Loại hạt được nhắc đến ở đây là hạt ươi (hay còn gọi là hạt đười ươi, ươi bay), thường được sử dụng để pha nước uống hoặc chế biến nhiều món ăn ngon. Theo tìm hiểu, hạt ươi được lấy từ các cây lâu năm mọc trong rừng, ở vùng đồi núi. Điều đặc biệt là loại cây này 4 năm mới đơm hoa kết trái một lần.

Khi quả thật già, rụng xuống đất, người dân bắt đầu vào rừng thu hoạch. Vì lẽ đó, hạt ươi được ví như "lộc trời".

Tuy nhiên, theo chị Ái Nguyễn – một người bán hạt ươi ở Huế, hạt ươi trên thị trường sẽ có 2 loại: hạt ươi bay (loại tự rụng xuống đất) và loại hạt người dân hái trên cây xuống.

“Loại hạt bay trên cao bay xuống giá bán trên thị trường sẽ cao hơn, ngâm vào sẽ nở hết, hiện tôi bán giá 300.000 đồng/kg. Còn loại dân hái trên cây xuống thì ngâm thường nở ít, thậm chí là không nở, giá bán rẻ hơn”, chị chia sẻ.

Hạt ươi có 2 loại: một loại già tự rụng, một loại do dân hái xuống phơi khô.

Cách phân biệt 2 loại này thì chỉ có người trong nghề hoặc dân buôn nhìn thì mới phân biệt được. Người tiêu dùng phải thực hiện cách ngâm hạt xuống nước ấm khoảng 40 phút mới có thể phân biệt 2 loại này.

Chị cho biết trên thị trường nhiều người vì lợi nhuận đã mua 2 loại này trộn vào với nhau để kiếm lời. Vì thế, người mua cần lưu ý chọn nơi uy tín để mua, tránh gặp phải hàng kém chất lượng.

Nói về hạt ươi, chị Ái Nguyễn cho biết người dân ở vùng chị phải vào tận rừng sâu để thu hạt ươi. Việc đi nhặt hạt khá vất vả, mỗi ngày một người chỉ nhặt được vài kg hạt. Khi nhặt về, dân phải đem phơi ra nắng để khô ráo sau đó mới xuất bán. “Vì nhiều thương lái lùng mua loại hạt này về bán nên tôi cũng chỉ mua được số lượng nhất định về bán, không quá nhiều”, chị cho hay.

Theo chị, cách sử dụng hạt ươi rất đơn giản. Chị thường dùng lấy 2-3 hạt ngâm vào 500ml nước ấm khoảng 40 phút là hạt nở, sau đó bỏ đi phần vỏ bên ngoài và hạt cứng bên trong chỉ lấy phần thịt mềm. Lúc này, bạn chỉ cần thêm chút đường hoặc hạt chia, mủ trôm rồi thưởng thức.

Người dùng mua về và sử dụng khá đơn giản.

Mỗi kg này có giá lên đến 450.000 đồng.

Cách bảo quản hạt ươi cũng vô cùng đơn giản, có thể để tới 2 năm. Người tiêu dùng sẽ mua về và cất trong ngăn mát tủ lạnh, tránh để chúng chạm nước vì chúng sẽ nở bung hết.

Cũng bán hạt ươi, chị Hoài Thương (Bắc Ninh) cho biết năm nay chị mới bắt đầu nhập hạt về bán, còn những năm trước chị chỉ đặt mua.

“Tôi chủ yếu muốn gom đơn để được giá sỉ. Những năm trước, tôi mua với giá rất cao, có thời điểm mua đến 450.000 đồng/kg, tính cả phí vận chuyển là gần 500.000 đồng. Vì vậy, năm nay, tôi đăng bán để gom đơn, sử dụng cho rẻ”, chị cho hay.

Theo chị, khi uống, chị cảm nhận được vị ngọt rất nhẹ, cho thêm đường thì vị sẽ ngon hơn. Phần thịt của quả ăn giòn sần sật, khá mát nên ăn thấy rất thú vị. “Từ lúc dùng, tôi thấy đỡ nhiệt miệng hơn hẳn nhưng không biết có phải chắc chắn do loại hạt này hay không. Nhưng năm nào chị cũng tìm mua vì thích uống loại nước làm từ hạt này”, chị nói.

Nhiều người lùng tìm mua loại hạt này về để dùng.

Trao đổi với báo chí, lương y Nguyễn Đức Nghĩa (Hội Dược liệu TP.HCM) cho biết, hạt đười ươi hay còn gọi là an nam tử, có vị ngọt nhạt, tính hàn. Loại hạt này có tác dụng giải nhiệt, thanh phế, lợi yết hầu, nhuận tràng... thường dùng khi cơ thể bị táo bón, ho khan, đau họng, sốt âm ỉ, nhức răng, mụn nhọt,...

Vì có tính hàn, theo ông, người bị viêm đại tràng, lạnh bụng, tiêu chảy; phụ nữ mang thai, cho con bú và tùy cơ địa mỗi người không nên sử dụng hạt đười ươi. Do dó, người dùng cần tìm hiểu kĩ trước khi sử dụng.

Theo ông, mỗi ngày nên dùng từ 2-10 hạt (tùy thuộc vào độ tuổi) cho vào ly nước lớn, uống đều trong 10-30 ngày rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt với người hay thức khuya, lao động trí óc, người bệnh trĩ, táo bón.