Loại hạt được nói đến ở đây là hạt bí đen. Hạt được lấy từ quả bí mèo đen. Theo chị Bùi Thị Thủy (TP. Tuyên Quang), giống bí mèo là đặc sản của vùng Tuyên Quang và Hà Giang. Khác với các cây bí thông thường có dáng thon, dài, bí mèo đen có dạng bầu dục với vân sọc xanh trắng như quả dưa hấu lạ, nặng trung bình 4-5 kg.

Phần thịt của quả bí khá dẻo, thơm và ngọt, có thể dử dụng để chế biến các món ăn khác nhau. Tuy nhiên, người dân chủ yếu trồng bí mèo đen để lấy hạt, ít người sử dụng phần thịt để nấu ăn. Giống bí này là đặc sản vùng cao của người dân tộc Mèo, dễ trồng và nhanh thu hoạch, chỉ sau 150 ngày gieo trồng đã có thể thu hoạch những quả bí để lấy hạt.

Quả bí mèo đen được người dân trồng chủ yếu để lấy hạt.

“Hạt bí non sẽ có màu trắng còn hạt bí già có màu đen. Giống bí này cho ra hạt dẹt, có kích thước lớn hơn các hạt của giống bí khác. Và hương vị của chúng cũng khá đặc biệt”, chị cho hay.

Bán loại hạt này được 5 năm, chị Thủy nhận định mặt hàng này năm nào cũng được ưa chuộng vì hạt mẩy, đều, ăn ngậy và thơm hơn các loại bí trắng thông thường. Đặc biệt, giá của loại hạt này luôn ở mức cao, chưa bao giờ hạ nhiệt. Càng về cận Tết, hạt này càng được bán giá cao hơn rất nhiều.

Năm ngoái, chỉ vài tháng cuối năm, chị bán được cả tấn hạt bí mèo đen. Vì lượng khách đặt mua rất lớn, chị vừa đi gom hàng vừa phải đi thuê rang hạt bí bằng điện, một mình không thể làm hết được.

Hạt bí đen có kích thước to hơn nhưng dẹt

Tương tự, chị Ngọc Anh (Hà Giang) cũng cho biết hạt bí mèo đen được ưa chuộng nhiều nhất vào dịp cuối năm. Mỗi năm, chị cũng bán được hàng tạ loại hạt này.

“Loại hạt sống giá chưa bao giờ thấp hơn 200.000 đồng/kg, còn những hạt đã rang luôn trên 250.000 đồng/kg. Thời điểm cao nhất, giá có thể lên tới 300.000 đồng/kg”, chị cho hay.

Hiện, hạt bí mèo đen sống được bán lẻ trên thị trường với giá dao động từ 220.000 – 230.000 đồng/kg, còn hạt rang giá từ 260.000 – 280.000 đồng/kg (hàng loại 1). Và đây chỉ là giá bán trong thời điểm này, còn tháng giáp Tết giá sẽ cao hơn nhiều. 

Tuy nhiên, không ít người bán với giá rẻ hơn. “Đó là những hàng loại 2, loại 3. Với những loại này, hạt lép và rang không đảm bảo, ăn hay bị khét. Bên cạnh đó, một số người có bán loại hạt bí trắng nhưng được tẩm màu đen. Để biết được loại này, người mua cần ngâm chúng vào nước, những hạt được tẩm màu sẽ phai ra ngay”, người bán chia sẻ.

Theo đó, người bán khuyên khách hàng cũng cần phải tìm nơi nào uy tín, đủ tin tưởng mới đặt mua. Điều này vừa tránh mất tiền oan và cũng không đánh giá sai chất lượng sản phẩm.