Nước Nga cổ đại chọn ngày 1/3 là Tết. Ảnh: RBTH.

Tại sao Tết của Nga được chuyển sang ngày 1/9?

Từ thế kỷ 10 cho đến năm 1492 ở Nga, ngày 1/9 và ngày 1/3 đều được sử dụng làm ngày đầu tiên của năm mới. Trong cuộc sống hàng ngày, ngày Tết ở Nga được tổ chức vào tháng 3. Tháng 9 thường được dùng trong việc xác định niên đại các tài liệu chính thức như thỏa thuận, hợp đồng, giấy chứng nhận. Tuy nhiên, nhà thờ Chính thống giáo tổ chức Tết vào ngày 1/9, giống Đế chế Byzantine.

Xã hội Nga khi ấy rất mê tín và họ tin những lời tiên tri được lưu truyền trong dân gian: “Vào cuối thế kỷ 15, ngày 1/9/1492, thế giới sẽ xuất hiện ngày tận thế”. Hầu hết người Nga, ngay cả những người cao quý và có học thức nhất, đều tin vào những lời tiên tri này.

Đến ngày 1/9/1492 (năm 7001 trong hệ thống lịch Byzantine), lời “tiên tri” đó không xảy ra. Do vậy, Hội đồng Nhà thờ Chính thống giáo Moskva ra quyết định lấy ngày này để đánh dấu một năm mới. Ngày 1/3 chính thức được xóa bỏ hoàn toàn.

Ngày 1/9 từ đó được cho là ngày sụp đổ của đế chế Byzantium. Chính quyền mới khẳng định, chỉ có Moskva mới là nhà nước Chính thống giáo thực sự.

Peter Đại đế chuyển Tết sang ngày 1/1

Trong hơn 200 năm, từ 1492-1699, người dân Nga, cũng như Nhà thờ Chính thống, tổ chức lễ đón năm mới vào ngày 1/9. Ngày này trở thành truyền thống lâu dài của người Nga.

Lịch của nước Nga thế kỷ 19. Ảnh: RBTH.

Trong khi đó, người châu Âu sống theo các hệ thống lịch hoàn toàn khác - đầu tiên là lịch Julian, được gọi là “Phong cách cổ” và lịch Gregorian mà chúng ta vẫn sử dụng ngày nay, còn gọi là “Phong cách mới”. Cả hai lịch đều dễ tính và dễ đọc hơn nhiều so với lịch Byzantine. Theo lịch này, ngày 1/1 là ngày đầu của năm mới.

Peter Đại đế luôn coi thương mại quốc tế là một trong những yếu tố quan trọng của sự phát triển của Nga. Ông hiểu rằng để giao thương thành công với châu Âu, người Nga phải giống người châu Âu hơn, học ngoại ngữ và phải đón năm mới giống người châu Âu.

Việc mỗi nơi có ngày đón năm mới khác nhau khiến Nga sụt giảm về kinh tế. Vì ở châu Âu, đầu tháng 9 là thời gian thực hiện các giao dịch và ký kết các hợp đồng. Trong khi đó, người Nga được nghỉ hơn một tuần để ăn mừng năm mới. Đối với Peter Đại đế, điều này không thể chấp nhận.

Vào ngày 19/12/7208 (theo lịch Byzantine), Peter Đại đế ban hành một sắc lệnh: Ngày 31/12/7208 sẽ được gọi là ngày 1/1/1700.

Peter Đại đế cũng đưa ra cách tổ chức năm mới “theo cách của người châu Âu”: Sau khi cầu nguyện, chúng ta cần trang trí nhà và cổng bằng những cành thông, vân sam hoặc bách xù. Chúng ta chúc mừng nhau vào đầu năm mới và thế kỷ mới. Peter cho phép mọi người dân được tự do sử dụng pháo hoa và thắp đèn lễ hội trong sân của họ, từ ngày 1 đến ngày 7/1.

Người Bolshevik áp dụng lịch Gregorian

Trong khoảng thời gian 1700-1918, lịch Nga và châu Âu khác nhau hơn 10 ngày.

Năm 1918, lịch Gregory được những người Bolshevik thông qua. Vào đầu thế kỷ 20, sự khác biệt giữa lịch Julian và lịch Gregorian là 13 ngày.

Bìa lịch Liên Xô theo “phong cách mới". Ảnh: RBTH.