Mâm cúng ông Công ông Táo 3 miền có gì khác?

Lễ cúng ông Công, ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp được coi là lễ quan trọng mở đầu cho Tết Nguyên đán của người Việt. Ảnh minh họa

Theo truyền thuyết, vào ngày này, ông Công ông Táo sẽ cưỡi cá chép lên Trời để báo cáo với Ngọc Hoàng Thượng đế về những chuyện đã xảy ra trong năm qua của gia chủ để luận công thưởng, phạt. Ảnh minh họa

Do đó, trong quan niệm của người Việt, ba vị Thần Táo (hay vua Bếp) sẽ định đoạt cát hung, phước đức cho gia đình. Tất nhiên, phước đức này đến từ việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà. Ảnh minh họa

Tùy theo phong tục vùng miền mà nghi lễ cúng ông Công, ông Táo giữa 3 miền Bắc-Trung-Nam có những sự khác biệt nhất định nhưng đều có điểm tương đồng thể hiện tấm lòng thành kính của gia chủ đối với vị thần cai quản việc phúc đức trong nhà. Ảnh minh họa

Lễ cúng, thời gian cúng ông Công ông Táo ở miền Bắc: Người miền Bắc quan niệm sau 12h00 trưa ngày 23 tháng Chạp ông Công ông Táo sẽ về chầu trời và không còn ở dương gian nên họ thường làm lễ cúng từ rất sớm. Một điều khác biệt rõ ràng nhất so với hai miền Nam và Trung là trong mâm lễ của người miền Bắc ngoài các món truyền thống như xôi, gà, chả, nem rán, giò thủ,..sẽ có thêm cá chép giấy (đốt sau khi làm lễ) hoặc sống (mang thả phóng sinh). Ảnh minh họa

Phong tục cúng ông Công ông Táo ở miền Trung được cho là cầu kỳ nhất trong 3 miền. Lễ tiễn Táo Quân về trời thường được cúng vào đúng ngày 23 tháng Chạp. Trước đó, gia chủ sẽ thay cát mới trong bát hương và lau dọn bàn thờ ông Táo sạch sẽ. Ảnh minh họa

Thay vì cúng cá chép như miền Bắc, người miền Trung thường cúng một con ngựa bằng giấy có đủ bộ yên cương. Ngoài ra, trong mâm cỗ cúng còn phải có cá thu hoặc cá ngừ, hoa tươi, trái cây và đặc biệt là bộ tượng Táo quân cũ cùng bộ tượng Táo quân mới đặt cạnh nhau. Ảnh minh họa

Theo phong tục của người miền Nam xưa thì có nhiều điều khác biệt so với cách cúng ngày nay. Các gia đình thường cúng Táo quân vào buổi đêm, trong khoảng thời gian từ 20 giờ đến 23 giờ ngày 23 tháng Chạp. Ảnh minh họa

Người miền Nam quan niệm rằng lễ cúng ông Táo chỉ được thực hiện vào cuối ngày, khi cả gia đình đã dùng xong bữa tối, lúc này không phải dùng đến bếp núc để nấu nướng, không phiền đến các Táo thì mới là lúc thực hiện nghi lễ tiễn Táo quân lên chầu trời. Ảnh minh họa

Vì có sự giao thoa giữa hai vùng miền nên mâm lễ cúng của người miền Nam cũng có các món truyền thống hoặc nhiều gia đình sẽ làm mâm lễ chay, và sẽ có thêm một đĩa kẹo thèo lèo ( kẹo đậu phộng, kẹo vừng) và một bộ “cò bay, ngựa chạy”. “Cò bay, ngựa chạy” là hình con cò và con ngựa được cắt và làm từ giấy để hóa thật sau khi làm lễ giúp ông Táo về trời nhanh hơn. Bên cạnh đó, gia chủ cũng cúng thêm 3 bộ quần áo bằng giấy cho 3 vị Táo. Ngoài ra thì trong Nam cũng không thực hiện các tục rút chân nhang, không hóa vàng áo mũ thờ, không mua cá chép thả trong chậu rồi thả sông. Ảnh minh họa