Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin.

Trong cuộc gặp Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin ngày 2/6 bên lề diễn đàn Đối thoại Shangri-La ở Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel bày tỏ sẵn sàng giúp cải thiện khả năng phòng thủ của Philippines bằng cách “hỗ trợ kỹ thuật và hậu cần cho an ninh hàng hải”. Trong một tin nhắn từ Singapore, Bộ trưởng Voltaire Gazmin cho biết: “Các cuộc thảo luận đã tập trung vào hợp tác quốc phòng Philippines-Mỹ, bao gồm huấn luyện về an ninh hàng hải, hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thiên tai... và các vấn đề khác cùng quan tâm”.

Hai vị bộ trưởng quốc phòng cũng tái khẳng định cam kết đối với Hiệp ước phòng thủ chung Mỹ-Philippines. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc George Little cho biết: “Hai nhà lãnh đạo quốc phòng (Chuck Hagel và Voltaire Gazmin) cũng thảo luận về tăng cường hợp tác quốc phòng song phương, theo hướng tăng cường sự hiện diện luân phiên của các lực lượng Mỹ tại Philippines để đối phó với những thách thức chung. Bộ trưởng Hagel nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì tự do hàng hải trong khu vực”. 

Hai Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel (trái) và Voltaire Gazmin tái khẳng định cam kết đối với Hiệp ước phòng thủ chung Mỹ-Philippines.

Trung Quốc hiện đang có mặt gần như thường trực tại các bãi ngầm Scarborough và Bãi Cỏ Mây nằm vùng biển đặc quyền kinh tế (EEZ) rộng 200 hải lý của Philippines. Manila đã gửi cho Bắc Kinh nhiều công hàm ngoại giao phản đối các vụ xâm nhập của Trung Quốc và đã kiện Trung Quốc lên một tòa án trọng tài theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển.

Thế nhưng, tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La ngày 2/6, Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc, Trung tướng Thích Kiến Quốc, ngang nhiên nói rằng tàu chiến của nước này sẽ tiếp tục tuần tra các vùng biển mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.  Viên tướng này nói: “Tại sao các tàu chiến Trung Quốc tuần tra ở Biển Hoa Đông và Biển Đông? Tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta đã rõ về điều này. Các tàu chiến và các hoạt động tuần tra của Trung Quốc là hoàn toàn hợp pháp và không hề gây tranh cãi”. Không những thế, Trung tướng Thích Kiến Quốc còn quả quyết rằng Trung Quốc không hề có tham vọng bá quyền ở khu vực.

Trung tướng Thích Kiến Quốc: Trung Quốc không hề có tham vọng bá quyền.

Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Phillipines, Voltaire Gazmin, phản bác tuyên bố của tướng Thích Kiến Quốc về việc Trung Quốc không có tham vọng bá quyền là “khác xa so với những gì đang diễn ra” ở Biển Tây Philippines (Biển Đông). Ông nói: “Tôi hy vọng những tuyên bố tốt đẹp (của tướng Thích Kiến Quốc) ngày hôm nay chung sẽ được (Trung Quốc) biến thành hành động cụ thể”.

Tháng trước, Philippines đã gửi công hàm phản đối những gì mà nước này cho là “sự hiện diện khiêu khích và bất hợp pháp” của một tàu chiến Trung Quốc gần Bãi Cỏ Mây (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) mà binh sĩ  Philippines đang chiếm đóng.

Trong số những động thái khác đã khiến cho khu vực náo động là việc Trung Quốc chiếm đóng bãi đá ngầm Scarborough năm ngoái và đưa các tàu hải quân đến bãi ngầm James chỉ cách bờ biển Malaysia có 80 km hồi tháng Ba vừa qua.

Bộ trưởng Gazmin cũng lên tiếng bảo vệ việc Manila đơn phương đưa tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc trước khi một tòa án của Liên Hợp Quốc. Tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La, ông nói: “Chúng tôi hy vọng hội đồng trọng tài sẽ đưa ra một phán quyết rõ ràng phù hợp với luật pháp quốc tế và buộc Trung Quốc phải tôn trọng quyền chủ quyền của chúng tôi”.