Liên quan đến tranh chấp Biển Đông, tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN thường niên diễn ra ngày 5/8, Trung Quốc ngỏ ý tưởng tăng cường quan hệ với ASEAN thông qua việc xây dựng nhà máy, đường sắt và đường bộ.

“Sự hợp tác về thực chất và năng lực sản xuất là những yếu tố quan trọng trong mối quan hệ đôi bên cùng có lợi giữa ASEAN và Trung Quốc”, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị phát biểu.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (trái) và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Thái Lan Tanasak Patimapragorn phát biểu tại hội nghị ngày 5/8 ở Kuala Lumpur, Malaysia.

Bắc Kinh thừa nhận việc xây dựng các đảo nhân tạo trên Biển Đông đã gây ra tranh chấp với các quốc gia trong khu vực nhưng lập luận rằng động thái này không liên quan gì đến ASEAN.

Bắc Kinh cũng đề xuất việc thúc đẩy các cuộc đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Trung Quốc cũng yêu cầu "các bên ngoài khu vực" không tiến hành các  động thái có thể khiến căng thẳng leo thang.

Mặc dù ông Vương không nêu đích danh các nước “bên ngoài khu vực” là nước nào nhưng rõ ràng, Bắc Kinh đang ám chỉ Mỹ và các hoạt động hợp tác quân sự của Washington với một số quốc gia ASEAN.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã bày tỏ lo ngại rằng, hoạt động "cải tạo đất" (thực chất là hút cát đắp đảo nhân tạo trên các bãi đá ngầm và rạn san hô mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép ở Quần đảo Trường Sa của Việt Nam)  của Trung Quốc có thể dẫn đến tình trạng quân sự hóa trong khu vực.

Để kiềm chế sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Bắc Kinh trong khu vực, Mỹ muốn nâng mối quan hệ với ASEAN lên cấp độ “đối tác chiến lược” vào tháng 11, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama tham dự Hội nghị cấp cao Đông Á diễn ra tại Kuala Lumpur, Malaysia.

Một số thành viên ASEAN vẫn hoài nghi về các đề xuất của Trung Quốc. Chẳng hạn như Indonesia muốn hai bên cùng đưa ra thời hạn để kết thúc cuộc đàm phán về COC, một quan chức cho biết. Ngay cả Campuchia, đất nước được coi là đồng minh của Trung Quốc, cũng phát biểu về sự cần thiết của việc hoàn thành bộ quy tắc ứng xử này.

Trước đó, ASEAN và Trung Quốc đã thông báo về  “giai đoạn mới” của quá trình đàm phán COC sau khi nhất trí thiết lập một đường dây nóng dành cho trường hợp khẩn cấp cũng như hợp tác về tìm kiếm và cứu hộ trên biển.