- Mất đất sản xuất, người dân vùng thượng lưu hồ thủy điện Sông Tranh 2 gần như mất tất cả. Không làm, nhưng vẫn phải ăn, người nhắm mắt làm liều thì vào rừng phòng hộ chặt trộm gỗ. Kẻ nhát gan thì ở nhà nuôi ước mơ: Mất thủy điện.

Sợ cái thủy điện lắm rồi!

Với hy vọng hình dung rõ hơn cuộc sống của bà con dọc sông Tranh, nơi giờ đây đã trở thành lòng hồ thủy điện, tôi tìm đến thôn xa nhất của xã Trà Bui. Đón tôi là anh Hồ Văn Tiến, chủ tịch UBND xã Trà Bui (Bắc Trà My, Quảng Nam). Anh trông khá già so với cái tuổi 33 của mình. Tôi thấy làm lạ bởi gương mặt chủ tịch xã lúc nào cũng âu lo sầu não. Ánh mắt thường trực nỗi thất thần, bất lực. Gần như anh không cười. Anh đích thân lấy xe máy chở tôi vào những thôn xa nhất và thiệt hại nhiều.

Con đường gập ghềnh quá sức tưởng tượng của tôi. Đang là mùa mưa, đường trơn nhẫy. Khúc khuỷu. Lổn nhổn sỏi đá. Đây đó lại gặp một hố sụt gần hết mặt đường. Bánh xe sượt trái sượt phải. Tôi nhắm mắt, tay bám chặt vào yên xe, phó mặc tính mạng cho người dẫn đường tận tâm.

Tôi đến nhà bà Vũ Thị Hồng Điệp ở thôn 4, xã Trà Bui. Bà kéo tay tôi ngồi xuống như đây là cơ hội hiếm hoi để bà trút nỗi lòng. Bà kể: “Cái hôm trước có động đất mạnh lắm. Tô cơm để trên bàn mà hắn rớt xuống đất luôn. Mấy bữa nay cũng động đất nhưng chỉ rung rung nhẹ thôi. Ở đây dễ chết quá cô ơi. Mấy ngày nay động đất liên tù tì. Có ngày không dám ngủ, chạy hết ra ngoài đường đứng thôi. Ai mà dám ở trong nhà khi cái mái tôn cứ giựt lên giựt xuống. Lúc động đất, con cháu 5 tuổi hắn hoảng.  Hắn chạy ra vườn bu lấy cây cau bám vào đó và leo tót lên. Hỏi hắn vì răng mà leo lên đó, hắn bảo cây cau có rễ nên nó không rung rinh, cái tường không có rễ nên nó dễ đổ lắm”.

Nói đoạn, bà đặt câu hỏi với tôi: “Tôi thấy có nhiều thủy điện mà sao không thủy điện nào như Sông Tranh vậy? Tôi mong muốn bỏ thủy điện đi chứ không thì dân chết vì lo lắng”. Tôi bảo: Số tiền làm thủy điện lớn lắm bà ơi, bà nhìn xuống: “Thì người mô làm sai người đó phải chịu. Bà làm sai thì bà phải chịu. Chứ sao bà bắt người khác chịu được. Nếu kêu mất nhiều tiền quá, thì ai là người đứng ra làm cái thủy điện đó, người đó phải chịu chứ”.

Trông em.

Mét đất bằng ổ bánh mỳ

Anh Hồ Văn Tiến cho biết, theo quy định của UBND tỉnh Quảng Nam, phương án đền bù đối với đất trồng cây lâu năm ở khu vực lòng hồ thủy điện Sông Tranh 2 được tính với giá từ 1.000 - 2.000đ/m2. Nghĩa là mỗi ha đất, người dân được đền bù từ 10 - 20 triệu đồng. “Một ổ bánh mỳ đổi được một mét vuông đất, tui thấy sao mà giá rớt thê thảm thế. Nhưng biết làm răng bi chừ. Người dân vì thủy điện mà chấp hành thôi. Cũng mong là khi có thủy điện rồi thì kinh tế sẽ ổn định, được ăn cơm no. Nhưng sao lâu quá rồi mà vẫn đói”, anh Tiến thở dài.

Anh Nguyễn Ngọc Vũ, Trưởng khu 7 bảo: “Có thủy điện rồi mà dân vẫn khổ quá, đời sống tụt xuống không bằng trước. Động đất! Dân sợ, không dám đi đâu cả. Thậm chí bỏ nương bỏ rẫy luôn. Sống cùng sống, chết cùng chết. Hoang mang lắm, không làm được cái chi hết”.

Bà Điệp vào khu tái định cư này từ năm 2007. Đây là khu tái định cư của thôn 6. Khi chuyển lên đây, bà Diệp được đền bù 71 triệu đồng. Khi tôi hỏi công việc hằng ngày, bà bảo: “Biết làm cái chi, ở không chứ làm cái chi. Đất mô mà làm?”.

- Từ tối 22 đến trưa 23/9, khu vực thủy điện Sông Tranh 2 (Quảng Nam) liên tiếp xảy ra 6 trận động đất. Trạm địa chấn ở Huế đo trận động đất mạnh nhất lên đến 4,8 độ richter. Động đất ở thủy điện Sông Tranh 2 đang thể hiện những điều đặc biệt trong hoạt động địa chất của vùng này.