Cuộc chạy đua thay thế Thủ tướng Anh Theresa May - người mới tuyên bố từ chức 2 ngày trước đây - đang bắt đầu nóng lên, với xác nhận tham gia tranh cử của nhiều ứng cử viên. Bộ trưởng Y tế Anh Matt Hancock – nhân vật thứ 5 trong đảng Bảo thủ - ngày 25/5 đã chính thức tuyên bố bước vào cuộc đua.

Chỉ 2 ngày sau khi nữ Thủ tướng Anh chính thức tuyên bố ý định từ chức, cho đến nay đã có 5 ứng cử viên xác nhận ý định tham gia chạy đua vào vị trí “Chủ nhân ngôi nhà số 10 phố Downning tại thủ đô London gồm: Ngoại trưởng Jeremy Hunt, Bộ trưởng các vấn đề quốc tế Rory Stewart, Bộ trưởng Y tế Matt Hancock, Cựu Ngoại trưởng Boris Johnson, và cựu Bộ trưởng Việc làm và Phúc lợi Esther McVey. Cuộc đua chỉ mới bắt đầu song quan điểm về Brexit mà các ứng cử viên đưa ra đã bộc lộ rõ sự khác biệt trông thấy.

Cuộc đua vào vị trí chủ nhân ngôi nhà số 10 Downing bắt đầu nóng lên. Ảnh: Reuter/Al Jazeera

Trong 5 nhân vật kể trên, Cựu Ngoại trưởng Boris Johnson đang được giới phân tích Anh đánh giá có trên 30% khả năng sẽ thay thế Thủ tướng May. Tại một hội thảo kinh tế diễn ra tại Thụy Sỹ mới đây, Cựu Ngoại trưởng Johnson đã nói rõ quan điểm của ông về Breixt khi nhấn mạnh rằng, nhà lãnh đạo mới của nước Anh sẽ có cơ hội tạo ra những điều khác biệt. Theo ông Johnson, nước Anh sẽ rời Liên minh châu Âu vào ngày 31/10 tới dù có thỏa thuận hay không. Cách để có một thỏa thuận tốt là hãy cứ dự phòng phương án không có thỏa thuận.

Bộ trưởng Y tế Anh Matt Hancock – nhân vật thứ 5 trong đảng Bảo thủ - ngày 25/5 chính thức tuyên bố bước vào cuộc đua. Trái với quan điểm của ông Johnson, trong cuộc trả lời phỏng vấn đài phát thanh 4, ông Hancock nhấn mạnh rằng, người kế nhiệm bà May cần phải là người trung thực trong việc điều hòa các lợi ích nhằm giúp thỏa thuận Brexit được thông qua tại quốc hội. Theo ông, chẳng có ích gì khi làm Thủ tướng nếu không bám sát cuộc ngã giá giữa chủ quyền và việc tiếp cận thị trường.

Ông Hancock cũng nhấn mạnh, đảng Bảo thủ cần một nhà lãnh đạo cho cả tương lai sau này, chứ không phải chỉ trong thời điểm khó khăn hiện nay và đó phải là người có khả năng kêu gọi sự ủng hộ của các cử tri trẻ. Ông cũng bác bỏ khả năng tổ chức tổng tuyển cử sớm ở Anh để giải quyết bế tắc Brexit, cho rằng, điều này sẽ chỉ dẫn đến thảm họa cho nước Anh và có nguy cơ tạo cơ hội để lãnh đạo Công đảng đối lập Jeremy Corbyn lên nắm quyền vào lễ giáng sinh.

Ông Hancock nói: “Tôi không muốn nước Anh không có thỏa thuận Brexit và chúng ta đã nỗ lực hết súc để tránh điều đó xảy ra. Phần đông các nghị sĩ trong Quốc hội đã bảy tỏ phản đối việc không có thỏa thuận. Cái chúng ta cần làm giờ là phải thuyết phục số đông ủng hộ thỏa thuận để đảm bảo chuyển giao kết quả trưng cầu ý dân một cách có trật tự, có tổ chức nhằm hỗ trợ nền kinh tế đất nước.”

Trước đó ít giờ, trong một phát biểu, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề quốc tế Rory Stewart đã kêu gọi các nhà chính trị hãy trung thực trong quan điểm Brexit, đồng thời ám chỉ, vì lý do này, ông sẽ không phục vụ trong nội các của cựu Ngoại trưởng Boris Johnson – người không có cùng quan điểm về Brexit, nếu ông Johnson giành chiến thắng.

Ngoài các nhân vật nêu trên, còn có hơn chục thành viên cấp cao của đảng Bảo thủ được cho là cũng đang cân nhắc chạy đua vị trí này, bao gồm cả ngài Graham Brady - lãnh đạo Ủy ban 1922 – nhóm nghị sĩ Bảo thủ tại Hạ viện Anh không có ghế trong Chính phủ.

Các nhà lãnh đạo đảng Bảo thủ mong muốn, đến cuối tháng 7 tới có thể chọn ra nhà lãnh đạo mới của nước Anh, thay thế nữ Thủ tướng May – người tuyên bố sẽ từ chức vào ngày 7/6 tới song sẽ tiếp tục tại nhiệm trong thời gian cuộc đua lựa chọn người kế nhiệm mới diễn ra. Bất cứ thành viên nào trong đảng Bảo thủ cũng đều có thể tuyên bố tranh cử miễn là có sự ủng hộ của 2 đồng nghiệp trong Quốc hội. Các ứng cử viên sẽ cạnh tranh nhau cho đến khi chỉ còn 2 ứng cử viên. Đến tháng 7 tới, các thành viên đảng Bảo thủ sẽ bỏ phiếu quyết định người chiến thắng.

Đảng Bảo thủ có 124.000 thành viên tính đến tháng 3/2018. Đây là lần đầu tiên các thành viên trong đảng Bảo thủ trực tiếp bầu ra một vị Thủ tướng mới do sự phản đối của lãnh đạo đảng đối lập.

Cuộc đua vào vị trí Thủ tướng Anh từ nay đến tháng 7 tới sẽ vô cùng cam go và quyết liệt. Tuy nhiên cho dù ai thay thế bà May cũng sẽ phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn là đạt được sự “đồng thuận và nhượng bộ” tại một Quốc hội Anh chưa bao giờ chia rẽ như hiện tại, giữa Đảng Bảo thủ và Công đảng, cũng như giữa các nhóm ủng hộ Ở lại và Ra đi. Ngay cả khi Quốc hội Anh có đạt được một thỏa thuận mới về Brexit, thì vẫn còn câu hỏi lớn về việc liệu Liên minh châu Âu có đồng ý đàm phán lại hay không thỏa thuận Brexit mà họ đã phải mất gần 2 năm đàm phán mới đạt được với chính phủ của bà May.