Trong vài tháng qua, mâu thuẫn Trung-Nhật ngày càng có thêm những diễn biến mới mà có thể khiến cuộc chiến tranh bùng nổ ở khu vực này. Đơn cử, trong những ngày đầu năm 2014, Trung Quốc còn điều một số tàu hải quân vào lãnh hải quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Sang tháng 2/2014, tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc Liêu Ninh cũng xuất hiện cách quần đảo tranh chấp này chừng 50 hải lý.

Sang ngày 24/5, căng thẳng tiếp tục trở nên nghiêm trọng khi hai máy bay Su-27 của Trung Quốc áp sát máy bay chống ngầm P-3 của Nhật Bản chừng 50m khi cách khu vực tranh chấp này 10 hải lý. Với vụ việc này, cả hai bên không ngừng “lời qua tiếng lại” đổ lỗi cho nhau.

Chưa kể, hãng thông tấn Tân Hoa Xã đưa tin rằng, ngày 27/6, 5 ngư dân Trung Quốc đã mất tích sau khi tàu đánh cá nước này mang tên Minxiayu 01003 bị chìm cách quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư 120 Km về hướng bắc. Các động thái trên càng khiến hai nước có thể lâm vào một cuộc chiến tiềm tàng ở Hoa Đông.

Trước nguy cơ xung đột đó, theo Hướng dẫn Chương trình Quốc phòng mới của Nhật Bản, một đơn vị lính thủy đánh bộ gồm 3.000 binh sĩ sẽ được thành lập để bảo vệ các hòn đảo trong vùng tranh chấp.

Thêm vào đó, Tokyo cũng mua 52 xe lội nước AAV7 cũng như “Chim ưng biển” V-22 Osprey từ Mỹ cho đơn vị chiến đấu này. Tuy nhiên, một mình Nhật Bản sẽ khó lòng đánh bại quân đội Trung Quốc một khi cuộc xung đột ở Hoa Đông nổ ra.

Các phương tiện truyền thông Nhật cho biết, Bắc Kinh có thể triển khai binh sĩ cũng như khí tài quân sự từ ba hạm đội hải quân lớn của nước này, bao gồm Hạm đội Đông Hải, Hạm đội Bắc Hải và Hạm đội Nam Hải, để phong toả các hòn đảo. Khi đó, Tokyo sẽ cần sự giúp đỡ từ Washington để ứng phó với Trung Quốc.

Hai tàu hải cảnh Nhật Bản vây tàu Trung Quốc (giữa) ở vùng biển tranh chấp.

Theo đó, với sự hiện diện của quân đội Mỹ, các cảng biển lớn của Trung Quốc như Thượng Hải, Hong Kong hay Đại Liên sẽ bị các tàu ngầm tấn công Mỹ phong toả.

Và như vậy, quân Nhật cũng triển khai Hạm đội hộ tống số 2 có căn cứ ở Sasebo và Hạm đội hộ tống số 4 có căn cứ ở Kure, vốn được trang bị các tàu khu trục tên lửa dẫn đường lớp Kongo có khả năng đánh lại hạm đội Trung Quốc ở vùng Hoa Đông này.

Để đối phó với tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc là Liêu Ninh, Nhật sẽ cử các tàu ngầm vốn thường tuần tra ở các vùng biển tranh chấp như tàu lớp Soryu hay Oyashio. Về phía Trung Quốc, điều bất lợi lớn là tàu Liêu Ninh vẫn chưa có hệ thống phóng hữu hiệu, không thể phóng máy bay mang theo nhiều vũ khí.