Nghệ nhân Sophia Bogle đã có 25 năm tuổi nghề. Bà thành lập công ty Save Your Books để phục vụ các khách hàng có nhu cầu sửa chữa, phục hồi sách cũ. Với cuốn sách có tuổi đời đến trăm năm như cuốn Truyện cổ Andersen thì việc phục hồi cuốn sách cần tới bàn tay của những nghệ nhân có kinh nghiệm.

Tình trạng của cuốn sách trăm năm tuổi trước khi phục chế. Ảnh: Cincinnati Magazine.

Việc đầu tiên cần phải làm khi muốn khôi phục một cuốn sách cổ là làm sao để tách cuốn sách khỏi bìa. Để thực hiện việc tách bìa, các nghệ nhân cần một con dao chuyên dụng, có đầu tròn và không quá sắc để tránh làm hư hại tới những trang sách mong manh.

Một cuốn sách cổ và bị thời gian bào mòn thường có tính axit. Bởi vậy nếu đặt chúng bên cạnh những cuốn sách khác mà không có thao tác xử lý trước, những tác phẩm bên cạnh cũng có thể bị ăn mòn nhanh chóng.

Sau khi tách được phần bìa sách ra khỏi ruột, phần gáy sách được làm nhẵn lại bằng giấy ráp. Công việc này giúp cho gáy sách sạch sẽ và gọn gàng. Sau đó các nghệ nhân thường tiến hành công tác tổng vệ sinh cho sách.

Khi tiến hành sửa chữa một cuốn sách, vẫn sẽ có một số trang sách bị dính chặt vào nhau. Bằng kĩ thuật “rửa sạch”, người ta có thể vừa tách các trang sách ra một cách an toàn, vừa làm sạch băng keo cũ. Quá trình này thường được nghệ nhân xử lý bằng nước nóng vừa mà không cần thêm bất cứ chất phụ gia nào.

Sách được ngâm trong nước nóng vừa trong khoảng vài tiếng đồng hồ. Khi đó, các trang sách sẽ trở nên mỏng manh hơn rất nhiều nên mọi thao tác đều phải cẩn thận tối đa.

Sau đó, các nghệ nhân sẽ dùng các dụng cụ chuyên dụng để có thể tách các trang giấy trong nước cũng như sử dụng bàn chải mềm để chải sạch lớp keo cũ. Sau khi công đoạn này hoàn tất, các trang sách sẽ được làm khô.

Công đoạn trang trí lại bìa sách cũng có nhiều lưu ý. Với các chi tiết mạ vàng đã bị bay mất theo thời gian, các nghệ nhân có rất nhiều cách để phục hồi. Một trong những cách nhanh nhất là sử dụng cọ vẽ để có thể kiểm soát phần việc này tốt nhất. 

Những bìa sách cũ sẽ được ưu tiên sửa chữa, phục hồi lại hơn là thay mới. Ảnh: Book Riot.

Bên cạnh đó, họ cũng thường gặp phải những trang giấy không còn nguyên vẹn, bị xé rách. Để phục hồi các phần trang bị rách, nghệ nhân thường dùng hồ giấy của Nhật, loại được làm từ bột gạo. Bạn chỉ cần quét một lớp hồ thật mỏng là đủ để dán liền phần giấy bị rách.

Sau khi các công đoạn được hoàn tất, công đoạn cuối cùng là ráp lại tất cả các trang sách và bìa sách. Công đoạn này cũng cần nhiều kì công và cẩn thận, để cho ra cuốn sách cuối cùng được phục hồi nguyên vẹn và chắc chắn.