Nhà báo George Black ở thành phố New York (Mỹ) mới đây đã có bài viết "Việt Nam có thể là quốc gia ứng phó hiệu quả nhất với COVID-19", được đăng trên tạp chí The Nation vào ngày 24/4.

Mở đầu bài báo, tác giả George viết, Việt Nam đạt được thành tựu trong phòng, chống dịch bệnh COVID-19 thông qua việc huy động trên quy mô lớn hệ thống y tế, công chức cũng như các lực lượng an ninh,... kết hợp với chiến dịch tuyên truyền giáo dục cộng đồng hiệu quả và sáng tạo.

Kể từ những ngày đầu tiên của đại dịch COVID-19, 3 quốc gia, vùng lãnh thổ ở Châu Á được ca ngợi vì phản ứng hiệu quả, gồm có Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và Singapore. Theo nhà báo George, danh sách này có sự thiếu sót rõ ràng khi không nhắc tới Việt Nam.

Gần ba tháng kể từ khi trường hợp nhiễm virus SARS-Cov-2 đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam vào ngày 23/1, số ca nhiễm được ghi nhận chỉ là 270 (tính đến ngày 24/4) và cho đến nay chưa có ai tử vong. Trong khi đó, dân số của Việt Nam còn nhiều hơn của Hàn Quốc, Đài Loan và Singapore cộng lại.

Một tranh cổ động phòng, chống dịch COVID-19 tại Hà Nội, Việt Nam. Ảnh: TTXVN.

Cách tiếp cận của Việt Nam không dựa trên xét nghiệm hàng loạt như nhiều nước, trong đó có Mỹ, áp dụng. The Nation lý giải, điều này không phải vì nguồn lực của Việt Nam bị hạn chế mà là do Việt Nam có một chiến lược phòng ngừa chủ động để giảm thiểu lây nhiễm.

Nhà báo Mỹ cho hay, tổng số xét nghiệm của Việt Nam, tính đến ngày 24/4, là khoảng 175.000. Điều quan trọng là, tỉ lệ phát hiện ra các ca mắc COVID-19 của Việt Nam thông qua xét nghiệm cao hơn 5 lần so với bất kỳ quốc gia nào khác.

Song song với việc xét nghiệm, các biện pháp khác cũng được triển khai để tìm những người đã tiếp xúc với các ca nhiễm bệnh, cách ly ngay lập tức và nhanh chóng tạo cơ sở dữ liệu theo thời gian thực nhằm xác định hành trình di chuyển của họ. Đồng thời, hai ứng dụng di động được sử dụng để người dân khai báo triệu chứng và tình trạng sức khỏe.

Tất cả các biện pháp này được hỗ trợ bởi lực lượng công an, quân đội, hệ thống y tế, công chức và chiến lược tuyên truyền giáo dục công chúng hiệu quả, sáng tạo như hoạt hình, mạng xã hội, áp phích,...

Ngày 11/1/2020, khi ca tử vong đầu tiên được ghi nhận ở Vũ Hán (Trung Quốc), Việt Nam liền thắt chặt kiểm soát ở các sân bay và biên giới. Bốn ngày sau, khi Hồ Bắc mới chỉ có 27 ca nhiễm, các quan chức Việt Nam đã gặp gỡ đối tác từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC).

WHO sau đó khen ngợi Việt Nam đã đánh giá được rủi ro nhanh chóng và đưa ra hướng dẫn sớm.

Nhà báo George Black nhắc lại, những ca nhiễm COVID-19 đầu tiên ở Việt Nam là 3 hành khách bay trở về từ Vũ Hán vào tháng 1. Ngay sau đó, những người tiếp xúc gần với họ đã được truy tìm và cách ly. Đến ngày 31/1, Chính phủ Việt Nam đã thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống và kiểm soát COVID-19, đứng đầu là Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam.

Đến giữa tháng 3/2020, Việt Nam chỉ ghi nhận 61 ca nhiễm COVID-19. Bệnh nhân 61 là một người trở về từ một lễ hội tôn giáo lớn ở Malaysia. Chính phủ ngay lập tức đóng cửa nhà thờ Hồi giáo tại TP.HCM mà bệnh nhân 61 đã ghé qua, đồng thời ra lệnh cách ly khu vực sinh sống của bệnh nhân này ở tỉnh Ninh Thuận. Ngoài ra, bất cứ ai đã tiếp xúc với người bệnh đều được đưa vào trung tâm cách ly ngay lập tức.

Người hoài nghi tất nhiên có thể đặt ra mọi câu hỏi. Hải quân Mỹ đã ghi nhận các ca lây nhiễm trên tàu sân bay Theodore Roosevelt sau khi ghé cảng Đà Nẵng - thành phố lớn thứ ba của Việt Nam. Các nhà lý luận theo thuyết âm mưu ngay lập tức nói rằng có sự che giấu bùng phát dịch ở đó.

Trên thực tế, lời giải thích hợp lý nhất dường như là hai khách du lịch người Anh, sau đó cũng bị nhiễm bệnh, đã ở cùng khách sạn với các thành viên thủy thủ đoàn trên tàu Theodore Roosevelt này. Toàn bộ 40 người tiếp xúc với họ sau đó được xét nghiệm và có kết quả âm tính. Đà Nẵng, một thành phố với hơn một triệu người, chính xác chỉ ghi nhận 6 ca nhiễm.

Một lập luận phổ biến hơn là Việt Nam đang giấu dịch để tránh tổn thất cho ngành du lịch. Tuy nhiên, nhà báo George Black khẳng định, lập luận như thế thật vô nghĩa, vì du lịch đã bị đóng cửa với toàn bộ chuyến bay bị hủy bỏ.

The Nation dẫn lời Todd Pollack, giáo sư tại Trường Y Harvard và là người chỉ đạo chương trình Đối tác vì sự tiến bộ y tế tại Việt Nam, cho biết: "Tôi thấy không có lý do gì để hoài nghi thông tin từ Chính phủ Việt Nam vào thời điểm này. Phản ứng của Việt Nam rất nhanh và quyết đoán. Nếu dịch bệnh lớn hơn nhiều so với báo cáo chính thức, chúng ta sẽ thấy bằng chứng từ công suất phòng cấp cứu và số ca nhập viện gia tăng, và chúng tôi không thấy điều này".

Bài viết trên The Nation khẳng định, việc xử lý đại dịch (tại Việt Nam) rất minh bạch, rõ ràng.

Bài báo cho rằng những gì Việt Nam đã đạt được trong 3 tháng đầu tiên là để mua thời gian quý giá và nó đã được sử dụng rất hiệu quả.

Nhà báo George còn nhắc đến việc Việt Nam đã hỗ trợ cộng đồng quốc tế ứng phó dịch COVID-19 như chuyển 450.000 bộ quần áo bảo hộ DuPont cho Mỹ, tặng 550.000 khẩu trang y tế tới các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở Châu Âu và tặng 730.000 khẩu trang y tế cho các nước láng giềng là Lào và Campuchia.

Tác giả bài viết cũng đề cập tới việc Việt Nam chuẩn bị sẵn sàng cho làn sóng lây nhiễm thứ 2 bằng cách trang bị các giường bệnh mới, phòng áp lực âm, mua thêm bộ kit xét nghiệm nhanh từ Hàn Quốc...

"Nếu có làn sóng thứ hai xảy đến, Việt Nam hoàn toàn có khả năng kiểm soát tốt như đã làm được trong đợt đầu tiên. Có nhiều bài học từ thành công chống dịch phi thường này của Việt Nam", nhà báo George Black nhấn mạnh.