Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Đắk Nông đã ban hành Kết luận thanh tra số 3318 về công tác quản lý - sử dụng đất, quản lý - bảo vệ rừng và thực hiện dự án đầu tư tại xã Đắk Som, huyện Đắk G’long, tỉnh Đắk Nông của Viện khoa học lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên (Viện KHLN NTB-TN).

Hơn 2.000 ha rừng biến mất

Theo kết luận thanh tra cuối 2003, UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ) giao 3.280 ha đất, rừng (vị trí thuộc địa giới hành chính xã Đắk P’lao (huyện Đắk Nông, tỉnh Đắk Lắk, nay là xã Đắk Som, huyện Đắk G’long, tỉnh Đắk Nông) đã ban hai quyết định số 4459 và 4460 về việc thu hồi quyền sử dụng 3.280 ha rừng và đất lâm nghiệp của Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng, giao cho  Viện khoa học lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên (Viện KHLN NTB-TN) quản lý bảo vệ và thực hiện dự án nghiên cứu lâm sinh.

Tại quyết định giao đất rừng số 4460 năm 2003 của UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ), trong diện tích 3.280 ha giao cho Viện KHLN NTB-TN gồm hơn 3.141 ha đất có rừng và 138,5 ha đất trống lâm nghiệp. Trên diện tích này, năm 2007, UBND tỉnh Đắk Nông có thu hồi hơn 4,3 ha và cho chuyển mục đích sử dụng 3,9 ha trong diện tích đất có rừng.

Giai đoạn từ 2003 đến tháng 1/2015, kết quả kiểm kê rừng của Viện KHLN NTB-TN được UBND tỉnh Đắk Nông phê duyệt thì diện tích rừng do đơn vị này quản lý chỉ còn 1.311 ha. Giai đoạn từ tháng 1/2015 đến 12/2020, diện tích rừng tại dự án của đơn vị tiếp tục giảm xuống còn  1.080 ha.

Thanh tra Sở TNMT tỉnh kết luận, trong quá trình quản lý, bảo vệ rừng, đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác quản lý, bảo vệ rừng và để mất rừng với tổng diện tích hơn 2.052,743 ha. Trong đó giai đoạn từ năm 2003 đến tháng 1/2015 để mất 1.822 ha rừng và giai đoạn từ tháng 2/2015 đến tháng 12/2020 tiếp tục để mất 230 ha.

Bên cạnh việc để mất hơn 2/3 diện tích rừng được giao quản lý bảo vệ, Viện KHLN NTB-TN còn có hành vi không lập hồ sơ trình UBND tỉnh Đắk Nông xin chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lâm nghiệp sang đất phi nông nghiệp để xây dựng các công trình theo quy định trên diện tích đất rừng được giao.

Việc tự ý chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lâm nghiệp sang sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp là vi phạm Điều 36 Luật Đất đai năm 2003 (nay là Điều 57 Luật Đất đai 2013).

Thanh tra Sở cho rằng dự án mà đơn vị này trên diện tích được giao là thành lập Trạm thực nghiệm lâm nghiệp Đắk P’lao thực hiện dự án nghiên cứu lâm sinh là không hiệu quả.

Thanh tra Sở đề nghị UBND tỉnh giao Sở TNMT chuyển tin báo đến Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắk Nông về hành vi thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác quản lý, bảo vệ rừng của Viện KHLN NTB-TN khi để mất rừng.

Viện Khoa học Lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Ảnh: Internet.

Xử lý trách nhiệm những người liên quan

Theo kết luận, trách nhiệm trong công tác quản lý, bảo vệ rừng thuộc Viện KHLN NTB-TN. Về cá nhân có các ông Hứa Vĩnh Tùng (giám đốc viện từ 2003 – 2009), ông Nguyễn Thành Mến (giám đốc viện từ 2009 – 2021); ông Phạm Văn Trọng (Trưởng trạm thực nghiệm Lâm nghiệp Đắk Plao từ 2005 đến nay). Ngoài ra, còn có trách nhiệm của kiểm lâm địa bàn từ 2005 đến 2020; Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Đắk G’long, qua các thời kỳ, gồm các ông: Quách Đông Nhị, Hoàng Tiến Mạnh, Đỗ Ngọc Trai, Lê Văn Hà, Nguyễn Bá Đường. Chủ tịch UBND xã Đắk Som qua các thời kỳ, gồm: Ông K’Măng từ 2003 - 2007, ông K’Tang từ 2007 – 2016…

Sở TNMT kiến nghị UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện việc thu hồi hơn 2.100 ha đất lâm nghiệp và hơn 961 ha đất, rừng của Viện Khoa học lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên được giao quản lý, bảo vệ rừng nhưng thiếu trách nhiệm để đất bị người dân lấn, chiếm; lập hồ sơ xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai.

Đối với Viện lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, liên hệ với các sở ngành để được hướng dẫn khắc phục hậu quả, tồn tại (như kết luận thanh tra nêu); xây dựng phương án quản lý, sử dụng đất lâm nghiệp, quản lý bảo vệ rừng phù hợp với chức năng, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học theo quy định.

Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo các cơ quan liên quan xem xét, tổ chức kiểm điểm tập thể, cá nhân có khuyết điểm liên quan đến kết luận thanh tra...