Cúng Tất niên là một phong tục tập quán lâu đời và mang đậm nét đẹp văn hóa, bản sắc truyền thống của người Việt Nam. Trong ngày này, mọi người sẽ cùng nhau dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa thật gọn gàng và tươm tất để chuẩn bị cho thời khắc cúng lễ Tất niên cũng như cúng giao thừa, chuẩn bị đón năm mới.
Những mâm cỗ cao đầy được dâng lên bàn thờ gia tiên, khói hương nghi ngút, nến đèn linh thiêng, lễ vật đủ đầy như một cách để bày tỏ lòng biết ơn tới tổ tiên và ông bà. Đó cũng là cách để thể hiện tấm lòng thành của gia chủ với thần phật tứ phương, cầu xin thần linh phù hộ cho cả gia đình được khỏe mạnh, vạn sự hanh thông.
Chính vì thế, ai cũng háo hức chờ mong đến Tất niên để cùng vui mừng nhìn lại thành quả trong một năm qua cũng như chúc nhau những điều tốt đẹp trong năm mới sắp đến.
Người Việt quan niệm, ngày Tất niên có thể là ngày 30 Tháng Chạp (nếu đó là năm đủ) hoặc là ngày 29 tháng Chạp (nếu đó là năm thiếu). Tất niên thường diễn ra vào buổi chiều hoặc buổi tối trong ngày. Sau khi cúng Tất niên xong, gia chủ có thể mời khách đến nhà để ăn cơm Tất niên. Ngoài ra, tùy vào phong tục tập quán của mỗi vùng, việc cúng Tất niên có thể khác đôi chút.
Vậy, năm 2023 nên cúng Tất niên vào ngày nào là tốt nhất? Theo lịch vạn niên, năm 2022 sẽ có một số ngày tốt trong tháng Chạp các bạn có thể tham khảo.
- Ngày 26 tháng Chạp Âm lịch (17/1/2023) tức ngày Ất Hợi tháng Quý Sửu năm Nhâm Dần.
- Ngày 29 tháng Chạp Âm lịch (20/1/2023) tức ngày Mậu Dần tháng Quý Sửu năm Nhâm Dần.
- Ngày 30 tháng Chạp Âm lịch (21/1/2023) tức ngày Kỷ Mão tháng Quý Sửu năm Nhâm Dần.
Mâm quả cúng gia tiên: Chọn những quả thông dụng, ăn được, đẹp và vừa chín tới. Không nên dùng quả xanh, quả nhựa (giả) để cúng tổ tiên.
Mâm cỗ mặn bao gồm những món ăn thông thường sau đây:
Miền Bắc: Canh móng giò nấu măng, miến gà, xôi, bánh chưng, chả giò, chả giò, nem rán...
Miền Trung: Bánh chưng, bánh tét, chả giò, gà kho rau răm, thịt luộc, giá chua...
Miền Nam: bánh tét, canh măng, thịt kho, gỏi tôm thịt, chả giò, chả giò...
Nếu gia đình bạn lựa chọn ăn chay, tiệc Tất niên có thể bao gồm các món sau: món xào chay; Canh Rau Củ Chay (bắp non, nấm rơm, nấm đông cô, bạch quả, đậu Hà Lan, đậu phụ, cà rốt, củ cải trắng, ngoài ra, hành, ngò trang trí, gia vị các loại); Đậu hũ chiên nấm tươi; Bún xào chay; Chả giò, chả chay xôi gấc.
Trong nghi thức cúng lễ Tất niên, quan trọng nhất là gia chủ phải chuẩn bị bài văn khấn cúng lễ Tất niên thật chuẩn. Dưới đây là bài cúng lễ Tất niên chuẩn văn khấn cổ truyền:
Bài cúng Tất niên tại gia:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Kính lạy:
• Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
• Ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức tôn Thần.
• Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương.
• Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày... năm (chọn ngày cúng nào thì đọc ngày đó)........
Tín chủ chúng con là :……………Ngụ tại:…………
Trước Án tọa kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới. Nay là ngày..., chúng con cùng toàn thể Gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh cụ soạn, sửa lễ Tất niên, dâng cúng Thiên Địa, Tôn Thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư Linh.
Theo như thường lệ Tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị Tôn Thần, Liệt vị Gia tiên, bản xứ tiền hậu Chủ hương linh, giáng lâm án tọa, phù thùy chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ cho toàn Gia, lớn bé trẻ già, bình an thịnh vượng. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông.
Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, Cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo.
Bài cúng Tất niên cuối năm ở nơi làm việc:
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam Mô A Di Đà Phật
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
THÊM CHI TIẾT
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát
Tín chủ con tên là… tại...
Hôm nay ngày... tháng chạp năm... Âm lịch
Tín chủ con đại diện cho công ty... xin được thành tâm sửa biện hương hoa, chuẩn bị đèn nến, hoa trà dâng lên trước án. Qua năm... , chúng con xin được dâng lễ tạ ơn trên đã phù hộ độ trì cho công việc làm ăn của chúng con luôn được suôn sẻ, phát đạt, mọi sự bình an, may mắn. Một năm qua đi chúng con có gì thiếu sót, trần gian mắt thịt không rõ xin được các vị thần linh lượng thứ bỏ qua cho.
Nay con xin được đọc bài cúng Tất niên công ty cuối năm... để thành tâm kính lạy mời các ngài Hoàng Thiên, Hậu Thổ chư vi Tôn Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức Tôn Thần, ngài Bản gia Thổ địa Long Mạch Tôn Thần, ngài tiền hậu Địa chủ Tài Thần, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân và các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Kính lạy các ngài nghe thấu tâm can, chứng giám lòng thành, đáp lễ lời mời, thụ hưởng lễ vật và phù hộ độ trì cho toàn công ty chúng con luôn được bình an, toàn gia an lạc, việc làm ăn luôn được suôn sẻ, hanh thông.
Chúng con lễ bạc lòng thành, trước xin kính lễ tạ ơn, sau cúi xin các vị Chư Thần luôn chứng giám, độ trị phù hộ cho toàn công ty chúng con một năm mới an lành, phát lộc.
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!
A Di Đà Phật!
Bài cúng Tất niên ngoài trời:
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển.
Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
Nay là phút Giao thừa năm...
Chúng con là...
Ngụ tại...
Nhân phút thiêng liêng Giao thừa vừa tới năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời các ngài giá lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con được minh niên khang thái, vạn sự cát tường. Bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn Trời, Phật, chư vị Tôn thần.
Cúi xin chín phương Trời mười phương chư Phật cùng Chư vị tôn thần chứng giám, phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
(*)Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo.
