Trong bài phát biểu trước các nhân viên của Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 3/5, Ngoại trưởng Tillerson đã đề ra chương trình hành động cho nhân viên trong bộ để thực hiện mục tiêu "nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Donald Trump.

Đối với khu vực Đông Nam Á, vị ngoại trưởng cho rằng Bộ Ngoại giao Mỹ còn rất nhiều việc cần làm để củng cố quan hệ với các nước ASEAN nhằm giải quyết các vấn đề an ninh, thương mại và cả tranh chấp Biển Đông.

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson. Ảnh: Reuters

"Các cam kết đang được xúc tiến ở khắp khu vực. Và tổng thống đã đồng ý sẽ đến Việt Nam cùng Philippines vào mùa thu này để tiến hành các cuộc gặp", ngoại trưởng Mỹ cho biết.

"Tôi cho rằng việc tổng thống (Donald Trump) công du (đến Việt Nam và Philippines) là rất quan trọng và đương nhiên chúng ta sẽ phải đi tiền trạm để chuẩn bị cho mọi thứ".

Hồi tháng 4 vừa qua, trong chuyến thăm Indonesia, Phó tổng thống Mỹ Mike Pence xác nhận Tổng thống Trump sẽ tới Việt Nam dự hội nghị APEC và tới Philippines dự hội nghị cấp cao ASEAN vào tháng 11 này.

Kể từ bài phát biểu vào ngày 2/2, khi bắt đầu công việc ngoại trưởng, đây là lần đầu tiên ông Tillerson phát biểu trước toàn thể nhân viên của Bộ Ngoại giao Mỹ. Đứng tại đại sảnh của tòa nhà Bộ Ngoại giao và trước hàng trăm nhân viên, Ngoại trưởng Tillerson cho rằng chính sách ngoại giao của Mỹ trong vài thập niên qua đã "hơi mất cân bằng".

Ông cho rằng Washington đã quá tập trung vào hợp tác thương mại với một số nền kinh tế đang lên.

Bộ trưởng Tillerson phát biểu trước hàng trăm nhân viên Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 3/5. Ảnh: Bộ Ngoại giao Mỹ

"Có những mối quan hệ quan trọng với chúng ta, họ là những đồng minh quan trọng. Nhưng chúng ta phải giữ cân bằng", ông nói.

Đối với vấn đề Triều Tiên, ngoại trưởng Mỹ cho biết Washington đang cân nhắc áp đặt thêm trừng phạt đối với Bình Nhưỡng. Ngoài ra, Mỹ sẽ thử dựa vào Trung Quốc để giải quyết vấn đề Triều Tiên.

"Chúng ta sẽ thử giả thiết này, rằng Trung Quốc có ít ảnh hưởng lên Triều Tiên hoặc không muốn sử dụng ảnh hưởng lên Triều Tiên. Chúng ta sẽ kiểm chứng giả thiết này bằng việc dựa vào Trung Quốc và đó sẽ là điểm tốt để bắt đầu mối quan hệ với Bắc Kinh", ngoại trưởng Mỹ cho biết.

Trong mối quan hệ với Trung Quốc, người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ ca ngợi những thành tựu của Trung Quốc trong nửa thế kỷ qua và với những thành công đó, việc Bắc Kinh cảm thấy vai trò của họ trên thế giới ngày càng quan trọng là chuyện dễ hiểu.

"Chúng ta cần phải tiếp cận vấn đề từ hoàn cảnh của Trung Quốc", ông nói. Tillerson cho rằng quan hệ Mỹ - Trung phải là "mối quan hệ dựa trên hiểu biết rằng chúng ta có lợi ích an ninh ở Đông Bắc Á và trên khắp Thái Bình Dương, và chúng ta phải hợp tác với họ (Trung Quốc) để giải quyết các vấn đề đó".

Ngoại trưởng Tillerson cũng tỏ ý rằng Mỹ sẽ bớt nhấn mạnh các quan ngại nhân quyền với một số nước. Ông nhấn mạnh các giá trị Mỹ sẽ không thay đổi, nhưng chính sách đối ngoại của Mỹ có thể linh hoạt.

Dù vậy, bài phát biểu của ngoại trưởng không đề cập đến kế hoạch cắt giảm ngân sách của chính quyền Tổng thống Mỹ Trump, vấn đề đang gây lo ngại cho nhiều nhân viên ngoại giao.