Thiết đầu công là bài võ dùng đầu để đập, đâm, lao vào đối thủ. Chúng được kết hợp với các động tác toàn thân để tạo ra 5 thế võ cơ bản: Đồng tử bái Phật, Kim Cương cử đỉnh, La Hán bao đỗ, Kim Đồng kích cổ và Kim Cương chàng chung.

Để luyện được tuyệt kỹ này, các sư Thiếu Lâm phải thường phải đập đầu vào bao cát, bụng và đầu của đồng môn.

Một mình đánh bại 3 đầu lĩnh xã hội đen

Lương Tán là một võ sư nổi tiếng ở vùng Phật Sơn – Quảng Đông thời cuối triều đại nhà Thanh. Ông là người đã có công tổng kết, chỉnh lý hệ thống võ thuật của phái Vịnh Xuân Quyền. Sự nổi tiếng của Lương Tán chủ yếu đến từ kết quả những trận đấu võ của ông. Ngoài việc chiến thắng nhiều cao thủ võ thuật các môn phái khác, Lương Tán còn nổi tiếng vì đã ra tay trừng trị bọn băng nhóm xã hội đen để bảo vệ dân lành.

Theo giai thoại được chép trong từ điển mở Baike.baidu, hồi đó ở đầu đường phía Tây của phố Cát Bình Bắc, là bến tàu thông thương với Hong Kong và Macao dài 300m. Ở đây có một nhóm lưu manh hoạt động. Thuyền hễ neo đậu, chúng bèn đến đòi tiền phí bến bãi, ức hiếp các cửa hàng, tiệm trà, quán trọ bắt nộp tiền bảo kê.

Mỗi năm đến tháng Chạp, chúng sai một đám lâu la sẽ ở tại bến tàu tìm kiếm các chỗ chậm đóng tiền. Nếu không nộp cho chúng sẽ bị đánh đập. Tệ hại hơn, đêm khuya chúng ném tử thi vào trước sân hoặc chân cầu thang nhà người không nộp tiền khiến người trong nhà sợ lây bệnh dịch. Chúng dùng mọi thủ đoạn để tống tiền nên mọi người đều nghiến răng nghiến lợi căm hận.

Cảnh trong một bộ phim về Lương Tán. Ảnh minh họa.

Các hộ buôn bán liền bí mật chọn người đại diện, lặng lẽ đến võ quán Cổ Lao tìm Lương Tán, cầu xin ông nghĩ giúp biện pháp để trị bọn ác bá ở bến tàu. Lương Tán suy nghĩ nghiêm túc nửa ngày, sau đó đem kế của mình nói nhỏ với người kia.

Ngày 23 tháng Chạp năm đó, bọn lâu la đến từng nhà đòi tiền nhưng nhà nào cũng không giao nộp và nói: “Chúng tôi đã có người của võ quán Lương Tán đảm bảo rồi. Nếu không phục, có thể cùng Lương Tán công tỉ thí”.

Bọn lâu la đến một cửa hàng bán gạch ngói chum vại, ông chủ lại cũng nói như vậy. Bọn chúng nghĩ, hôm nay chẳng thu được gì, quay về biết nói sao? Lửa giận bốc lên, mấy tên liền cầm ấm chén ném vào đám nồi niêu và ngói. Sau mấy tiếng choang choang, từ sau cửa hiệu một người đi ra, ông ta chỉ đưa tay chân mấy cái, mấy tên lâu la liền ngã ngửa mặt lên trời nằm dài trên phố. Người Hảo hán này là ai? Chính là Lương Tán.

Thấy mấy tên lâu la mặt như đưa đám trở về kể lại, đầu lĩnh của bang hội đầu gấu là Đại Chích Quảng, Mã Lưu Vương, Oa Chủy Quang giận nghiến răng nghiến lợi, mắt long sòng sọc. Tuy chúng biết rõ đấu không lại Lương Tán, nhưng cũng không thể ngoan ngoãn đem địa bàn dâng biếu. Do thế chúng đồng ý nhận lời tỉ võ, đồng thời cho dán lên thông báo: 8 giờ sáng ngày 26 tháng Chạp, dưới gốc cây đa cổ ở đầu phố Bắc Nhai, 3 đầu lĩnh bang hội sẽ đấu với Lương Tán, đánh 3 trận một đấu một...

Đến ngày tỉ võ, địa điểm đó có cả ngàn người chen nhau đứng xem. 

Chân dung Lương Tán. Ảnh: Baidu.

Trận đầu tiên là Đại Chích Quảng tiến ra, hắn dùng chiêu “ngưu giác chùy” hai tay nhằm đầu Lương Tán đánh tới. Lương Tán trước dùng hai bàn tay tách hai tay Đại Chích Quảng ra, trọng tâm chuyển tới trước, chân phải đạp đất, đầu nghiêng về trước, trán như “Kim kê trác mễ” (gà vàng mổ thóc) đánh vào sống mũi đối phương. Đại Chích Quảng lập tức bị chảy máu mũi. Lương Tán lại tới chiêu “Toàn phong bạt thụ”, cầm Đại Chích Quảng quất xuống đất, cả đám người xem vỗ tay vang dậy.

Mã Lưu Vương thấy vậy bèn phi thân về phía lưng Lương Tán dùng tay phải phát lực bóp cổ, tay trái cầm tay tay trái Lương Tán kéo xuống. Lương Tán hạ thấp trọng tâm, tay phải chụp lấy cổ tay phải của Mã Lưu Vương, rồi thuận thế hai chân bước lên, thân thể đột nhiên hướng lên như “sư tử ngẩng đầu”, dùng phần gáy đánh vào mặt Mã Lưu Vương rất mạnh. Sau đó lại dùng thế ve sầu thoát xác để chuyển thân, chân tay cùng nhấc lên, khiến Mã Lưu Vương bị quật ngã nằm ngửa mặt lên trời. Người xem lại vỗ tay như sấm động.

Hai người đã bại, Oa Chủy Quang mắt đầy nộ hỏa nhảy về phía Lương Tán định dùng loạn quyền đánh bại Lương Tán nhưng Lương Tán đều hóa giải được rồi đột nhiên bước chân trái, phóng chân phải đánh vào phần thân dưới của hắn. Chiêu này nhanh như điện chớp khiến Oa Chủy Quang ngã xuống đất. Khán giả lại vui mừng vỗ tay vang động.

Thế là kết quả đã rõ. Đám tướng cướp bị thua tơi tả nên cả 3 tên đầu lĩnh tỉ võ sau đó trốn đi mất dạng. Đám lâu la của chúng do vậy cũng hết đường tác quái nên nạn bảo kê chấm dứt. Để bến tàu được bình yên lâu dài, các hộ kinh doanh đã tài trợ kinh phí để mở một võ quán Lương Tán ở đây. Ngoài cửa võ quán ghi rõ tông chỉ là để xiển dương chính khí, cường thân kiện thể. Võ quán thu nhận tất cả những người thanh niên từ nhân viên cửa hàng, thủy thủ, người lao động chân tay. Mọi người đều có thể đến tập võ sau giờ làm việc.

Lương Tán là ai?

Theo sách "Vịnh Xuân căn nguyên khảo" của sư phụ Lương Đình, Lương Tán sinh năm 1826 tại phố Thanh Chính Đường thành phố Phật Sơn. Cha ông mở một hiệu thuốc mang tên Tán Sinh Đường ở trên con phố lớn Khoái Tử của Phật Sơn. Sau khi cha mất, Lương Tán bắt đầu hành nghề y ở cửa hiệu Tán Sinh Đường, được nhiều bệnh nhân ca ngợi. Mọi người quen gọi ông là Phật Sơn Tán tiên sinh. 

Nhà cũ của Lương Tán ở Cổ Lao, Hạc Sơn.

Thuở nhỏ Lương Tán thường đam mê tập võ. Lúc cha ông còn sống, từng thuê nhiều danh sư về truyền thụ võ nghệ cho ông. Sau khi kế thừa gia nghiệp, ông lại càng ham tìm hiểu nghiên cứu sâu thêm. Được người bạn là Lương Giai giới thiệu, Lương Tán đã mời truyền nhân Vịnh Xuân Quyền là Hoàng Hoa Bảo và sư đệ của ông ấy là Lương Nhị Đệ đến Phật Sơn truyền thụ võ nghệ cho mình trong nhiều năm.

Hai vị tiền bối này rất thích tài năng và sự chăm chỉ của Lương, cho là một tài năng có thể đào tạo, liền đem hết sự áo bí của Vịnh Xuân và lục điểm bán côn Thiếu Lâm truyền hết cho. Ngày Hoàng Hoa Bảo từ biệt bảo với Lương Tán, ông ấy vốn là đệ tử Thiếu Lâm, luôn luôn tuân theo di mệnh rằng đệ tử Thiếu Lâm nên lấy việc phản Thanh phục Minh làm nhiệm vụ của mình. Bây giờ Lương Tán học nghệ đã thành, cũng nên mở võ quán ở Phật Sơn để thu nhận đệ tử, tìm kiếm nhân tài, vì sự nghiệp phản Thanh phục Minh mà tụ tập lực lượng.

Bởi vậy, từ khoảng năm 1870 đến 1890, Lương Tán bắt đầu thu nhận đệ tử và dạy võ trong hiệu Tán Sinh Đường. Ngoài con trai Lương Bích, những người được chân truyền còn có Trần Hoa Thuận, Trần Giai, Lương Kỳ, Lôi Nhữ Tế. Đồng thời ông cũng đem sở học một đời của mình chỉnh lý lại khiến Vịnh Xuân Quyền bắt đầu có tiếng tăm trong giới võ thuật. Đến khi Vịnh Xuân Quyền phát triển rộng khắp, ông được các môn sinh Vịnh Xuân suy tôn là nhất đại tổ sư.