Trong báo cáo trước Thượng viện Philippines yêu cầu ban bố thiết quân luật, Tổng thống Duterte cho biết các nhóm phiến quân Maute và Abu Sayyaf đã cho thấy ý định rõ ràng mưu toan thành lập một tỉnh của IS ở Mindanao.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tuyên bố thiết quân luật trên đảo Mindanao. Ảnh: InterAksyon

Những kẻ khủng bố địa phương đã bao vây thành phố Marawi hôm 23/5, quân chính phủ cố gắng bắt thủ lĩnh khủng bố Isnilon Hapilon, kẻ đã được nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) bổ nhiệm làm thủ lĩnh Đông Nam Á.

Những kẻ khủng bố bắt làm con tin một số người dân địa phương và đốt phá nhiều công trình trong thành phố, khiến hàng ngàn cư dân rời bỏ nhà cửa chạy loạn.

Tổng thống Duterte nói: "Những hoạt động này không chỉ đơn thuần phô trương sức mạnh, mà còn là một nỗ lực rõ ràng để xây dựng quyền lực ở thành phố Marawi cho kế hoạch xây thiết lập một khu bảo tồn hoặc một tỉnh của Daesh (Nhà nước Hồi giáo IS) trên toàn bộ đảo Mindanao.

Báo cáo của Tổng thống Duterte cũng cho biết cần phải thiết quân luật ở Mindanao vì "không có nghi ngờ gì rằng các nhóm vũ trang bất hợp pháp này đang cố gắng tước quyền lực và quyền hạn… của tổng thống ".

Tổng thống Duterte nói rằng việc xây dựng liên minh giữa các nhóm khủng bố và nỗ lực của chúng nhằm “ kiểm soát tuyệt đối toàn bộ Mindanao" đòi hỏi chính phủ Philippines hành động "nhanh chóng và quyết liệt". Ông nói thêm: "Mặc dù chính phủ hiện đang tiến hành các hoạt động chính đáng để giải quyết cuộc nổi dậy đang diễn ra, an ninh công cộng đòi hỏi việc tiếp tục thiết quân luật… trên toàn bộ đảo Mindanao cho đến khi cuộc nổi loạn bị dập tắt hoàn toàn ".

Tổng thống Duterte đã trình bản báo cáo này lên Quốc hội vào tối thứ 25/5, tuân thủ qui định của Hiến pháp yêu cầu giải trình cho cơ quan lập pháp trong vòng 48 giờ, kể từ khi tuyên bố thiết quân luật.

Hiến pháp năm 1987 cho phép Tổng thống Philippines có quyền tuyên bố thiết quân luật không quá 60 ngày "trong trường hợp xảy ra xâm lăng hoặc nổi loạn, khi an ninh công cộng đòi hỏi”.

Cố vấn pháp luật hàng đầu Jose Calida nói rằng cuộc tấn công khủng bố hiện tại ở thành phố Marawi thể hiện những điều kiện này.

Ông Calida nói: “Những gì xảy ra ở Mindanao không còn là cuộc nổi dậy của người dân Philipines. Nó đã bị chuyển hóa thành những cuộc tấn công của những phần tử khủng bố nước ngoài, những kẻ đã nghe lời kêu gọi của ISIS đến Philippines, trong trường hợp gặp khó khăn không đến được Iraq hoặc Syria. Do những nguy hiểm rõ ràng đang xảy ra ở Mindanao, đặc biệt tại thành phố Marawi, nhiệm vụ hiến pháp của Tổng thống là đập tan cuộc nổi dậy đe doạ chia rẽ đất nước chúng ta".

Quân đội Philippines nói có ít nhất 31 phần tử khủng bố đã bị tiêu diệt trong các cuộc đụng độ kéo dài từ ngày 23/5, trong đó có 6 tên được cho là người nước ngoài – trong đó có công dân Indonesia và Malaysia.