Nhà máy tạm ngừng, thương lái ép giá, dân hết mặn mà với cây mía

Thời gian gần đây, nhà máy đường Phụng Hiệp (Hậu Giang) tạm ngưng hoạt động khiến nhiều nông dân trồng, bán mía bị thương lái ép giá.

Nhà máy đường tạm dừng hoạt động
Mới đây, đại hội cổ đông của Công ty cổ phần mía đường Cần Thơ (Casuco) đã thống nhất đóng cửa nhà máy Phụng Hiệp trong vụ ép 2023-2024.
Lý do dẫn đến việc tạm ngưng hoạt động được cho là lượng mía nguyên liệu được nông dân sản xuất không đủ để ép.
Ông Trần Văn Tuấn, trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phụng Hiệp cho biết, việc nhà máy nhà đường Phụng Hiệp tạm ngưng hoạt động trong vụ ép 2023-2024 có ảnh hưởng đến việc sản xuất của nông dân nhưng không quá lớn.
Nguyên nhân do nhiều năm nay người dân ưu tiên bán mía chục (mía làm nước giải khát - PV) cho thương lái vì lợi nhuận cao hơn. Bên cạnh đó, vẫn bán cho nhà máy đường với số lượng nhỏ "duy trì".
Tuy nhiên khi nhà máy đường có văn bản thông báo ngưng vụ ép 2023-2024, người dân phải chuyển qua bán mía chục hoàn toàn thì xuất hiện tình trạng thương lái ép giá.
Nha may tam ngung, thuong lai ep gia, dan het man ma voi cay mia
Nông dân ưu tiên bán mía chục thay vì mía đường vì lợi nhuận cao hơn (Ảnh: Bảo Kỳ). 
"Nếu trước đó, mía chục có thể bán được mức giá từ 1.800 đến hơn 2.500 đồng/kg thì khoảng vài ngày nay giá mía chục giảm còn 1.300-1.400 đồng/kg. Một số trường hợp thương lái đã đặt cọc trước đó nhưng không lấy hàng, buộc nông dân hạ giá mới giao dịch tiếp.
Bán mía chục có lời nhưng không phải hướng tối ưu
Được biết, toàn huyện Phụng Hiệp có hơn 3.100ha mía, tập trung ở 3 địa phương gồm Hiệp Hưng, Tân Phước Hưng, thị trấn Búng Tàu.
Ông Nguyễn Văn Cảnh (ngụ ấp Phó Đường, xã Tân Phước Hưng) cho biết, vụ mía đường thông thường trồng 11-12 tháng mới xuất bán, nhưng khoảng 3 năm nay giá mía đường thường bấp bênh, người dân không còn mặn mà với việc bán cho nhà máy đường mà ưu tiên bán mía chục.
"Mía chục trồng chừng 5 tháng có thể bán rồi còn mía đường tới 11-12 tháng mới bán. Thời gian chăm sóc lâu, tốn phân thuốc mà giá bán được 1.100-1.200 đồng/kg là lỗ. Còn bán mía chục lời hơn nên nhiều người ham. Nhưng hiện giờ do nhà máy đường thông báo ngưng vụ này, thương lái mới ép giá, tính ra giảm từ 200 đồng/kg", ông Cảnh nói.
Nha may tam ngung, thuong lai ep gia, dan het man ma voi cay mia-Hinh-2
Tuy nhiên giá mía chục đang bị thương lái ép giá nên người trồng vẫn lo ngại (Ảnh: Bảo Kỳ). 
Còn bà Trần Thị Út (ngụ xã Hiệp Hưng) cho hay, thu nhập chính của gia đình bà từ cây mía. Ruộng nhà bà có khoảng 2.000m2 đất trồng mía tương ứng hơn 600 hộc (hàng) mía.
Một bó mía (12 cây) có trọng lượng khoảng 20kg được thương lái mua với giá chỉ 24.000 đồng, tương đương khoảng 1.200 đồng/kg, trong khi vụ năm ngoái giá thấp nhất cũng 1.700 đồng/kg. Thương lái chủ yếu ở TPHCM.
"Bán mía chục vẫn có rủi ro vì phụ thuộc thương lái nên dễ bị ép giá. Còn nếu tự chủ đầu ra nghĩa là bán trực tiếp cho người mua ép nước mía thì số lượng không nhiều, cùng lắm chừng vài chục bó/ngày", bà Út lo ngại.
Nha may tam ngung, thuong lai ep gia, dan het man ma voi cay mia-Hinh-3
Cây mía từng được xem là loại cây trồng xóa đói giảm nghèo ở huyện Phụng Hiệp. Hiện toàn huyện còn hơn 3.100ha mía (Ảnh: Bảo Kỳ). 
Giá mía bấp bênh, đầu ra không ổn định khiến nông dân xứ mía không còn mặn mà với loại cây "ngọt ngào" này. Những năm gần đây, nhiều hộ trồng mía phá bỏ thế độc canh cây mía, kết hợp sản xuất cây ăn trái có giá trị như mít Thái, cây có múi... nhằm cải thiện thu nhập.
Phía ngành nông nghiệp huyện Phụng Hiệp cũng cho hay, định hướng đến năm 2025, diện tích cây mía ở địa phương sẽ giảm còn khoảng 2.000ha. Một số loại nông sản được hướng đến là khóm, mít, sầu riêng...

Nhà máy khó mua mía nguyên liệu, giá đường có tăng?

Thời gian qua, nhiều nông dân miền Tây chỉ bán mía cho người ép nước giải khát, trong khi nhà máy đường không thể mua nguyên liệu.

Dời lịch vận hành vì thiếu nguyên liệu

Ngày 14/11 vừa qua, Công ty CP Mía đường Cần Thơ (Casuco) có thông báo về việc tạm hoãn thời gian xuống ép mía tại Nhà máy Đường Phụng Hiệp cho đến khi có đủ mía nguyên liệu.

Nha may kho mua mia nguyen lieu, gia duong co tang?
Thu hoạch mía ở Hậu Giang.

Động thái này diễn ra trước tình trạng Casuco đang gặp khó khăn vì thiếu mía nguyên liệu.

Các ghe tập kết mía về cầu cảng Nhà máy Đường Phụng Hiệp rất ít, ước lượng khoảng 400-500 tấn mía. Trong khi nhà máy cần sản lượng khoảng 5.000 tấn mới có thể đi vào hoạt động.

Trước những khó khăn trên, lãnh đạo Casuco cho biết: Đơn vị luôn xác định vùng mía nguyên liệu còn và phát triển thì Casuco mới tồn tại để phát triển sản xuất. Do đó, khâu đầu tư vùng mía nguyên liệu luôn được Casuco đặc biệt quan tâm bằng việc thực hiện nhiều chính sách thiết thực.

Thời gian tới, để giữ vùng mía nguyên liệu, Casuco sẽ tiếp tục đầu tư vốn trực tiếp để nông dân mua mía giống, cải tạo đất, chăm sóc mía, thu hoạch vận chuyển. Đồng thời cung cấp phân bón Đầu Trâu (Bình Điền - Long An) chất lượng tốt theo giá gốc… Và nguồn vốn này sẽ được Casuco thu hồi khi bà con bán mía cho Casuco (không tính toàn bộ lãi suất trong quá trình đầu tư).

Trước đó, theo lịch thông báo ban đầu của Casuco, ngày 10/11, Nhà máy Đường Phụng Hiệp - thuộc Cascuo sẽ chính thức tiếp nhận mía nguyên liệu của người dân và thời gian nhà máy xuống ép mía là 14/11.

Tuy nhiên, do thiếu mía nguyên liệu, Casuco đã có thông báo về việc tạm hoãn thời gian xuống ép mía nêu trên.

Theo ghi nhận của PV, Hậu Giang là địa phương có vùng mía nguyên liệu lớn nhất khu vực ĐBSCL. Riêng niên vụ mía 2021-2022, nông dân trong tỉnh xuống giống được 3.842ha, giảm 23,8% so với cùng kỳ, phân bổ ở huyện Phụng Hiệp và TP Ngã Bảy.

Ngày 21/11, Casuco tiếp tục ra thông báo về thu mua mía niên vụ 2022- 2023. Theo đó, công ty thu mua mía theo 2 phương thức.

Đối với thu mua mía theo chữ đường, giá mua mía nguyên liệu là 1.380 đồng/kg mía sạch 10 chữ đường (CCS) tại cầu cảng nhà máy đường Phụng Hiệp, tăng 80 đồng/kg so với giá ban đầu.

Đối với mía mua xô, giá thu mua là 1.350 đồng/kg tại cầu cảng nhà máy. Công ty cũng yêu cầu mía đảm bảo độ chín, tươi, sạch, đã loại bỏ lá xanh, ngọn non, mía măng, bùn đất và các tạp chất khác.

Động thái tăng giá thu mía trên được kỳ vọng sẽ huy động thêm mía để đủ cho nhà máy đường vào vụ sản xuất. Tuy nhiên, công ty vẫn chưa chắc ngày nào ép mía.

Nông dân không muốn bán mía cho nhà máy

Thời gian gần đây, nước mía giải khát ngày càng được ưa chuộng trên thị trường, có thể bán và tiêu thụ ở bất cứ đâu. Từ đó dẫn đến nhu cầu thu mua mía chục ngày càng lớn.

Hiện mía bán chục có giá cao hơn nếu bán cho nhà máy đường từ 300 đồng/kg. Ngoài ra, người trồng mía bán theo hình thức này không phải lo lắng thuê nhân công thu hoạch và chuyên chở mía và trả tiền thuê nhân công và chi phí vận chuyển về nhà máy. Đồng thời, cũng không lo về tạp chất, chữ đường. Mặc dù chi phí trồng và chăm sóc mía chục cao hơn rất nhiều so với mía nguyên liệu

Từ đây, các nông hộ đã chuyển sang trồng mía chục, bán cho các điểm giải khát, không còn bán cho các nhà máy đường nữa. Đó là nguyên nhân dẫn tới vùng mía nguyên liệu ngày càng thu hẹp.

Nha may kho mua mia nguyen lieu, gia duong co tang?-Hinh-2
Một điểm thu mua mía chục ở Cần Thơ, sau đó bán lại cho các điểm giải khát.

Qua ghi nhận của ngành nông nghiệp tỉnh Hậu Giang, vụ mía 2021-2022, nông dân trên địa bàn tỉnh xuống giống được gần 3.850ha, tập trung ở huyện Phụng Hiệp và TP Ngã Bảy. Đến ngày 14/11, bà con đã thu hoạch được hơn 3.100ha dùng để bán mía chục, với năng suất bình quân đạt từ 100-105 tấn/ha.

Theo các chuyên gia, các địa phương cần quy hoạch khu vực mía bán chục, để tránh tình trạng trồng bát nháo, đại trà theo phong trào.

Việc bán mía chục đang giúp nông dân có thu nhập nhất thời tốt hơn so với cách bán truyền thống cho nhà máy. Tuy nhiên, mọi định hướng đều sẽ phải cẩn trọng, bởi kinh nghiệm thực tiễn đã cho thấy, nếu nguồn cung vượt cầu sẽ dẫn đến những hệ lụy về thị trường…

Ông Nguyễn Văn Hó, ở ấp Lái Hiếu, xã Hiệp Hưng, huyện Phụng Hiệp, cho biết: “Gia đình tui vừa bán mía chục được giá 2.500 đồng/kg, tuy nhiên có nhiều hộ bán trước đó được giá tới 3.200 đồng/kg.

Đây được xem là mức giá cao kỷ lục từ trước đến nay đối với người trồng mía nơi đây. Với năng suất đạt 12 tấn mía/công, người trồng mía xứ này có lợi nhuận hơn 20 triệu đồng/công".

Ông Trần Vĩnh Chung, Tổng Giám đốc Casuco, thông tin: “Nhà máy đường Phụng Hiệp chỉ là nhà máy nhỏ ở địa phương, nên việc thiếu mía nguyên liệu sẽ không dẫn đến tình trạng khan đường, làm đội giá lên cao.

Hiện nhà máy đang gặp khó khăn và chỉ có thể hoạt động trở lại khi nào đủ mía nguyên liệu để ép”.

Ngoài ra, giá đường của các nhà máy trong nước còn phụ thuộc vào đường nhập lậu giá rẻ. Do đó, nhiều khi muốn tăng cũng không được.

Trước tình hình trên, Casuco đã đề ra những giải pháp để đảm bảo đủ nguyên liệu cho nhà máy hoạt động. Những giải pháp này sẽ được HĐQT thông qua trước khi triển khai thực hiện.

Thủ phủ mật mía đỏ lửa ngày đêm phục vụ Tết Nguyên đán

Mặc dù đã vào cuối vụ nhưng thủ phủ mật mía Thọ Điền (Vũ Quang, Hà Tĩnh) vẫn đỏ lửa suốt ngày, làm ra những chảo mật đặc sánh, ngọt thơm phục vụ người dân ăn Tết.

Giữa tháng Chạp, không khí Tết dần trở nên nhộn nhịp. Người dân miền núi xã Thọ Điền (Vũ Quang, Hà Tĩnh) cũng tất bật với những chảo mật mía ngọt thơm để phục vụ thực khách gần xa.

Là địa phương hiếm hoi ở Hà Tĩnh còn giữ được nghề ép mía nấu mật, hiện toàn xã Thọ Điền có 260 hộ tham gia trồng mía, với tổng diện tích khoảng 20ha. Mỗi năm, làng mía Thọ Điền cung cấp ra thị trường khoảng 160 tấn mật thương phẩm, giá bán dao động từ 30.000-40.000 đồng/kg, ước tính doanh thu khoảng trên 5 tỷ đồng.

Chị Hoa (trú tại thôn 5, xã Thọ Điền), gia đình làm nghề ép mía nấu mật khoảng 15 năm nay. Trước đây, việc ép hoàn toàn làm thủ công, dùng trâu làm sức kéo. Gần đây, các hộ gia đình chuyển sang ép mía bằng máy nên sức lao động được giải phóng đáng kể.

Thu phu mat mia do lua ngay dem phuc vu Tet Nguyen dan

Cứ vào dịp Tết hàng năm, những bếp lò nấu mật mía tại xã Thọ Điền lại rực lửa suốt ngày để làm nên những chảo mật đặc sánh, ngọt thơm

Thu phu mat mia do lua ngay dem phuc vu Tet Nguyen dan-Hinh-2

Sau khi đun sôi và vớt hết bọt đất, nước mía được đưa vào thùng lắng. Khoảng 2-4 tiếng sau khi cặn lắng xuống thì lọc rồi xả vào chảo để nấu thành mật

Thu phu mat mia do lua ngay dem phuc vu Tet Nguyen dan-Hinh-3

Thời gian nấu một chảo nước mía thành mật đặc sánh, ngọt thơm mất 4 tiếng đồng hồ

Nhà chị Hoa trồng 4 sào mía, bình quân mỗi năm thu được 1,6 tấn mật thương phẩm, tương đương gần 50 triệu đồng. Sẵn máy của nhà, thời gian rỗi, chị còn ép thuê cho hàng xóm để kiếm thêm thu nhập. Ngoài thời gian ra đồng thu hoạch mía, 3 bếp lò của chị luôn rực lửa.

Về quy trình nấu mật, chị Hoa chia sẻ, sau khi ép mía xong thì cho nước vào chảo để nấu. Quá trình này phải túc trực thường xuyên để vớt hết bọt đất đổ đi. Khi nước mía sôi, cho vào thùng lắng cặn, khoảng 2-4 tiếng sau khi cặn lắng xuống thì xả lại chảo thông qua lớp lọc rồi nấu thành mật.

Thời gian nấu một chảo mật mất 4 tiếng đồng hồ.

Anh Bùi Đình Quyết (SN 1982), một trong những hộ trồng mía nhiều nhất thôn 5, xã Thọ Điền, cho hay, gia đình anh trồng 6 sào cho sản lượng 2,8 tấn mật mía. Cùng với việc ép thuê cho người dân khoảng 300 chảo mật, bình quân mỗi vụ gia đình anh thu về trên 100 triệu đồng.

Thu phu mat mia do lua ngay dem phuc vu Tet Nguyen dan-Hinh-4

Mật mía Thọ Điền đặc quánh, thơm ngon, đảm bảo vệ sinh nên được nhiều bà nội trợ ưa chuộng

Theo anh Quyết, mía được trồng vào đầu năm và thu hoạch từ tháng 11 âm lịch nên thời gian chăm sóc không nhiều, chỉ cuốc vài lứa cỏ. Khi mía cao bằng đầu người thì bón phân chuồng rồi vun gốc là xong, thời gian rảnh rỗi có thể đi làm việc khác. Giống mía Rốc 10 cho nhiều mật, màu sáng, chất lượng tốt nên so với trồng ngô, sắn thì trồng mía kinh tế hơn nhiều, lại thu hoạch vào cuối năm nên có tiền để mua sắm Tết.

Ngoài những hộ dân trồng đơn lẻ, đơn vị trồng mía chủ lực tại đây là Hợp tác xã Dịch vụ mật mía Sơn Thọ. Toàn hợp tác xã có 12 thành viên, với tổng diện tích khoảng 8ha mía, bình quân mỗi năm cung cấp ra thị trường khoảng 55 tấn mật thương phẩm, doanh thu khoảng trên 1,6 tỷ đồng.

Ngoài việc ép mía, nấu mật cho các thành viên, Hợp tác xã Dịch vụ mật mía Sơn Thọ còn ép và nấu dịch vụ giúp người dân trên trên địa bàn, với hơn 1.000 chảo mật, đem lại nguồn thu khá.

Thu phu mat mia do lua ngay dem phuc vu Tet Nguyen dan-Hinh-5

Tổng diện tích mía tại xã Thọ Điền vào khoảng 20ha, mỗi năm, cung cấp ra thị trường 160 tấn mật thương phẩm

Trao đổi với PV. VietNamNet, bà Đoàn Thị Nhàn, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ mật mía Sơn Thọ, thông tin, mặc dù vào cuối vụ nhưng các thành viên của hợp tác xã vẫn làm việc hết công suất, khu vực bếp lò gần như đỏ lửa từ sáng đến đêm. Bình quân mỗi ngày, hợp tác xã ép được 4-5 tấn mía tươi, thu về khoảng 400 lít mật thương phẩm.

Theo bà Nhàn, mật mía Sơn Thọ đặc quánh, ngọt thơm lại được sản xuất đảm bảo vệ sinh nên nhiều người yêu thích. Sản phẩm làm ra đến đâu được khách hàng và thương lái đặt mua hết đến đó.

Ngày nay, tuy người dân có thói quen sử dụng đường để chế biến món ăn, nhưng mật mía vẫn là một thức vị quan trọng mỗi khi Tết đến xuân về. Để có những bát chè (chè nếp, chè kê,... ) đặt lên ban thờ cúng Giao thừa, nguyên liệu không thể thiếu là mật mía. 

Đọc nhiều nhất

Làng hương cổ ở Hà Nội tất bật hàng Tết

Làng hương cổ ở Hà Nội tất bật hàng Tết

Những ngày cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, làng nghề làm hương tại xã Quảng Phú Cầu (Hà Nội) lại tất bật. Khắp các xưởng, không khí lao động trở nên hối hả, máy móc hoạt động hết công suất.

Tin mới

Làng hương cổ ở Hà Nội tất bật hàng Tết

Làng hương cổ ở Hà Nội tất bật hàng Tết

Những ngày cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, làng nghề làm hương tại xã Quảng Phú Cầu (Hà Nội) lại tất bật. Khắp các xưởng, không khí lao động trở nên hối hả, máy móc hoạt động hết công suất.