Thủ tướng Shinzo Abe (giữa) tiếp các bộ trưởng quốc phòng-ngoại giao Mỹ-Nhật Chuck Hagel, John Kerry, Fumio Kishida và Itsunori Onodera tham dự cuộc họp 2+2 ở Tokyo ngày 3/10/2013.

Theo tường thuật của thông tín viên Daniel Schearf của VOA ở Seoul, Mỹ cũng hoan nghênh việc Nhật Bản nắm giữ vai trò lớn hơn trong lĩnh vực quốc phòng.

Lần đầu tiên, quân đội Mỹ đưa các máy bay không người lái trinh sát tầm xa tới Nhật Bản và triển khai máy bay tuần tra biển loại mới là máy bay P-8. Các giới chức quốc phòng và ngoại giao hàng đầu của hai nước cũng đồng ý đặt thêm một hệ thống radar phòng thủ tên lửa thứ 2 tại Nhật Bản.

Về mục đích của hệ thống cảnh báo sớm nói trên, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel nói: “Radar bổ sung này sẽ tăng cường khả năng bảo vệ nước Mỹ và Nhật Bản chống lại tên lửa đạn đạo của Bắc Triều Tiên. Và việc này tăng cường năng lực của quan hệ đồng minh quan trọng trong thế kỷ 21”.

Tuy nói là dùng để theo dõi tên lửa Triều Tiên, nhưng thiết bị trinh sát tối tân này có phần chắc cũng nhắm vào Trung Quốc. Gần đây, Trung Quốc thường xuyên phái máy bay và tàu công vụ đến gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư do Nhật Bản kiểm soát.

Bộ trưởng Hagel tái khẳng định quần đảo Senkaku thuộc phạm vi áp dụng của Hiệp ước phòng thủ chung Mỹ-Nhật và Mỹ có bổn phận giúp Nhật bảo vệ. Ông nói: “Chúng tôi mạnh mẽ phản đối bất kỳ hành động ép buộc đơn phương nào gây hại cho quyền kiểm soát hành chính của Nhật Bản”.

Thông cáo chung Mỹ-Nhật ngày 3/10 cũng nói tới những dự án phòng vệ hỗn hợp nhằm chống lại những vụ tấn công mạng, chia sẻ thông tin tình báo, hợp tác trong không gian. Đôi bên cũng đồng ý sửa đổi Hiệp ước phòng thủ để dành cho Tokyo một vai trò lớn hơn trong việc bảo vệ chủ quyền.

Mỹ hoan nghênh vai trò lớn hơn của Nhật và cho rằng mục tiêu nhắm tới là một mối quan hệ đồng minh cân bằng và hiệu quả hơn giữa quân đội hai nước trong tư cách là những đối tác bình đẳng.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói rằng các cuộc thảo luận song phương sẽ hiện đại hóa sự hợp tác trong cả hai lĩnh vực ngoại giao và quốc phòng. Ông nói: “Hôm nay (3/10), chúng tôi đã đồng ý xem xét lại các văn bản hướng dẫn về công cuộc hợp tác quốc phòng và trong những tháng tới đây chúng tôi sẽ làm việc chung với nhau để hình thành một khung sườn nhằm hướng dẫn mối quan hệ đồng minh của chúng tôi trong tương lai."

Hai nước đã đồng ý với nhau là vào cuối năm 2014 một ủy ban sẽ đưa ra những đề nghị thay đổi cho Văn bản hướng dẫn hợp tác quốc phòng Mỹ-Nhật năm 1997.

Mỹ và Nhật Bản cũng tái khẳng định kế hoạch dời 9.000 binh sĩ Mỹ ra khỏi các căn cứ ở Okinawa. Hơn phân nửa số binh sĩ đó sẽ được chuyển tới đảo Guam, lãnh thổ của Mỹ ở Thái bình dương, trong 10 vòng năm tới và Nhật Bản đồng ý đài thọ 3 tỷ USD cho kế hoạch di dời này.