Trong tổng số hơn 182.563 ca mắc ung thư mới ở Việt Nam, năm 2020, có đến 26.418 ca ung thư gan (chiếm 14,5% tổng số ca mắc mới). Đây cũng là ung thư có tỷ lệ mắc mới hàng năm ở cả hai giới cao nhất. Riêng với nam giới, có trên 20.000 ca mắc mới hàng năm và đang có xu hướng tăng lên.

Với hơn 25.000 ca tử vong hàng năm, tại Việt Nam, ung thư gan là nguyên nhân tử vong nhiều nhất trong số các ca tử vong do bệnh lý ác tính mỗi năm.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư gan đến nay vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như giới tính (nam giới nhiều hơn nữ giới), những người mắc bệnh gan mãn tính (xơ gan), gan nhiễm mỡ, viêm gan B, C, béo phì, nhiễm độc tố aflatoxin do nấm mốc… Ngoài ra, nguyên nhân gây ung thư gan có thể liên quan đến các yếu tố môi trường, lạm dụng rượu bia, thuốc lá... Ung thư gan có tiên lượng không tốt, bệnh lại thường không có triệu chứng đặc hiệu. Thông thường, khi bệnh được phát hiện đã ở giai đoạn muộn.

Một số dấu hiệu cảnh báo ung thư gan có thể gặp như sau:

Vàng da: Vàng da là biểu hiện của tình trạng chức năng gan suy giảm, dẫn tới hiện tượng bilirubin (sắc tố mật) tăng đột ngột trong máu khiến cho sắc tố da thay đổi sang màu vàng. Vàng da có thể là triệu chứng đầu tiên và thường thấy của nhiều căn bệnh về gan như xơ gan, viêm gan, rối loạn chức năng gan. Tuy nhiên, đây có thể xem là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo bệnh ung thư gan, không thể xem thường.

Sụt cân nhanh, đột ngột: Gan có 4 chức năng chính là chuyển hoá, dự trữ, thải độc và tạo mật. Khi gan bị tế bào ung thư tấn công sẽ bị suy yếu, không hoàn thành tốt các chức năng. Từ đó gây cảm giác ăn uống không ngon miệng, bụng chướng, mỏi mệt, ngấy đồ dầu mỡ, không hấp thụ chất dinh dưỡng cho người bệnh. Vì thế người bệnh thường bị giảm cân rất nhanh. Đây chính là biểu hiện rất quan trọng cảnh báo bệnh ung thư gan giai đoạn đầu. Khi có biểu hiện này, bạn cần tới khám tầm soát bệnh sớm.

Khó chịu dưới sườn phải: Khi bắt đầu bị ung thư gan, người bệnh sẽ có cảm giác khó chịu nhẹ ở vùng gan (nằm ở dưới sườn bên phải), thỉnh thoảng có thể xuất hiện những cơn đau, thậm chí có thể tự sờ thấy gan to hơn bình thường.

Nước tiểu sẫm màu: Chức năng gan kém hoặc ứ mật, một lượng lớn Bilirubin bị phá vỡ, theo máu thải qua nước tiểu, gây ra hiện tượng nước tiểu trở nên vàng sẫm, thậm chí là màu nâu. Biểu hiện này có thể là dấu hiệu cảnh báo rất đáng lưu ý về gan, bạn đừng bỏ qua.

Buồn nôn, nôn: Ung thư gan sẽ dễ gây ảnh hưởng đến các chức năng tiêu hoá của dạ dày, ruột, khiến người bệnh có các biểu hiện bất thường như buồn nôn, nôn hoặc chán ăn.

Ngứa: Do chức năng gan suy giảm, bilirubin trong cơ thể tăng cao sẽ kích thích gây cảm giác ngứa da. Vì vậy, thấy cơ thể bị ngứa ngáy khó chịu ở mức độ nhiều cũng nên chớ chủ quan.

Mệt mỏi triền miên: Nếu cảm giác mệt mỏi kéo dài dai dẳng dù không hoạt động gì nặng nhọc, kèm với bất kỳ triệu chứng khác liên quan đến suy giảm chức năng gan kể trên, không thể bỏ qua nguy cơ bị ung thư gan.

Trong giai đoạn muộn hơn của ung thư gan, các triệu chứng trên sẽ trở nên rõ ràng hơn. Thậm chí có thể xuất hiện thêm các biến chứng:

1. Rối loạn tiêu hóa: Bụng chướng rất to chèn ép gây khó thở. Sau ăn người bệnh thấy tức bụng, đầy hơi, buồn nôn và nôn mức độ nặng.

2. Người bệnh thấy mệt mỏi tăng nhiều, không thể lao động, gầy sút cân nhanh (5 - 6kg/tháng).

3. Đau tức vùng hạ sườn phải, có khi đau dữ dội, diễn ra thường xuyên liên tục.

4. Vàng da, vàng cả mắt, người bệnh còn đi đại tiện phân trắng/bạc màu (do mất sắc tố mật).

Cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện sớm ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ, siêu âm gan 6 tháng/lần, nhất là khi khi có các dấu hiệu cảnh báo kể trên. Đặc biệt, ở những người có yếu tố nguy cơ cao như xơ gan, viêm gan mạn tính do rượu, viêm gan virus B, C… việc sàng lọc cần tiến hành thường xuyên liên tục 3 tháng/lần, ngay cả khi không có triệu chứng.

BS Hà Hải Nam, Phó Trưởng khoa Ngoại bụng I (Bệnh viện K)

Gan là cơ quan quan trọng của cơ thể. Tuy nhiên không phải ai cũng có một lá gan khỏe mạnh. Gan nhiễm mỡ là một trong những vấn đề phổ biến nhất hiện nay. Vậy bị gan nhiễm mỡ nên kiêng gì? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp nhưng thông tin hữu ích cho bạn.

Định nghĩa và phân loại gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng lượng mỡ chiếm hơn 5% trọng lượng lá gan.

Tùy thuộc vào hàm lượng mỡ trong gan, bệnh được chia thành ba loại:

Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ

Bệnh gan nhiễm mỡ nếu để lâu sẽ dẫn đến nhiều biến chứng như xơ gan và thậm chí là ung thư gan. Nguyên nhân của gan nhiễm mỡ rất đa dạng. Trong đó có các nguyên nhân chủ yếu sau: Uống nhiều rượu bia, béo phì hoặc suy dinh dưỡng, tăng mỡ máu hoặc nhiễm viêm gan virus, chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hằng ngày không hợp lý. Do một số bệnh lý và các tác dụng phụ của thuốc gây ra. Đồng thời nó cũng có nguyên nhân từ yếu tố di truyền gia đình.

Bị gan nhiễm mỡ nên ăn gì?

Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng nhất với bệnh nhân gan nhiễm mỡ. Bệnh nhân gan nhiễm mỡ cần có chế độ ăn uống riêng. Cần xây dựng một chế độ ăn có thể kiểm soát và ngăn ngừa gan nhiễm mỡ. Một số món ăn trị gan nhiễm mỡ cần được lưu ý là:

Các loại rau xanh, hoa quả tươi: Các thực phẩm này giúp mát gan, tăng cường chức năng gan. Đồng thời bổ sung chất xơ cho cơ thể. Các loại vitamin A và E có tác dụng tránh tích tụ thêm mỡ trong gan. Đây không chỉ là một món ăn điều trị gan nhiễm mỡ, mà nó còn đóng vai trò như thực phẩm chức năng. Vậy gan nhiễm mỡ nên ăn trái cây gì? Dưới đây là một số loại rau, củ, quả được khuyên dùng:

Ngô (bắp): Trong ngô chứa nhiều axit béo chưa bão hòa có tác dụng thúc đẩy quá trình chuyển hóa chất béo và cholesterol cho cơ thể. Đây là phương thuốc hiệu quả để điều trị bệnh gan nhiễm mỡ.

Nấm: Trong nấm chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp làm giảm cholesterol trong máu và trong tế bào gan.

Rau cần: Chứa lượng các vitamin và khoáng chất có tác dụng mát gan, thúc đẩy quá trình bài tiết chất thải và làm sạch huyết dịch.

Bưởi, cam chanh, táo, ổi: Thường xuyên ăn các loại trái cây giàu vitamin C là cách phòng và hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ tốt nhất với tác dụng thanh lọc, giải độc cho gan.

Rau tươi: Những loại rau tươi như cải cúc, cải xanh, rau muống hoặc những loại quả như mướp đắng, cà chua, dưa chuột, dưa gang... có tác dụng giải nhiệt, làm mát gan, đều là những thực phẩm có lợi khi bị gan nhiễm mỡ.

Hành: Chứa nhiều dưỡng chất giúp làm giảm chất béo trong gan và máu, ngăn ngừa sự hình thành mảng bám, hạn chế dẫn đến biến chứng bệnh như xơ vữa động mạch.

Tỏi: Chất allicin trong tỏi có tác dụng làm giảm cholesterol xấu và giảm lượng mỡ trong máu, giảm cả lượng chất béo trong gan, cải thiện chức năng gan.

Lá sen: Giúp giảm mỡ máu, gairm béo và chống sự tích tụ mỡ trong tế bào gan. Dùng để uống hoặc nấu cháo lá sen.

Đậu phụ: Thực phẩm này giúp làm giảm sự tích tụ chất béo trong gan vì ít chất béo, giàu protein, chứa nhiều canxi, vitamin A, sắt và magiê …

Nhộng tằm: Nghe có vẻ lạ nhưng nhộng tằm có tác dụng rất tốt trong việc giảm lượng cholesterol trong cơ thể. Rất hữu dụng cho người mắc bệnh gan nhiễm mỡ do béo phì. Đây là một món ăn trị gan nhiễm mỡ tốt mà ít người biết.

Cá tươi: Ngoài ra cá tươi cũng rất được khuyến khích. Bởi cá chứa nhiều protein nhưng chất béo lại rất ít. Giảm gánh nặng cho gan mà vẫn cung cấp được đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.

Các loại thảo dược thiên nhiên: A-ti-sô, trà xanh, lá sen có tác dụng trong việc giảm lượng mỡ trong gan. Thanh nhiệt, điều hòa cơ thể đồng thời chống tích tụ mỡ ở gan.