Ngựa Karabakh của Azerbaijan, một trong những giống ngựa hiếm nhất trên thế giới và lâu đời nhất ở vùng Caucasus. Azerbaijan, quốc gia có truyền thống chăn nuôi ngựa lớn, đã buộc phải đưa ngựa Karabakh khỏi vùng đất bản địa của họ do sự xâm lược của Armenia ở Karabakh.

Sau cuộc tấn công của Armenia vào vùng Nagorno-Karabakh của Azerbaijan vào tháng 8 năm 1993, những kẻ xâm lược đã chiếm giữ nhà máy chăn nuôi ngựa Agdam. Nhà máy này là một trong những mục tiêu đầu tiên của lực lượng chiếm đóng.

Tuy nhiên, các nhà lai tạo ngựa của nhà máy đã tìm cách rút những con ngựa Karabakh ngay trước khi Agdam bị chiếm đóng. Những con ngựa Karabakh được giải cứu ban đầu được đưa vào trang trại Aran ở khu vực chăn nuôi ngựa của vùng Yevlakh gần đó. Trong suốt những năm tháng bị chiếm đóng, mặc dù giống ngựa này không thể chịu đựng được điều kiện sống bất lợi, những người chăn nuôi ngựa đã cố gắng nuôi một thế hệ ngựa Karabakh mới, giữ lại tất cả các đặc tính đặc trưng của giống ngựa này. Trong 30 năm, giống ngựa nổi tiếng nhất của Azerbaijan đã ở bên ngoài môi trường nơi chúng sống trong nhiều thiên niên kỷ.

Ibrahimkhalil, vua Khan Karabakh, tổ chức các cuộc đua ngựa hai lần một năm ở "Jidir Duzu", gần thành phố Shusha, nơi các du khách, nhà sử học, thương gia, chính khách từ nhiều nơi trên thế giới tập trung để xem ở Shusha. Các cuộc thi đấu Chovgan, một trò chơi cưỡi ngựa cổ xưa, giống như môn polo nổi tiếng thế giới, cũng được tổ chức tại đây. Trò chơi Chovgan trên ngựa giống Karabakh đã được UNESCO đưa vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2013.

Kể từ giữa thế kỷ 19, những con ngựa giống Karabakh đã tham gia vào các cuộc triển lãm ngựa toàn cầu. Trong các cuộc triển lãm được tổ chức vào các năm 1866, 1869 và 1872 ở Moscow, và năm 1867 ở Paris, những con ngựa giống Karabakh đã nhận được những giải thưởng đặc biệt.

Một sự kiện quan trọng đã xảy ra trong lịch sử của giống ngựa Karabakh vào năm 1956. Một con ngựa giống Karabakh tên Zaman đại diện cho văn hóa chăn nuôi ngựa cổ đại của Azerbaijan tại Vương quốc Anh đã được tặng cho Nữ hoàng Elizabeth II. Sau đó, những con ngựa Karabakh bắt đầu thu hút sự chú ý của nhiều nhà nghiên cứu châu Âu.

Ngựa Karabakh thường xuyên tham gia trong các sự kiện chính thức khác nhau ở Anh. Đặc biệt đáng chú ý là phần trình diễn của nhóm múa Azerbaijan với sự tham gia của những chú ngựa Karabakh tại lễ kỷ niệm sinh nhật 90 tuổi của Nữ hoàng Elizabeth của Vương quốc Anh, người được nhiều người biết đến với tình yêu dành cho ngựa.

Nói về đặc tính của những con ngựa Karabakh, cần nhấn mạnh rằng, không giống như các giống ngựa khác, chúng có đặc điểm là rất tận tâm với chủ nhân. Những con ngựa này không bao giờ bỏ lại chủ nhân bị thương trên chiến trường. Nhưng điều thú vị nhất là, những chú ngựa này không thích sống trong điều kiện nuôi nhốt.

Kết quả của cuộc chiến kéo dài 44 ngày Azerbaijan đã giải phóng các vùng đất bị chiếm đóng và bắt đầu khôi phục và xây dựng lại các hoạt động ở đó, bao gồm thành phố Shusha - trung tâm văn hóa và tâm linh của người Azerbaijan.

Và như một biểu tượng cho sự hồi sinh của thành phố này, ngựa Karabakh đã góp mặt trong chương trình “Di sản âm nhạc và ngựa Karabakh trên đồng bằng Jidir Duzu” do Quỹ Heydar Aliyev tổ chức tại Shusha.