Gen Z thúc đẩy doanh số bán sách lãng mạn

Hãy hỏi một cô gái thuộc thế hệ Gen Z xem gần đây cô ấy đọc gì, thì hai cái tên dường như luôn luôn xuất hiện sẽ là Colleen Hoover và Emily Henry.

“Thế hệ Z là thế hệ tôi rất yêu thích vì nhiều lý do, và tình yêu của họ dành cho việc đọc sách chỉ là một trong số đó”, Hoover nói. "Tôi thích quy trình mà họ mua sách, chia sẻ sách và giới thiệu sách. Họ đọc rất nhiều - không chỉ sách của tôi mà còn là nhiều thể loại".

Trong nhiều tháng qua, Hoover và Henry liên tục thay nhau chiếm nhiều vị trí trong danh sách sách bán chạy của tờ New York Times ở hạng mục hư cấu. Thành công của những nhà văn lãng mạn đương đại này phần lớn được thúc đẩy bởi thế hệ độc giả Gen Z và mạng xã hội.

Henry nói: “Họ là những người tìm đến cuốn sách vào đúng thời điểm và sau đó chia sẻ nó với những người khác. Các tiểu thuyết của tôi có thể được đọc ở bất kỳ đâu, ngay cả trên những bãi biển trong kỳ nghỉ lễ”.

Cuốn sách sắp tới của Hoover, It Starts With Us - phần tiếp theo rất được mong đợi của It Ends With Us - là tác phẩm được đặt trước nhiều nhất trong lịch sử của nhà bán sách Simon & Schuster, mặc cho còn bảy tuần nữa sách mới ra mắt. Kỷ lục này đã vượt qua cuốn Dr. Sleep trước đó của Stephen King - đối thủ “không thể đánh bại” một thập kỷ qua.

Điều gì ở một cuốn tiểu thuyết lãng mạn cuốn hút Gen Z?

Một thập kỷ trước theo các nghiên cứu thì lượng độc giả chủ yếu của các cốt truyện tình cảm là phụ nữ ở độ tuổi từ 35 đến 54. Nhưng trong vài năm qua, con số này đã mở rộng ra và trẻ hóa hơn, khi phổ tuổi cho thấy chỉ từ 18 đến 54 tuổi.

Ariele Fredman - đại diện nhà xuất bản của Colleen Hoover, cho biết: “Gen Z là lứa độc giả yêu thích sự lãng mạn. Nếu cố giải thích điều này, thì nó khá giống với thế hệ Millennials khi tuổi trẻ của họ bị thử thách bởi những bất ổn xã hội, và vì vậy việc tìm kiếm một hạnh phúc hoặc một lối thoát trong một cuốn sách có vẻ là cách ‘đối phó’ với sự khó khăn lành mạnh".

Sahar Kariem, một nhà tạo mẫu 22 tuổi đến từ Maryland, cho biết "sự cân bằng giữa lãng mạn và bài học cuộc sống" của Emily Henry, cũng như các chủ đề về tuổi mới lớn, “đã khiến Henry là một trong những tác giả yêu thích của tôi”.

"Tôi không biết rằng mình hiểu rõ lứa độc giả mới từ tận bao giờ, nhưng tôi nghĩ rằng họ cần nhiều hơn yếu tố giải trí", Hoover nói. "Vài năm qua là quãng thời gian tuyệt vời và tôi rất biết ơn những độc giả đã chia sẻ sách của tôi và cả của tác giả khác trên mạng xã hội”.

Mạng xã hội thúc đẩy tiểu thuyết lãng mạn đến với độc giả nhỏ tuổi

Phần lớn thành công của thể loại lãng mạn với độc giả Gen Z là nhờ BookTok, một cộng đồng “con” trên TikTok để giới thiệu, đánh giá và thảo luận về sách. Doanh số của các tác giả có sách “lan truyền” trên nền tảng này đã đạt 12,5 triệu USD tính đến tháng 7 năm 2022, theo một báo cáo của NPD BookScan - dịch vụ dữ liệu theo dõi doanh số bán sách của Hoa Kỳ. Và tính đến tháng 4 năm nay, gần 41% người dùng toàn cầu của TikTok ở độ tuổi từ 18 đến 24 - với hơn một nửa trong số đó là phụ nữ.

Gen Z thuc day doanh so ban sach lang man

Emily Henry và một trong những tác phẩm bán chạy của mình.

Colleen Hoover đặc biệt thông minh khi biết cách kết nối với người hâm mộ của mình. Cô ấy là người dùng TikTok thường xuyên, và chăm tương tác với gần 950.000 người theo dõi. Trong khi đó, Emily Henry thì chọn cách tiếp cận khác, khi để lại không gian cho độc giả và tạo cho cô ấy một sự hiện diện gần như “kỳ bí” trên nền tảng này.

Chủ hiệu sách Koch cho biết cô ấy nhận thấy sự gia tăng lớn về lượng khách hàng trẻ tuổi đến cửa hàng kể từ đầu năm 2021 - điều mà cô ấy cho là "100% là nhờ TikTok. Chúng tôi vẫn hay nhận được lượng lớn đặt hàng những cuốn sách ngẫu nhiên giống nhau, và khi tự vấn tại sao người ta lại muốn cùng một cuốn sách, thì câu trả lời luôn là TikTok”.

BookTok giảm bớt kỳ thị “tiểu thuyết ba xu”, nhưng lại đề cao tính “trắng”

Phần lớn tiểu thuyết lãng mạn nổi tiếng trên BookTok nói về các nhân vật da trắng và cũng là của các nữ tác giả da trắng. Ở phía ngược lại, chỉ có một vài ngoại lệ là đáng chú ý. “Có rất nhiều cuốn sách mà tôi nghĩ là xuất sắc mà lại không lọt vào danh sách [bán chạy nhất], và rất nhiều cuốn trong số nói trên được viết bởi các tác giả không phải da trắng", Hazelwood, một BookToker nổi tiếng, chia sẻ. "Chắc chắn có một khuôn mẫu và một nhược điểm rõ rệt mà các tác giả da màu đang phải đối mặt trong việc xuất bản".

Đó là vấn đề rộng hơn chỉ là BookTok. Theo Báo cáo xuất bản về Tình trạng Đa dạng chủng tộc trong mảng tiểu thuyết Lãng mạn hàng năm của The Ripped Bodice, chỉ có 7,8% sách lãng mạn xuất bản vào năm 2021 được viết bởi các tác giả da màu.

"Có rất nhiều cuốn sách hay của các tác giả Da đen thường bị bỏ qua", Kariem, độc giả Gen Z, người da màu và theo đạo Hồi cho biết. "Tôi nghĩ rằng các tác giả da trắng đơn thuần là được quảng cáo nhiều hơn, trong khi rất nhiều tác giả hay ho sắp sửa ra mắt mà không được ai chú ý".

Nhưng nhìn chung, những tác giả lãng mạn đứng đầu danh sách bán chạy của ngày hôm nay cho biết họ vui mừng trước sự cởi mở của Gen Z về việc yêu thích thể loại lãng mạn. Henry nói: “Đó là một sự đón nhận niềm vui cũng như cho thấy xu hướng cởi mở hơn với những tác phẩm đã từng bị gọi là ‘thể loại ba xu’”.

Hazelwood cho biết cô và rất nhiều người khác đã từng lớn lên và thấy xấu hổ khi đọc tiểu thuyết lãng mạn. "Tôi chỉ hy vọng rằng thế hệ mới này đang lớn lên mà không có sự kỳ thị vô cớ như tôi phải chịu. Bây giờ [đọc các tiểu thuyết lãng mạn] thì thật là tuyệt", cô nói.

Hot girl TikToker bị tố giật chồng, lên tiếng thách thức chính thất

Mới đây cư dân mạng xôn xao với vụ việc một hot girl TikToker khá nổi trên MXH bị tố giật chồng, còn lên tiếng thách thức chính thức.

Hot girl TikToker bi to giat chong, len tieng thach thuc chinh that
 Thời gian gần đây cư dân mạng xôn xao với vụ việc một hot TikToker công khai làm tiểu tam, còn đòi chính thất thông cảm vì chưa ngoại tình bao giờ nên không hiểu được cảm giác của cô.

Bản quyền điện ảnh đang bị xâm phạm trên TikTok

Các nhà sản xuất, chuyên gia về điện ảnh đang có cùng nhận định là bản quyền điện ảnh đang bị xâm phạm nghiêm trọng trên TikTok với video gắn mác "review phim".

Những năm trở lại đây, trào lưu xem phim 3-5 phút nở rộ trên mạng xã hội toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Chỉ cần dành ra vài phút để xem một đoạn video ngắn là khán giả đã có thể vừa nắm được toàn bộ nội dung, vừa thưởng thức được những phân cảnh đặc sắc nhất của một bộ phim điện ảnh đình đám.

Đây là hình thức giải trí mới được đăng tải phổ biến trên các trang mạng xã hội như: Youtube, Facebook, Tiktok… và được nhiều khán giả yêu thích.

Ban quyen dien anh dang bi xam pham tren TikTok
Giới làm phim cho rằng đạo diễn, nhà sản xuất là những người chịu thiệt hại đầu tiên vì vấn nạn review phim trên mạng xã hội.

“Review phim” là nêu lên cảm nhận, đánh giá chủ quan về bộ phim đã xem. Đây là hành vi bình thường trong cuộc sống và được pháp luật cho phép. Tuy nhiên, hiện nay bản chất của các video review phim ở Việt Nam lại “biến tướng” trở thành tóm tắt nội dung phim, kèm theo các cảnh được cắt ra từ bộ phim.

Trong các video review phim, những người sáng tạo nội dung thường thuật lại chính bộ phim hay còn gọi là tóm tắt lại toàn bộ nội dung để người xem dễ dàng nắm bắt.

Đồng thời, lồng ghép vào một số đánh giá mang tính chủ quan của người đó, đôi lúc là ý kiến khen, chê, chỉ trích về cốt truyện, nội dung, hiệu ứng hình ảnh... của bộ phim.

Những kiểu clip tưởng chừng như là “vô thưởng vô phạt” này đang ảnh hưởng đến vấn đề bản quyền phim, đến những người làm review chân chính hoặc cái hại dễ dàng nhìn thấy trước mắt là có thể đem đến cho khán giả một cái nhìn sai lệch về phim,...

Thế nhưng, kỳ lạ thay những trang review vẫn liên tiếp được lập ra, sản xuất hàng chục clip mỗi ngày. Như một thói quen, chỉ cần bỏ ra 5-10 phút mỗi ngày mà chẳng mất một đồng phí nào bạn có thể trở thành “thần thông thái” đủ loại phim, đúng chất một mọt phim “xanh chín”.

Đây là mặt tích cực hiếm hoi hướng tới một bộ phận khán giả xem để cho biết, để giải trí tạm thời chứ không quá quan tâm đến trải nghiệm điện ảnh. 

Ban quyen dien anh dang bi xam pham tren TikTok-Hinh-2
Tràn lan các video review phim vi phạm pháp luật sở hữu trí tuệ.

Đạo diễn Vũ Ngọc Phượng có quan điểm: “Những clip này thực sự không tốt. Đây không phải là review mà chính xác là recap (tóm tắt bộ phim). Bên nước ngoài họ cũng làm kiểu clip thế này rất nhiều, nhưng họ rất hiểu nội dung phim nên họ làm rất kỹ và họ nói từ đầu là clip có spoil (cảnh báo sẽ tiết lộ những nội dung phim quan trọng), nhằm tạo ý thức cho khán giả về chuyện chúng tôi tiết lộ nội dung phim còn người xem thì phải chịu trách nhiệm về chuyện biết trước nội dung.

Còn ở Việt Nam lại làm rất “bừa”, từ giọng đọc voice, cách cắt ghép,... nó rất nghiệp dư. Bản thân việc tóm tắt này còn để cho khán giả có cái nhìn sai về phim.

Có những phim rất dở nhưng qua cách tóm tắt lại trở nên thú vị hấp dẫn, ngược lại, có những bộ phim rất hay thì qua những kiểu tóm tắt này lại làm mất hết những cái hay mà phim vốn có, đem lại cảm giác nhạt nhẽo và khiến khán giả không muốn xem.”

Có thể nói, dù ít hay nhiều, các video review phim đều tác động đến doanh thu của bộ phim. Bởi lẽ, nếu video có ý kiến chê bai, được khuyên không đáng xem thì sẽ để lại ấn tượng không tốt trong lòng khán giả và có thể vì đó mà khán giả sẽ không lựa chọn xem bộ phim đó nữa.

Ngược lại, dù video có khen hết lời, đánh giá rất tốt về bộ phim đi nữa thì cũng sẽ làm giảm lượng khán giả, vì khi đó, người xem đã biết trước được toàn bộ nội dung và diễn biến của bộ phim.

Nhiều khả năng người xem sẽ nghĩ rằng: “Mình đã biết được tất cả nội dung phim rồi, cần gì phải tốn thời gian, tiền bạc để xem nữa”. Thế nên, dù có được đánh giá như thế nào, nội dung truyền đạt lại có chuẩn xác hay không thì đều ảnh hưởng tiêu cực đến bộ phim.

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc xem những video tóm tắt phim trên TikTok khiến cho khán giả mất đi trải nghiệm điện ảnh tuyệt vời mà họ xứng đáng được nhận khi xem tại rạp, hoặc thông qua các nền tảng phim trực tuyến có tính phí.

Số lượng khách hàng bỏ tiền mua vé ra rạp sẽ sụt giảm sau khi theo dõi các video recap phim 5 phút, 10 phút hay 15 phút.

Tùy thuộc vào mức độ vi phạm, nhà sáng tạo nội dung của các video review phim có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự theo quy định pháp luật.

Ban quyen dien anh dang bi xam pham tren TikTok-Hinh-3
Tùy thuộc vào mức độ vi phạm, nhà sáng tạo nội dung của các video review phim có thể bị xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự theo quy định pháp luật.

Ngoài ra, nếu nhà sản xuất phim chứng minh được thiệt hại thực tế về doanh thu do video review phim gây ra đối với bộ phim của họ thì những người tạo ra video review về bộ phim đó phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Giới làm phim cũng hy vọng trong thời gian gần, các cơ quan chức năng, đơn vị quản lý sẽ thắt chặt hơn nữa đối với việc kiểm duyệt các video review trên TikTok và nền tảng mạng xã hội thông qua thuật toán, nhằm hạn chế vấn đề vi phạm bản quyền lẫn ảnh hưởng đến trải nghiệm của khán giả.

Tin mới