Người nghệ sĩ tài năng...

NSƯT Tất Bình là diễn viên, đạo diễn tài năng của làng nghệ thuật phía Bắc. Ông là người "cầm trịch" nhiều tác phẩm ăn khách và chất lượng, trong đó phải kể đến Người đi tìm dĩ vãng, Huyền sử thiên đô, Trăng trên đất khách... Đặc biệt, bộ phim Những người sống bên tôi do Tất Bình làm đạo diễn từng làm mưa làm gió suốt nhiều năm trong thập niên 1990.

Hồi nhỏ ông không định đi theo nghệ thuật, nếu như không có anh ruột là nghệ sĩ Nguyễn Ánh cùng người bạn là đạo diễn Nguyễn Thành không túm được ông khi đang trốn trong xó nhà để bắt đi tập kịch chuẩn bị diễn ở Nhà hát Lớn Hà Nội. Tất Bình theo anh đi tập rồi cùng nghệ sĩ Yên Sơn, Minh Hoa… vào vai Kim Đồng và những em bé thôn Nà Mạ.

Sau đó, Tất Bình vào học trường Nghệ thuật sân khấu (giờ là Đại học Sân khấu & Điện ảnh Hà Nội) cùng Hồng Dương, Hoàng Mai, Bằng Thái, Lê Hùng, Minh Thủy, Anh Dũng... và trở thành lớp trưởng. Đây là lứa học sinh kịch nói thứ hai (1968–1971) sau lứa thứ nhất là các nghệ sĩ lão làng Doãn Hoàng Giang, Đoàn Dũng, Thế Anh, Trọng Khôi, Nguyệt Ánh, Văn Hiệp...

Sự nghiệp sân khấu của NSƯT Tất Bình khá truân chuyên vì hoàn cảnh gia đình. Ông thay đổi chỗ làm liên tục sau khi tốt nghiệp khoa Kịch nói (khóa II 1968-1971). Đầu tiên là Đoàn kịch Quảng Ninh (2 năm), tiếp đó là Đoàn kịch Công an Hà Nội (7 năm) và Nhà hát Tuổi trẻ (10 năm). Có thời gian, nghệ sĩ còn tham gia Đoàn kịch Yên Bái.

Ở sân khấu nào Tất Bình cũng thể hiện là nghệ sĩ hàng đầu và luôn được phân vai chính. Ngoài vóc dáng cân đối cao ráo và gương mặt điển trai, Tất Bình còn có giọng nói thiên phú trầm ấm, vang rền, giàu cảm xúc nên được mời đi lồng tiếng cho vai chính ở phim nhựa.

Đây là cơ hội hiếm có để Tất Bình làm quen với diễn xuất của điện ảnh. Muốn lồng tiếng cho nhân vật, nghệ sĩ phải diễn xuất chân thực qua giọng nói. Đôi khi phải "tua" phim nhiều lần để "căn" trúng với khẩu hình và âm thanh phát ra, đây cũng là khâu luyện nghề khá công phu. Nghệ sĩ Tất Bình từng tâm sự: "Tôi nấp sau lưng nhiều tài tử của điện ảnh Việt Nam như Hà Văn Trọng, Bùi Bài Bình, Vũ Đình Thân, Đặng Lưu Việt Bảo...".

Ông âm thầm diễn xuất tâm trạng nhân vật từ cuối thập niên 1970 đến đầu thập niên 1990. Có tới dăm bảy chục vai chính và phụ rất sinh động và sâu sắc qua giọng nói của nam nghệ sĩ. Thậm chí Tất Bình còn được mời đi lồng tiếng ở nước ngoài trong phim Tọa độ chết.

Thật bất ngờ, Tất Bình được đạo diễn Trần Phương mời đóng vai chính là cán bộ thanh tra chống tội phạm tên Phương trong Hy vọng cuối cùng (1981), là một trong những phim đầu tiên chống tham nhũng. Vai diễn mang đến cho ông giải thưởng Bông Sen Vàng, hạng mục Nam diễn viên xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ VI năm 1983. Sau thành công của vai Phương, Tất Bình được đạo diễn NSND Đặng Nhật Minh mời đóng vai chính trong phim Thị xã trong tầm tay.

Đầu năm 1991, nghệ sĩ Tất Bình rời xa ánh đèn sân khấu chuyển sang Hãng phim truyện I mà sau này ông làm Giám đốc cho đến khi về hưu.

NSƯT Tất Bình là diễn viên, đạo diễn tài năng của làng nghệ thuật phía Bắc.

Dòng phim thị trường xuất hiện ồ ạt cùng với sự ra đời của Trung tâm sản xuất phim truyện Truyền hình (VFC) trong giai đoạn đầu thập niên 1990. Nghệ sĩ Tất Bình không nằm ngoài dòng chảy thời cuộc đó, sản phẩm đầu tay ông dàn dựng cho truyền hình là Cuốn sổ ghi đời (1994).

Bộ phim ra đời được sự đón nhận đặc biệt của khán giả. Ngay sau đó ông được Giám đốc Khải Hưng giao cho trọng trách làm phim dài tập đầu tiên Những người sống bên tôi (1995). Bộ phim nhận được 3 giải thưởng trong cuộc bình chọn của khán giả: Phim hay nhất, Nam diễn viên xuất sắc nhất (Quốc Tuấn) và Nữ diễn viên xuất sắc nhất (Lan Hương). Đây là cuộc đồng hành đầu tiên và rất thành công của nghệ sĩ Lan Hương với chồng trong phim truyền hình. Tất Bình được nhận danh hiệu NSƯT năm 2000.

Suốt chặng đường dài hơn 40 năm đeo đuổi nghệ thuật, NSƯT Tất Bình đã làm hàng ngàn tập phim. Sau đạo diễn phim Huyền sử thiên đô (2009) ông về hưu nhưng vẫn chưa rời xa điện ảnh và truyền hình. NSƯT Tất Bình tiếp tục những dự án phim và kể cả làm diễn viên đóng vai phụ. Đầu năm 2021, ông xuất hiện trong vai một bí thư cấp tỉnh về hưu trong phim Sinh tử.

NSƯT Tất Bình đã làm hàng ngàn tập phim trong vai trò đạo diễn.

Hai cô con gái của ông là Đặng Diệu Hương và Đặng Thiếu Ngân cũng say mê viết kịch bản truyền hình. Phim Sống chung với mẹ chồng (tác giả Đặng Thiếu Ngân) được khán giả đón nhận khá sôi nổi. NSƯT Tất Bình cũng tham gia đóng phim do các con viết kịch bản.

... và khiếm khuyết lớn nhất là "quá yêu vợ"

Chuyện tình đẹp như mơ và cuộc sống hôn nhân hạnh phúc giữa NSƯT Tất Bình và NSND Lan Hương được nhiều người ngưỡng mộ. Họ đã đi cùng nhau những chặng đường chông gai và cùng nhau gặt hái những thành quả cả trong nghệ thuật lẫn cuộc đời.

Vóc dáng nhỏ nhắn, gương mặt xinh đẹp cùng đôi mắt to nên NSND Lan Hương từ những thập niên 1980-90 đã cực kỳ nổi tiếng. Nữ nghệ sĩ được khán giả biết đến ngay từ lúc mới 10 tuổi khi tham gia bộ phim Em bé Hà Nội.

Lúc công tác tại Nhà hát Tuổi trẻ (Hà Nội) năm 16 tuổi, Lan Hương lần đầu biết đến đạo diễn Đặng Tất Bình. Khi đó, Tất Bình là diễn viên đoàn kịch Công an Hà Nội, được giám đốc nhà hát - đạo diễn Hà Nhân - mời về làm việc. Nữ nghệ sĩ xưng cháu, gọi đạo diễn là chú vì Tất Bình hoạt động chuyên nghiệp, còn Lan Hương mới học năm hai ở Nhà hát Tuổi trẻ. Có lần, đạo diễn gọi Lan Hương là "công ty nghe nhìn", vì hễ có ai nói gì cũng chăm chú lắng nghe.

NSƯT Tất Bình được lòng nhiều người do thông minh, tốt bụng, có khiếu nói chuyện hài hước. Tuy nhiên, đôi lúc Lan Hương không thích ông do bản thân ít nói, trầm tính, còn Tất Bình xởi lởi, hay đùa. Quen biết cả quãng thời gian dài nhưng mãi đến năm 1987, cặp đôi mới tìm hiểu rồi quyết định không cưới, sống chung khi hai bên đều có con riêng, xuất phát từ sự đồng cảm và trân trọng hoàn cảnh của nhau. Khi đó, nghệ sĩ Lan Hương 24 tuổi, kém Tất Bình 14 tuổi.

Chia sẻ với VietNamNet, nữ NSND cho biết: "Sống với anh Tất Bình từ năm 1988 đến nay, trong ngần ấy năm, va chạm, xô bát, xô đũa không ít nhưng nhờ cái duyên vợ chồng nên mọi việc lại đâu vào đấy. Chúng tôi chưa từng ngồi thỏa thuận anh hay em phải thế này thế kia nhưng rồi qua năm tháng vẫn sống lựa theo nhau. Ví dụ tôi rất tôn trọng những thú vui của chồng, luôn để cho anh ấy có những khoảng không gian riêng".

NSND Lan Hương và NSƯT Tất Bình tại LHP châu Á - Đà Nẵng. Ảnh: Quỳnh An

NSND Lan Hương tâm sự: "Cuộc sống chúng tôi không hề lãng mạn. Có thể tôi có chút lãng mạn hơn nhưng ông xã thì không. Sự lãng mạn của hai người nếu có, khi sống chung sẽ bị tiêu diệt rất nhanh trong cuộc sống vợ chồng. Sự lãng mạn chỉ điểm xuyết một chút cho cuộc sống thăng hoa thôi còn cuộc sống hôn nhân là cơm áo gạo tiền, là con cái...".

NSƯT Tất Bình hơn NSND Lan Hương 14 tuổi. Ảnh: Quỳnh An

Gần đây, nghệ sĩ Lan Hương chăm chỉ khoe ảnh của hai vợ chồng trên trang cá nhân. Nữ nghệ sĩ tiết lộ, nguyên nhân là bởi ông xã "chịu hợp tác" hơn trước. Cặp đôi nghệ sĩ tài năng dành trọn vẹn thời gian bên nhau, cùng tham dự các kỳ liên hoan phim, du lịch, khám phá nhiều điểm đến thú vị...