Từ thuở chí kim, người ta đã quan niệm anh hùng phải đi với mỹ nhân, những người đàn ông tài giỏi thì chỉ có những cô gái xinh đẹp mới xứng với họ. Thế nhưng Gia Cát Lượng lại đi ngược với quan niệm này. Bản thân là nhà chính trị, quân sự kiệt xuất, được người người kính trọng nhưng Gia Cát Lượng lại cưới người phụ nữ có tên Hoàng Nguyệt Anh bị xếp trong danh sách "Ngũ đại xú nhân" - 5 người xấu nhất lịch sử Trung Hoa.

Trong sử liệu, nhan sắc của Hoàng Nguyệt Anh bị đánh giá là xấu xí với mái tóc vàng và nước da đen đúa. Tuy nhiên có sách lại tả bà dáng người cao, thon thả nhưng mặt đen đúa đầy mụn nhọt, sách khác lại tả bà hình dáng thô kệch, thấp bé đen gầy, khuôn mặt đầy rỗ. Dù vậy, người vợ xấu này lại khiến Gia Cát Lượng phải cất công lặn lội vất vả mới cầu hôn được.

Theo đó, danh sĩ Hoàng Thừa Ngạn ở miền Nhữ Năm nổi tiếng thanh cao, khoát đoạt và thành thực từng nói với Gia Cát Lượng rằng: "Nghe anh kén vợ, tôi có đứa con gái xấu xí, đầu vàng, da đen, nhưng tài năng có thể phối hợp với anh được. Lượng bằng lòng tức thì Ngạn đem con gái đến cho".

Tưởng đâu chỉ là câu chuyện vui nhưng Gia Cát Lượng lại làm thật. Ông nhanh chóng dựng lều gần nhà Hoàng Thừa Ngạn để mong có dịp diện kiến Hoàng Nguyệt Anh. Hoàng Nguyệt Anh tuy không xinh đẹp nhưng lại rất tài giỏi và kiêu kì. Bà đặt ra vô số thử thách để thử tài năng cũng như đức độ của "đức lang quân tương lai". Với trí tuệ hơn người, Gia Cát tiên sinh đã dễ dàng vượt qua mọi ải và có được nàng thiên kim tiểu thư.

Nguyệt Anh trên thông thiên văn, dưới tường địa lý, bát quái ngũ hành, kì môn độn giáp thậm chí ngay cả binh pháp Nguyệt Anh cũng rất am hiểu. Có thể nói bà chính là mảnh ghép hoàn hảo của Gia Cát Lượng. Ngoài việc nữ nhi thường tình, bà còn tham mưu cho chồng rất nhiều việc có ích. Sách "Khổng Minh đại truyện" cũng có ghi rằng sau khi ông xuất sơn, vợ là người chu toàn mọi việc, không để xảy ra bất kì mâu thuẫn nào trong nhà.

Có một sự thật thú vị, đó là chiếc quạt lông vũ mà Gia Cát Lượng luôn mang bên mình hóa ra lại là chiếc quạt mà Hoàng Nguyệt Anh tặng ông khi đến hỏi cưới, vừa để nhắc nhở ông lễ nhẹ nhưng nghĩa tình thì nặng, vừa để ông che giấu đi cảm xúc thật sự, tránh để cảm xúc làm hỏng việc lớn. Sự tinh tế của bà khiến cho hậu thế vô cùng thán phục, nhiều người cho rằng đó cũng là lý do mà Gia Cát Lượng nhất định phải cưới người phụ nữ này. Chính sử ghi lại rằng Khổng Minh và Nguyệt Anh có cuộc hôn nhân vô cùng viên mãn với kết tinh tình yêu là 2 người con trai.