Tại hội nghị nêu ý kiến và kiến nghị của nhân dân với Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về Các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục Việt Nam do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức tại Hà Nội ngày 31/7, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đề nghị Bộ GD&ĐT bỏ kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) và ngay lập tức ý kiến này đã gây ra những tranh luận trái chiều trong công luận nước nhà.
Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đưa ra đề nghị
Thực ra việc bỏ kỳ thi tốt nghiệp phổ thông trung học đã được không ít người nói tới trong thời gian qua, nhưng đây là lần đầu tiên nó được đề cập bởi một lãnh đạo quốc gia tại diễn đàn chính thức đã cho thấy tính chất nghiêm trọng và bức thiết của vấn đề. Tuy nhiên, nếu bình tâm lại và suy xét ý kiến trên thật thấu đáo trong bối cảnh nền giáo dục nước nhà còn quá nhiều ngổn ngang, thiết nghĩ, cũng có thể rút ra được nhiều điều…
Cho dù còn nhiều kêu ca về quá tải chương trình trong 12 năm đằng đẵng ngồi dưới mái trường phổ thông, nhưng không ai có thể phủ nhận rằng đó là những tri thức tổng hợp tối thiểu không thể thiếu được trong hành trang để mỗi học sinh bước vào cuộc đời rộng lớn và phức tạp tương lai. Thi tốt nghiệp THPT là một hình thức để học sinh hệ thống hóa lại kiến thức của mình và tấm bằng tốt nghiệp chính là chứng chỉ “xóa mù” tri thức phổ thông và là giấy thông hành để bước tới một môi trường đào tạo cao cấp hơn đó là cao đẳng, đại học…
Thật đáng tiếc, do nhiều nguyên nhân mà nguyên nhân chính là “bệnh thành tích” khiến cho việc học tập và thi tốt nghiệp THPT ở nước ta những năm qua đã bị biến dạng, méo mó. Bệnh thành tích là nguyên nhân chính thủ tiêu động lực phấn đấu và cạnh tranh lành mạnh trong dạy và học đã đẩy không ít thầy cô giáo và học sinh vào sự đối phó, nhiều khi bằng hình thức gian lận, nhằm đạt được mục đích của mình. Căn bệnh nan y này của ngành giáo dục đã và đang trực tiếp tạo áp lực lên chính các học sinh khiến nhiều em coi việc học hành không phải là thu nhận kiến thức mà chỉ là để “qua” các kỳ thi. Ngành giáo dục đào tạo cũng đã từng mạnh dạn “nói không với bệnh thành tích” nhưng việc triển khai “đầu voi đuôi chuột” đã khiến quyết tâm trên chỉ như “đá ném ao bèo”…
Áp lực của bệnh thành tích (phải đạt chỉ tiêu tốt nghiệp cao) đã khiến không ít trường tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT thiếu nghiêm túc, gian lận bằng mọi giá (mà sự kiện giám thị ném “phao” thi ở Bắc Giang trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2012 là một ví dụ) đã khiến cho cộng đồng mất niềm tin vào chuyện thi cử của nền giáo dục nước nhà.
Tuy nhiên, sẽ là đáng tiếc nếu vì bức xúc về hiện trạng học hành, thi cử nói trên mà đề nghị bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT thay vì phải làm cho nó nghiêm túc hơn, thực chất hơn. Ý kiến của Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan là xuất phát trước thực trạng năm nào tỷ lệ tốt nghiệp THPT cũng 95-96%, và kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ được tổ chức quá gần nhau gây căng thẳng cho thí sinh cũng như tốn kém tiền của xã hội. Một năm trước đây, khi trả lời phỏng vấn báo chí về vụ tai tiếng kỳ thi tốt nghiệp THPT Bắc Giang 2012, đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc cũng đã tuyên bố “ủng hộ bỏ thi tốt nghiệp THPT”.
Nhiều hệ lụy không mong muốn của việc bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ xảy đến: học sinh sẽ chỉ chú trọng vào việc học các môn thi đại học mà bỏ qua các môn học khác và điều này sẽ làm nghèo nàn vốn tri thức của các em, vai trò các thầy cô và số phận “các môn phụ” rồi sẽ thế nào nếu giờ đây “học cũng chẳng để làm gì”, không có bằng tú tài thì xin việc ra sao …
Đẩy mạnh nền giáo dục nước nhà đang đòi hỏi sự nỗ lực của toàn hệ thống chính trị. Mỗi việc làm, mỗi lời nói, bước đi, giải pháp… cho sự nghiệp giáo dục phải hết sức căn cơ, cẩn trọng và mang tính thực tiễn sâu sắc, không thể chủ quan, duy ý chí bởi nó liên quan đến một chủ thể quan trọng đó chính là con người.
