Vụ án rúng động xã hội mới xảy ra gần đây, khi đối tượng Nguyễn Thị Hồng Bích (38 tuổi, ở Đồng Nai) mua xyanua về, lần lượt đầu độc giết hại chồng và nhiều người trong gia đình chỉ vì mâu thuẫn trong cuộc sống sinh hoạt.

Hiện Công an tỉnh Đồng Nai đã khởi tố bị can Bích về tội giết người, đang mở rộng điều tra về cách thức mua, tàng trữ và sử dụng xyanua của đối tượng diễn ra như thế nào.

Từ trước đến nay, những vụ đầu độc giết người bằng xyanua, các đối tượng gây án khai báo, rất dễ dàng mua chất kịch độc này để thực hiện kế hoạch tội ác.

Cần chất kịch độc xyanua, đặt mua là ship tận nơi

Đóng vai người có nhu cầu mua xyanua, PV lướt trên mạng xã hội để tìm mua thì thấy hàng loạt địa chỉ giới thiệu loại chất kịch độc này.

Một tài khoản Facebook có tên N.N.T. quảng cáo có sẵn hàng, kali xyanua mới nhập về, cam kết hàng chuẩn.

Song, người này cho biết chỉ bán nếu khách hàng mua dùng trong xi mạ hoặc thí nghiệm chứ không bán để sử dụng cho các hành vi vi phạm pháp luật. Người bán còn khuyến cáo hàng cực độc, không tiếp xúc trực tiếp.

Dù trao đổi như thế, nhưng người bán hàng nói chỉ cần đặt hàng, có thể giao dịch mua bán xyanua trực tiếp tại TPHCM hoặc giao qua shipper, khi nào nhận hàng, kiểm tra mới thanh toán, giá bán 500.000 đồng/100g.

Một người bán khác thông qua tài khoản Facebook Tố Tr. giới thiệu có mặt hàng kali xyanua và chỉ bán khi khách đặt mua 0,5kg trở lên. Người này không hỏi mục đích sử dụng, là cá nhân hay doanh nghiệp mà chỉ yêu cầu cho biết địa chỉ nhận hàng và khẳng định, muốn mua bao nhiêu cũng có, giao đến tận nơi mới thanh toán.

Tại các hội nhóm về hoá chất trên mạng xã hội, với hàng chục nghìn thành viên/nhóm, cũng có hoạt động buôn bán công khai xyanua. Lướt các thông tin có thể thấy, người mua, kẻ bán chất kịch độc chỉ thông qua mạng, sử dụng các dịch vụ giao hàng trung gian.

Theo tìm hiểu, một sàn thương mại bán hàng trực tuyến trong nước cũng có mặt hàng xyanua được quảng bá công khai. Tuy nhiên, cách đây vài ngày thì website đã gỡ bỏ các thông tin về mặt hàng chất kịch độc này.

Ở nhiều chợ hoá chất trên mạng xã hội, việc mua chất kịch độc xyanua diễn ra dễ dàng, cần đặt là có. Ảnh: Chụp màn hình

Tại nhiều website kinh doanh mặt hàng hoá chất có bán các loại xyanua, phần lớn là kali xyanua đều giới thiệu, dùng trong xi mạ vàng, bạc và một số hợp kim, sử dụng trong các phòng lab, các viện nghiên cứu, nhà máy, trường học... Đồng thời, các đơn vị bán đều có lưu ý, các công ty, doanh nghiệp có giấy phép sử dụng mới được mua hoá chất này và khuyến cáo mức độ nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nếu tiếp xúc trực tiếp với xyanua.

Tuy nhiên, khi PV tiến hành mua kali xyanua thông qua một số website bán hàng thì được dẫn đến giỏ hàng, cách thức thanh toán, để lại tên, địa chỉ thư điện tử, số điện thoại mà hoàn toàn không đề cập đến “giấy phép sử dụng”.

Qua số hotline của một website bán hoá chất, PV trao đổi với nữ nhân viên kinh doanh. Khi nghe nói mua kali xyanua là cá nhân chứ không phải doanh nghiệp có giấy phép sử dụng thì nhân viên này nói “thông cảm, không bán được”. Nhưng trước "sự thiết tha" thì nữ nhân viên cũng nói “có thể giải quyết được nhưng đây là một nhân viên làm thêm bên ngoài” và hẹn sẽ có người liên hệ lại qua điện thoại.

Kiểm soát chặt chẽ việc mua bán hoá chất độc hại

Chợ Kim Biên, quận 5, TPHCM từ trước đến nay nổi tiếng với các mặt hàng hoá chất các loại. Riêng về xyanua, từ 2-3 năm trước khi nổi lên một số vụ án mạng đầu độc bằng chất kịch độc này, cơ quan chức năng đã kiểm soát mặt hàng ở khu chợ. Tuy nhiên, theo bà N. (một người buôn bán lâu năm ở chợ Kim Biên), “vẫn còn một số nơi bán chui cho khách”.

Trong vai khách hàng có nhu cầu mua xyanua, PV tìm đến chợ Kim Biên, hỏi liền 3 cửa hàng gần nhau, các chủ sạp đều xua tay, lắc đầu từ chối. 

Một tiểu thương cho biết, từ lâu đã ngừng kinh doanh mặt hàng này vì "rất độc". Khi PV đặt vấn đề "cần mua để dùng làm thí nghiệm, phục vụ công việc thì có thể đặt hàng không?", người bán hàng khẳng định "ở đây không bán, không có hàng, có thể có sạp bán nhưng cần có giấy tờ chứng từ mới mua được"; đồng thời gợi ý "lên mạng đặt mua dễ hơn".

Bà N. hé lộ: "Mặt hàng xyanua vẫn được một số chủ sạp trữ, chỉ bán cho khách quen từ trước đến nay. Giờ bán lén cho khách lẻ thì ít ai dám, nhưng tùy người...”.

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Đào Thị Bích Liên (Văn phòng luật sư Hà Hải và cộng sự, Đoàn luật sư TPHCM) cho biết, hiện nay các chất độc, chất cấm được rao bán tràn lan bên ngoài, trên mạng và thậm chí còn được giao hàng tận nơi với nhiều mức giá khác nhau.

Vấn đề kiểm soát mua bán hóa chất độc hại được quy định tại Điều 23 Luật Hóa chất 2007 và được hướng dẫn bởi Điều 39 Thông tư 28/2010/TT-BCT quy định cụ thể một số điều của Luật hóa chất và Nghị định 108/2008/NĐ-CP hướng dẫn Luật hóa chất do Bộ trưởng Công Thương ban hành. Các hành vi vi phạm đều có mức xử lý, phạt tiền, phạt tù tương ứng.

Để hạn chế tình trạng mua bán tràn lan, dễ dãi liên quan đến các loại hóa chất độc hại nói chung và chất độc xyanua nói riêng, luật sư Liên cho rằng, ngoài việc răn đe bằng chế tài xử phạt tiền thật cao và bằng các hình phạt được quy định trong Bộ luật Hình sự, điều quan trọng nhất là kiểm soát chặt chẽ việc tiếp cận, mua bán các chất cấm, độc hại.

Từ nhiều vụ đầu độc giết người hàng loạt bằng xyanua, cần có biện pháp quản lý việc mua bán hoá chất và xử lý thật nghiêm các trường hợp vi phạm. Ảnh: MXH

"Muốn làm được việc này, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng có liên quan. Cần giám sát chặt chẽ trong công tác quản lý nhà nước hoạt động mua bán các loại hóa chất độc hại. Quan trọng hơn là cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về tác hại và nguy cơ tiềm ẩn của xyanua… Cần phát hiện và tố giác kịp thời các hành vi mua bán, sử dụng trái phép chất cấm, chất độc", luật sư Liên nói.

Bà Liên đề xuất bổ sung các quy định chặt chẽ hơn về điều kiện kinh doanh, mua bán, nâng cao mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về chất độc hại và có biện pháp xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân buôn bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất cấm và chất độc.