Bước đi này của Mỹ có thể phá hủy hoàn toàn Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA), thỏa thuận hạt nhân được ký kết hồi năm 2015 giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức). Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018.
Quy trình đảo ngược cho phép bất kỳ quốc gia nào trong nhóm P5+1 có quyền đề xuất tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Iran, nếu như Tehran không tuân thủ thực hiện các điều khoản đã nhất trí trong thỏa thuận.
 |
| Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ảnh Reuters |
Sau khi nhận được đề nghị của Mỹ, các nước thành viên còn lại trong Hội đồng Bảo an sẽ có 10 ngày để đưa ra quyết định có chấp thuận hay không. Trong trường hợp các bên không nhất trí được, các lệnh trừng phạt Iran sẽ tự động được kích hoạt sau 30 ngày kể từ khi Mỹ đưa ra đề nghị.
Trong thư gửi tới Indonesia, nước chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an trong tháng 8, Ngoại trưởng Pompeo cho rằng việc Iran không tuân thủ “đáng kể” các điều khoản trong thỏa thuận hạt nhân 2015 là nguyên nhân khiến Mỹ quyết định khởi động quy trình đảo ngược.
Theo báo The Hill, động thái trên sẽ gây ra một loạt cuộc đối đầu giữa Mỹ và các thành viên khác trong Hội đồng Bảo an phản đối hành động của Washington.
Mỹ quyết định tiến hành bước đi trên sau khi không được Hội đồng Bảo an thông qua nghị quyết kéo dài lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran trong cuộc họp hôm 14/8 vừa qua. Lệnh cấm vận này sẽ hết hạn vào ngày 18/10 tới.
Các chuyên gia cho rằng, quy trình tái áp dụng lệnh trừng phạt khá phức tạp khi Nga, Trung Quốc và nhiều nước khác đặt câu hỏi về tính hợp pháp của động thái từ Mỹ, bởi chính bản thân Washington cũng không tuân thủ những gì mà Tổng thống Donald Trump gọi là “thỏa thuận tồi tệ nhất từ trước đến nay”.
Anh, Đức và Pháp hôm 20/8 đã ra thông cáo chung khẳng định sẽ không ủng hộ yêu cầu tái áp đặt lệnh trừng phạt Iran do Mỹ đề xuất, cho rằng Washington không có quyền pháp lý để kích hoạt cơ chế tái cấm vận vì đã rút khỏi JCPOA từ 2018.
Phản ứng trước động thái này, Ngoại trưởng Pompeo cho rằng các quốc gia đồng minh ở châu Âu đã "chọn phe với lãnh đạo Iran". “Không quốc gia nào ngoài Mỹ có đủ can đảm và quyết tâm để đưa ra một nghị quyết”, người đứng đầu cơ quan ngoại giao Mỹ nói.
