Trước Tết vài ngày, nhà vườn bứng mai vàng, bó gốc để Tết mang ra chợ bán. Những năm gần đây, cây mai vùng Đồng Tháp Mười đã góp mặt trên thị trường Tết cùng các loại mai từ các vùng miền và đã được người tiêu dùng chấp nhận vì chất lượng tốt với hoa to, nhiều cánh và dày.

Bình minh vừa ló rạng, đã thấy ông Trần Văn Vị (Tân Tây, Thạnh Hóa, Long An) cắt, tỉa bên những gốc mai vàng trong vườn. “Một năm chỉ có 3 ngày tết, thắng thua là lúc này, người làm mai vàng phải o bế, chăm sóc những gốc mai cho ra hoa đúng thời điểm và đẹp nhất” - ông Vị cười nói.

Có gan làm giàu

Lão nông Dương Văn Dóc chăm sóc mai chuẩn bị bán Tết. Ảnh: T.T.Đ

Xưa nay, với người Nam Bộ, cây mai vàng đã trở thành biểu tượng trong những ngày tết. Dù một gốc to, một chậu nhỏ hay vài nhánh cắm trong bình, hoa mai vẫn được nhiều người chọn mua để chưng tết.

“Thực tế nhu cầu mua mai chơi 3 ngày tết khá cao. Nông dân tại xã Bình Lợi (TP.HCM) giàu lên cũng do từ bỏ cây mía để trồng cây mai vàng. Nắm bắt điều này nhiều bà con nơi đây đầu tư trồng mai tết” - ông Vị nhớ lại cái ngày đầu vào nghề.

Và chính ông là người đầu tiên mang cây mai vàng về với vùng đất khó này. Ông cho biết, vùng đất này, trồng lúa thường xuyên bị chuột phá, sâu, rầy..., nên trồng lúa chỉ thu nhập thấp. Sau khi tìm hiểu và học nghề trồng mai, ông quyết định chuyển gần 1,5ha đất lúa sang trồng mai. Thay vì lên liếp như các nhà vườn ở Bình Lợi, ông Vị vun đất thành ụ rồi trồng mai để tránh bị nước khi lũ về.

“Cây mai vàng có khả năng chịu nước tốt, lũ về dù có ngập vài ngày, mai vẫn sống khỏe, miễn sao không để nước ngập sâu, kéo dài” - ông chia sẻ. Ông Vị cũng cho rằng, trước khi trồng, nông dân chỉ cần xới đất thật kỹ, rải phân chuồng phủ lên rồi đảo đều. Mỗi năm rải phân hóa học ít nhất 2 lần vào đầu và cuối mùa mưa.

“Chăm sóc mai không khó, chỉ cần khéo léo tỉa cành, tạo dáng và chăm bón sao cho mai ra hoa đúng dịp tết. Những gốc mai càng lâu năm thì giá trị càng cao và được thương lái ưa chuộng” - ông thổ lộ.

Hiện vườn mai của ông Vị có khoảng 4.000 gốc. Trong đó, một số gốc trị giá trên 100 triệu đồng/gốc. Ông Vị so sánh, trồng mai thu lợi hơn gấp nhiều lần trồng lúa. Trung bình 1.000m2 đất, nông dân trồng khoảng 500 gốc mai. Sau 3 5 chăm sóc, với giá trung bình 500.000 - 1 triệu đồng/gốc, nông dân thu được vài trăm triệu đồng. Trong khi, người trồng lúa mỗi năm làm 2 vụ, chỉ có thể thu lợi khoảng 8 triệu đồng/năm.

Nếu ông Vị “khổ” vì cây lúa, thì ông Dương Văn Dóc (xã Hưng Thạnh, huyện Tân Phước, Tiền Giang) loay hoay với cây khóm suốt nhiều năm. Một lần về Chợ Lách thấy người ta tìm mua cây mai vàng nhỏ đem về thuần dưỡng, cắt gốc rồi đem ghép với mai nhiều cánh để bán, ông Dóc nghĩ đất của mình còn quá rộng nên mua hạt mai đem về ươm, sau đó đem ra trồng xen trên liếp khóm.

Hiện, ngoài 3.000m2 trồng tập trung, ông Dóc còn trồng xen mai ở rìa liếp khóm. Theo ông, đây là cách trồng “một công, đôi việc”. Vì khi chăm sóc khóm thì cũng chăm sóc mai. Chu kỳ của cây khóm khoảng 3 năm thì phá bỏ. Lúc đó cây mai đã lớn, có thể bán gốc hoặc ghép mai nhiều cánh hoặc làm bon sai.

Theo ông Dóc, mai từ khi ghép đến ít nhất 2 năm sau mới bán được. Vì vậy, để có một gốc mai vừa ý, bán được giá, phải tốn thời gian và rất nhiều công sức. Cây mai mới ghép năm đầu thường chỉ ra 9 - 10 cánh; chừng 5 - 7 năm sau mới ra được 12 cánh hoặc nhiều hơn. Ghép xong còn phải chăm sóc, tạo dáng cho cây, dáng càng đẹp thì giá càng cao.

Tết năm rồi, ông Dóc chuẩn bị khoảng 500 gốc mai. Chỉ vài ngày, ông bán hết số mai này và thu lãi khoảng 300 triệu đồng, gấp nhiều lần mỗi năm quần quật làm gần 2ha khóm.

Trông trời, trông đất..

Đồng Tháp Mười xưa nay luôn được xem là “vùng đất khó”, bởi thổ nhưỡng khắc nghiệt với đất khô cằn, nước phèn chua, giờ lại thêm thời tiết cực đoan.

Ông Dóc ngồi âu lo nhìn những gốc mai chuẩn bị cho thị trường tết năm nay. Ông cho biết, tết năm ngoái nếu không bị xâm nhập mặn khiến hơn 100 gốc mai chết thì thu nhập của ông từ vườn mai đã khá hơn nhiều. Mới vô vụ mai tết mà thời tiết trở lạnh khác thường khiến ông lo lắng: “Tôi có kinh nghiệm khi gặp mưa trái mùa gây ảnh hưởng vườn mai, chứ thời tiết lạnh kiểu này thì khá khó để xử lý cho mai ra hoa đúng dịp tết” - ông Dóc thổ lộ.

Theo ông Dóc, sau những cơn mưa trái mùa kéo dài, nhiều cây mai sẽ trổ bông lác đác. Để xử lý tình huống này, sau khi mưa ông kéo ống tưới xả ngập lênh láng toàn bộ vườn mai, để tránh cho cây bị sốc vì nhiệt độ thay đổi đột ngột.

Ông Dóc chia sẻ, dù thời tiết năm nay không thuận lợi nhưng vẫn phải chủ động trong khâu chăm sóc. Nếu nắng nhiều, mai sẽ nở sớm, còn thời tiết lạnh, mai sẽ nở trễ nên nhà vườn phải chủ động thuốc để kích thích.

Theo ông Vị, Tết Mậu Tuất này, ông đã chuẩn bị khoảng 700 gốc mai cho thị trường.