Khỉ được cho là động vật thứ tư (ngoài con người) có bước tiến đáng kể khi thường xuyên tận dụng các hòn đá sắc nhọn vào mục đích của chúng.

Bầy khỉ mũ mặt trắng trên đảo Jicaron dùng đá đập vỡ thức ăn cứng

Giới khoa học đã để ý loài khỉ mũ (còn gọi là khỉ thầy tu vì có chỏm lông màu sậm trên đầu) về khả năng sử dụng công cụ đá trong những năm gần đây.

Để kiểm chứng, nhóm chuyên gia quốc tế - trong đó có các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu Max Planck, Đức, đã quan sát bầy khỉ mũ mặt trắng (capuchin) tại Vườn quốc gia đảo Coiba, Panama.

Họ đặt máy quay tại ba hòn đảo (oiba, Jicaron và Rancheria thuộc khu công viên để nghiên cứu hành vi loài khỉ này.

Trong 3 địa điểm quan sát, chỉ có bầy khỉ trên đảo Jicarón bộc lộ khả năng dùng công cụ đá. Điều này khiến các chuyên gia tin rằng động vật linh trưởng (kể cả tổ tiên loài ngoài) có thể đã tình cờ sử dụng công cụ bằng đá và bước vào kỷ nguyên đồ đá.

Các chuyên gia tin rằng có một vài tác nhân đóng vai trò thúc đẩy khỉ trên đảo Jicarón thử dùng công cụ đá.

Theo đó, trong điều kiện không có động vật ăn thịt, loài linh trưởng này có nhiều thời gian rảnh rỗi để lang thang, khám phá cuộc sống xung quanh. Khi thực phẩm tương đối khan hiếm, việc dùng đá để tách hạt hay vỏ các loài giáp xác là điều cần thiết.

Chia sẻ trên trang New Scientist, TS. Brendan Barrett - đại diện nhóm chuyên gia, nói: "Chúng tôi rất ngạc nhiên khi phát hiện những hành vi này dường như có liên quan đến vị trí địa lý. Loài khỉ đuôi dài ở Thái Lan, tinh tinh phía tây châu Phi và vài loài khỉ mũ ở Nam Phi cũng dùng đá làm công cụ khai thác thức ăn".

Giới khoa học cho rằng nhóm khỉ mũ và nhóm khỉ không "mũ" đã phát triển theo hai nhánh khác nhau khoảng 6,2 triệu năm trước. Trùng hợp là vào khoảng thời gian này, loài người cũng tách khỏi tổ tiên gần gũi nhất là tinh tinh và vượn Bonobo (tinh tinh lùn).

Khỉ không "mũ" hiện nay gồm bốn loài điển hình, đều sử dụng công cụ bằng đá.

Dùng đá tách quả hạch và một số thức ăn khác - (Ảnh: BIORXIV).

Công cụ bằng đá, gỗ và vỏ sò được khỉ sử dụng để bảo quản thức ăn - (Ảnh: BIORXIV).