Từ Zastava M76 đến Tabuk

Vào giữa những năm 1970, công ty vũ khí Zastava Arms đã giới thiệu súng trường bán tự động M76. Sau đó, mẫu súng này đã nhanh chóng trở thành súng trường thiện xạ chính thức của quân đội Serbia cũng như tiền thân là quân đội Nam Tư.

Súng được thiết kế để đảm nhiệm vai trò tương tự Dragunov SVD, cung cấp cho các tay thiện xạ khả năng tiêu diệt các mục tiêu xa. Không chỉ Serbia, Zastava M76 cũng phục vụ trong quân đội các nước như Croatia, Bosnia và Triều Tiên.

Súng bắn tỉa Zastava M76.

M76 có thiết kế dựa trên súng bắn tỉa SVD của Liên Xô, tuy nhiên bề ngoài thì M76 giống với AK-47 hơn. Một điểm đặc biệt khác, súng sử dụng loại đạn 7,92 x 57 mm Mauser. Trên lý thuyết, loại đạn này lớn và dài hơn so với đạn 7,62 x 54 mmR của SVD nên súng sẽ có tầm bắn xa hơn.

Độ chính xác điển hình của M76 là 1,5 MOA, một thông số rất tốt đối với một súng trường bán tự động mang thiết kế Kalashnikov.

Súng bắn tỉa Tabuk.

Nhận thấy những ưu điểm của M76, nhà máy Al-Qadissiya, Iraq đã tiến hành sửa đổi và cải tiến những khẩu M76 thành súng bắn tỉa Tabuk ngay dưới thời Saddam Hussein còn nắm quyền.

Đôi khi Tabuk không được gọi là một khẩu súng bắn tỉa đúng nghĩa mà đúng hơn là một súng trường chiến thuật, đây có thể xem là một phiên bản có độ chính xác cao của AKM.

Súng được coi là vũ khí hỗ trợ chuẩn trong việc chiến đấu tầm trung với khả năng bắn nhanh. Đối với các tay thiện xạ, Tabuk sẽ là vũ khí yểm hộ tốt bên cạnh súng máy hạng nhẹ.

Sự cải tiến hoàn hảo của M76

Báng gỗ của súng với hai lớp đệm ở phía sau và trên.

Súng bắn tỉa Tabuk có thiết kế chính dựa trên súng trường M76 của Serbia, mà M76 lại dựa trên SVD cũng như dòng súng AK. Vì vậy, Tabuk có thiết kế của dòng súng AK với các thông số: khối lượng cơ bản 4,5 kg; chiều dài tổng thể 1.110 mm; nòng dài 600 mm.

Súng có toàn bộ phần thân được làm bằng thép, sơn đen tương tự AK-47. Báng súng dày, dạng khung gỗ rất chắc chắn, được gắn vào phần thân sau của súng qua các chốt. Cuối báng cũng như phía trên có lớp đệm cao su giảm lực bắn tác dụng vào vai và má xạ thủ.

Tay nắm của súng được làm bằng polymer nhám để tăng khả năng cầm nắm, vành bao cò đủ lớn để có thể sử dụng thoải mái bởi xạ thủ đeo găng tay, nhưng điều này không thật cần thiết đối với một nước khí hậu nóng như Iraq. Phía trước súng là một ốp lót tay bằng gỗ hai mảnh giống như AK.

Loa che lửa tương tự như SVD của Tabuk.

Nòng của Tabuk dài hơn một chút và mỏng hơn so với M76, nhưng dài hơn nhiều so với AKM truyền thống hoặc M72 của Serbia.

Tương tự như M72, Tabuk có thể gắn một số loại ống gắn nòng kiểu 14x1 mm của Nga, điều này có nghĩa nó sử dụng được hầu hết các loại ống hãm nãy, loa che lửa và giảm thanh của Liên Xô/Nga cùng cỡ nòng. Mặc định, súng được trang bị loa che lửa tương tự như SVD.

Thước ngắm cơ khí trên Tabuk.

Tabuk có thước ngắm cơ khí giống như trên dòng súng AK với các mức 100 m cho mỗi nấc, tối đa là 1.000 m. Ống ngắm mặc định của súng có tên gọi ON-M99 được sản xuất ở Bosnia.

Loại ống ngắm này tương tự ZRAK M-76 4x 5°10’ của M76, tuy nhiên lại không có khả năng bắt sáng, điều này làm cho xạ thủ khó ngắm mục tiêu, đặc biệt là ban đêm, nhưng ống ngắm lại không bị mờ và không cần phải thay thế theo chu kỳ 8 - 12 năm vì sự phân rã phóng xạ.

Ngoài ra, súng cũng thường được nhìn thấy trang bị ống ngắm PSO-1 4x24 của Nga và 4x Rumani. Cả hai loại ống ngắm này đều có ô kẻ giúp xác định khoảng cách tới mục tiêu cũng như bù hướng gió giúp tăng độ chính xác.

Ống ngắm PSO-1 với chế độ bắt sáng trong đêm.

Tabuk có hệ thống trích khí dài với thoi nạp đạn mở tương tự như dòng súng AK. Thoi nạp đạn của súng nằm bên phải và có màu bóng hơn so với thân súng. Súng cũng có khóa an toàn kiêm chế độ bắn kiểu đòn bẩy với hai chế độ: an toàn và bán tự động.

Tabuk sử dụng loại đạn 7,62 x 39 mm phổ biến hơn rất nhiều so với các loại đạn 7,62 x 54 mmR cũng như 7,92 x 57 mm Mauser. Hộp tiếp đạn thường là loại có sức chứa 10 hoặc 20 viên. Ngoài ra, Tabuk cũng có thể sử dụng hộp tiếp đạn 30 viên của dòng súng AK và một số biến thể của nó.

Súng bắn tỉa Tabuk với đầy đủ các phụ kiện: túi đựng, dây đeo, 3 hộp tiếp đạn cùng ống ngắm.

Do sử dụng đạn 7,62 x 39 mm nên Tabuk chỉ có tầm bắn nhỉnh hơn AK một chút chứ khó vươn tới tầm của SVD hoặc M76. Tuy nhiên ở khoảng cách tầm trung hoặc gần, Tabuk được đánh giá là có hiệu quả tương đương với hai khẩu súng này.

Sơ tốc đầu đạn đạt 740 m/s, một số báo cáo nói rằng tầm bắn hiệu quả của Tabuk nằm ở khoảng 800 m, đây là một thông số tương đương với SVD. Tuy nhiên qua thực tế chiến đấu, tầm bắn hiệu quả của súng đạt từ 400 - 500 m hoặc cao hơn là 600 m.

Trên thực tế, Tabuk đã tỏ ra là một vũ khí hiệu quả và đáng tin cậy nhờ vào thiết kế của Kalashnikov. Súng đã chứng minh có độ chính xác cao, phù hợp trong môi trường tác chiến đô thị, nhất là khi kết hợp với ống ngắm cùng các loại vũ khí khác trong biên đội.

Một binh sĩ Thủy quân lục chiến Mỹ đang ngắm bắn Tabuk với ống ngắm 4x Rumani.

Khả năng bắn bán tự động nhanh kết hợp với hộp tiếp đạn có cơ số lớn, giúp chống sự truy quét của kẻ địch trong cự ly gần đồng thời cung cấp sự linh hoạt về chiến thuật cho các đơn vị bộ binh.

Nhược điểm chính của Tabuk có lẽ là ở loại đạn 7,62 x 39 mm, đầu đạn chỉ có thể tiêu diệt mục tiêu thường mà khó có thể xuyên qua mục tiêu bọc thép.

Một nhân viên cảnh sát với Tabuk trên tay tại Baghdad, Iraq.

Hiện nay, Tabuk được sử dụng chủ yếu bởi các lực lượng quân đội và cảnh sát của Iraq. Đây cũng là mẫu súng bắn tỉa yêu thích của các nhóm phiến quân tại Fallujah và Baghdad.