnam Airlines chiếm khoảng 35%, VietJet Air chiếm 36%, Bamboo Airways chiếm khoảng 13%.

Như vậy, theo Luật Giá, thị trường hàng không nội địa vẫn có những DN giữ vị trí thống lĩnh thị trường.

Nghiên cứu về áp sàn giá vé máy bay nội địa

Đối với DN Bán hàng hoá, dịch vụ giữ vị trí thống lĩnh thị trường, thì nhà nước quy định giá trần (Giá tối đa). Đối với những doanh nghiệp mua hàng hoá, dịch vụ giữ vị trí thống lĩnh thị trường thì Nhà nước quy định giá sàn (Giá tối thiểu).

Vé bay của các hãng hàng không thuộc trường hợp Bán hàng hóa, dịch vụ, không thuộc diện áp giá sàn. Áp giá sàn là trái quy định của pháp luật, vi phạm nguyên tắc quản lý giá đối với thị trường hàng không nội địa hiện nay mà Luật Giá, Luật Cạnh tranh và Luật Hàng không đã quy định.

Ông Long cho rằng, áp giá sàn không phù hợp với thể chế về quản lý giá trong nền kinh tế thị trường; Đi ngược với xu hướng của hàng không thế giới, đặc biệt là xu hướng phát triển của hàng không giá rẻ; Vi phạm các Hiệp định, điều ước quốc tế về không phân biệt đối xử giữa DNNN với các thành phần kinh tế khác mà ta đã tham gia như WTO, CPTTP, EVFTA… khiến nhà đầu tư quan ngại về môi trường kinh doanh tại Việt Nam; Gây khó khăn trong việc Mỹ và châu Âu công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường; Gây ảnh hưởng không tốt đến chủ trương, chính sách xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng mà Đảng và Nhà nước đã nhiều năm kiên trì thực hiện.

Đối với ngành hàng không Việt Nam, giá sàn sẽ tạo lợi thế cho hãng hàng không làm ăn kém hiệu quả, gây khó khăn cho hãng khác, làm giảm nguồn thu của các doanh nghiệp trong hệ sinh thái hàng không.

Việc áp giá sàn sẽ gây hệ lụy rất lớn trong việc phục hồi kinh tế, phục hồi ngành du lịch, gây khó khăn cho công nhân trở lại nhà máy và tước bỏ quyền đi lại bằng đường hàng không với giá rẻ của hàng chục triệu người. Trong giai đoạn khó khăn này, càng cần duy trì mô hình giá vé rẻ để hỗ trợ người thu nhập thấp, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.

Mô hình hàng không giá rẻ đã chiếm 50% thị phần vận chuyển khách hàng không thế giới. Ở khu vực Đông Nam Á, hàng không giá rẻ đã chiếm khoảng 65% thị phần. Trong đại dịch, so với hãng hàng không truyền thống thì các hãng hàng không giá rẻ có sức chịu đựng tốt hơn, có khả năng bật dậy nhanh hơn và sẽ đóng góp tích cực trong việc phục hồi kinh tế, du lịch.

Phần lớn người dân nước ta thu nhập còn thấp. Người dân đã quen với giá vé bay rẻ và giá vé bay rẻ rất phù hợp với họ. Áp giá sàn làm mặt bằng vé bay tăng cao, sẽ làm mất đi bao thành quả tốt đẹp của ngành hàng không, của Bộ GTVT, của Chính phủ đã gây dựng trong hàng chục năm qua.

Trước đó, Vietnam Airlines đã kiến nghị quy định mức giá tối thiểu nhằm hỗ trợ các hãng hàng không, đặc biệt là Vietnam Airlines và góp phần bảo toàn vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Đơn vị này kiến nghị mức giá sàn bằng 44% mức giá tối đa trong khung giá, thực hiện trong 36 tháng như kinh nghiệm Trung Quốc từng áp dụng trong giai đoạn 2004-2013.

Tuy nhiên, Cục Hàng không cho rằng mức giá tối thiểu trên là cao, hạn chế việc đi máy bay của một bộ phận lớn người dân có thu nhập thấp… Vì vậy, cục đề xuất áp dụng giá sàn là 20% giá tối đa hiện nay, thời gian áp dụng 12 tháng.