Theo các quy định của pháp luật về kinh doanh xổ số, đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chịu sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để đảm bảo đáp ứng nhu cầu giải trí của một bộ phận người dân có thu nhập chính đáng và đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn xã hội.

Bên cạnh đó, chỉ có doanh nghiệp được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xổ số mới được phép tổ chức hoạt động kinh doanh xổ số.

Thực trạng mua, bán xổ số online

Thông tin từ Bộ Tài chính cho biết, hoạt động kinh doanh xổ số tại Việt Nam bắt đầu từ năm 1962. Hiện nay, cả nước có 64 doanh nghiệp kinh doanh xổ số, bao gồm 63 doanh nghiệp Nhà nước tại các tỉnh, thành phố kinh doanh xổ số truyền thống và Công ty Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) kinh doanh xổ số điện toán trên phạm vi cả nước.

Theo đó, vé xổ số truyền thống của các công ty xổ số kiến thiết tại các tỉnh, thành phố chỉ được phép phân phối thông qua các công ty xổ số kiến thiết bán trực tiếp cho khách hàng hoặc phân phối qua hệ thống đại lý xổ số có ký kết hợp đồng đại lý với công ty xổ số kiến thiết. Trong khi đó, vé xổ số điện toán của Vietlott chỉ được phân phối thông qua thiết bị đầu cuối của các đại lý ký kết hợp đồng đại lý với Vietlott và điện thoại (SMS).

"Việc phát hành xổ số từ nước ngoài cho các tổ chức, cá nhân trong nước là hành vi bị cấm. Cho đến thời điểm hiện tại, pháp luật chưa có quy định cho phép bán vé số qua internet và việc mua vé số hộ”, Bộ Tài chính khẳng định.

Tuy nhiên, trong thời gian qua xuất hiện hiện tượng doanh nghiệp trong nước cung cấp dịch vụ mua vé xổ số nước ngoài không đúng quy định pháp luật. Cùng đó, một số trang mạng, ứng dụng của các trung gian thanh toán, tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ mua hộ vé số trong nước, nhưng không trả vé cho khách hàng (chỉ gửi hình ảnh vé qua email hoặc tài khoản cá nhân của khách hàng trên ứng dụng).

Siết kinh doanh xổ số qua mạng: Tăng cường quản lý, ngăn ngừa rủi ro (ảnh minh họa: Internet).

Bộ Tài Chính cho biết, đối với vé xổ số điện toán, hình ảnh vé trả qua email hoặc hiển thị trong ứng dụng một số thông tin của vé số, nhưng không đầy đủ, chỉ chụp hình vé có phần thông tin dãy số do khách hàng chọn, không có mã bảo mật. Việc sử dụng hình ảnh vé số nêu trên là không đúng quy định của pháp luật, không đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người mua.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, các hiện tượng này gây nên các rủi ro về tranh chấp, khiếu kiện, không đảm bảo quyền lợi cho người mua (do người mua không nắm giữ vé số nên trong trường hợp trúng thưởng có thể không được trả thưởng hoặc bị ép phải chia giải thưởng). Đồng thời, tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, tệ nạn xã hội, trốn thuế, gây mất trật tự an toàn xã hội.

Bán trực tiếp để hạn chế rủi ro cho người mua

Trước thực trạng nêu trên, Bộ Tài chính đã đề nghị các Công ty Xổ số kiến thiết và Vietlott chấn chỉnh hoạt động của các đại lý, kiểm tra, giám sát việc phân phối vé của các đại lý xổ số, chấm dứt các hành vi kinh doanh không đúng quy định của pháp luật; trường hợp có dấu hiệu vi phạm mang tính chất hình sự chuyển hồ sơ cho cơ quan Công an điều tra, xử lý.

Đối với khách hàng mua vé số lưu ý chỉ mua vé số từ công ty hoặc từ các đại lý được phép kinh doanh và phải được lưu giữ vé số để được nhận thưởng khi trúng thưởng. Cụ thể, vé xổ số truyền thống, mua trực tiếp từ hệ thống đại lý xổ số; vé xổ số điện toán hiện chỉ có 2 kênh phân phối chính thức qua thiết bị đầu cuối tại các điểm bán hàng và qua điện thoại (SMS).

Sau thông tin trên, nhiều ý kiến cho rằng, việc cấm kinh doanh vé xổ số online là rất cần thiết, nhằm tránh rủi ro tiềm ẩn cho người mua.

Thông tin trên báo chí, luật sư Phạm Thành Tài, Giám đốc Công ty luật Phạm Danh – Đoàn luật sư TP Hà Nội cho biết: "Bán vé số online là hình thức chưa được Nhà nước công nhận, vì vậy đây là hình thức bán vé vi phạm luật pháp Nhà nước. Thứ 2, do Nhà nước chưa có văn bản điều chỉnh, cũng như chưa phép cho kinh doanh bán vé số online, cho nên các tranh chấp trong lĩnh vực này không được Nhà nước bảo vệ. Vì vậy, cho nên hoàn toàn có những cá nhân hay tổ chức giả mạo và bán, khi trúng thưởng thì chưa chắc họ đã đưa lại".

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cho hay, động thái siết việc kinh doanh xổ số online là nhằm hạn chế rủi ro đối với người mua: "Bán vé số qua hình thức online như vậy thì hiện tượng lừa đảo, giả mạo rất nhiều. Trước thực trạng đấy thì đem rủi ro cho xổ số. Trong khi đấy, xổ số là nguồn thu của ngân sách đồng thời là ích nước lợi nhà nên Nhà nước cũng rất thận trọng. Và khi mà bán qua online mà giả mạo nhiều thì lĩnh vực này sẽ mất uy tín. Hoạt động đó sẽ không tồn tại được, Và người ta sẽ mất lòng tin mà như thế sẽ không phát triển được. Động thái của Bộ Tài chính là nhằm ngăn chặn rủi ro và tránh mất niềm tin cho người mua xổ số".

Đồng tình với việc cấm vé xổ số online ở thời điểm hiện tại, tuy nhiên PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - giảng viên cấp cao Học viện Tài chính cho rằng, về lâu dài cơ quan quản lý Nhà nước cần nghiên cứu tăng cường giải pháp quản lý để ngăn ngừa những rủi ro. Thậm chí, tiến tới việc thay đổi quy định sao cho phù hợp với bối cảnh công nghệ 4.0 nhưng vẫn đảm bảo tính cơ sở pháp lý đối với người mua, tránh trường hợp cấm nhưng vẫn diễn ra cảnh lén lút...